چه کسانی در فضای مجازی با داعش مبارزه می‌کنند؟

درست به همان شکل که گروه تروریستی داعش همزمان با فعالیت در عرصه میدانی عراق و سوریه، فضای مجازی و عرصه اینترنت را نیز به جولانگاه خود تبدیل کرده، مبارزه با این گروه نیز تنها به اقدام نظامی محدود نشده و کمپین هایی جدی در فضای مجازی علیه این گروه به راه افتاده است؛ کمپین گروه هکرهای «گمنام» یکی از همین موارد است.

به گزارش «تابناک»، روزنامه «نیویورک تایمز» در مطلبی به موضوع مبارزه با داعش در فضای مجازی پرداخته و می نویسد از ماه ها پیش، گروه های هکری مختلفی در تلاش برای بستن حساب های کاربری برآمده اند که تروریست های داعش از آن ها برای انجام تبلیغات خود استفاده می کنند، اما پس از وقوع حملات تروریستی اخیر در پاریس، این تلاش ها در شبکه اجتماعی «توئیتر» شکل جدی تری به خود گرفته است.

هشتگ های #OpParis و #OpISIS به عموم کاربران اجازه می دهد، شاهد این تلاش ها باشند که به نظر می رسد، در حال نتیجه دادن نیز هستند. شناخته ترین گروه فعال در این عرصه، گروه هکرهای «گمنام» (Anonymous) است که اعلام کرده از زمان وقوع حملات پاریس تاکنون، به بسته شدن 20 هزار حساب کاربری مرتبط در توئیتر کمک کرده است.

با وجود این، برخی کارشناسان هشدار می دهند که در مواردی، حساب های کاربری که صاحبان آن ها تنها عرب زبان بوده و یا متعلق به روزنامه نگاران عربی بوده که ارتباطی با داعش ندارند، هدف قرار گرفته و قربانی شده اند. این در شرایطی که گروه هکری مذکور، در 23 نوامبر آغاز حمله گسترده خود به هر حساب کاربری که طرفدار داعش باشد را اعلام کرد.

این گروه همچنین یک لیست مفصل از اقداماتی که افراد عادی می توانند علیه داعش انجام دهند را نیز تهیه کرده است که شامل ارسال نام هزاران حساب کاربری مشکوک، به کار بستن ابزاری برای جست و جوی کلیدواژه های مشخص مرتبط با داعش در شبکه های اجتماعی و نیز استفاده از یک ربات برای گزارش دادن فعالیت های اینچنینی در توئیتر است.

استراتژی جست و جوی کلیدواژه ها، راهبردی است که به اعتقاد این هکرها، می تواند جلوی عضوگیری داعش در شبکه های اجتماعی را بگیرد؛ اما این راهبرد از سوی دیگر می تواند بحث برانگیز نیز جلوه گر شود. در ماه مارس، تلاش های فعالان عرصه امنیت سایبری برای بستن بیش از 20 هزار حساب کاربری مربوط به هواداران داعش، ناخواسته سبب هدف قرار گرفتن برخی سازمان های خبری و روزنامه نگاران شد.

روز دوشنبه گذشته نیز افراد عضو گروه GhostSec، یکی از شاخه های گروه «گمنام» که وظیفه انجام اقدامات پیچیده تر همچون نفوذ به شبکه های پیام رسانی داعش را بر عهده دارد، نسبت به هدف قرار گرفتن همه توئیت های منتشره به زبان عربی هشدار داد.

گروه های دیگری نیز با انگیزه ها و وابستگی های متفاوت وجود دارند که از تاکتیک های متفاوتی استفاده کرده و از نظر ایدئولوژیک نیز با هکرهای «گمنام» اختلاف دارند. اصطکاک ها میان این گروه ها و اختلافات آن ها با یکدیگر، گاه در عرصه عمومی نیز قابل مشاهده است.

به عنوان مثال، گروه موسوم به Ghost Security Group که مدعی است با فراهم کردن گزارش های اطلاعاتی، به دولت ها در مبارزه با داعش کمک می کند، با GhostSec.org متفاوت است و نباید با آن اشتباه گرفته شود؛ افزون بر این، همه مشارکت کنندگان در مجموعه فعالیت های گروه «گمنام» نیز از اقدامات این گروه حمایت نمی کنند.

لاورنس هوسیک، از مقامات ارشد مؤسسه تحقیقات سیاست خارجی برای مطالعه ترویسم، می گوید خطر اصلی تاکتیک جست و جوی کلیدواژه ها، قطع دسترسی کاربرانی است که خود مشغول مطالعه روی داعش هستند. در واقع، این افراد اخبار و صفحات مربوط به داعش را دنبال می کنند، اما حامی آن نیستند، بلکه برای اهداف تحقیقاتی و اطلاعاتی این کار را انجام می دهند.

مسائل دیگری نیز در این عرصه وجود دارد؛ از جمله اینکه گروه هکری «گمنام» گاه اطلاعاتی نادرست را تهیه کرده و انتشار می دهد. افزون بر این، داعش نشان داده که خود را با این روند جدید منطبق کرده و به سرعت، حساب های کاربری جدید را جایگزین قبلی ها می کند.

تاکنون، توئیتر بر خلاف فیسبوک رأساً اقدام به بستن صفحاتی که وابسته به تروریست ها هستند، نکرده است. بر همین اساس، بیرون کردن داعش از فیسبوک، وظیفه ای بسیار دشوار است. بر اساس گزارش مؤسسه بروکینگز، در فاصله ماه های سپتامبر تا دسامبر سال گذشته میلادی، دست کم 46 هزار هوادار فعال داعش در توئیتر حضور داشته اند. بر اساس داده های جغرافیایی، فعال ترین این کاربران در عربستان سعودی، سوریه، عراق و آمریکا بوده اند. به این ترتیب، هرچند مبارزه با داعش در فضای مجازی با شدت ادامه دارد، اما تا رسیدن به نتیجه، راهی دشوار در پیش روی قرار دارد.