روس ها می دانند: داعش از ناکجا نیامده

جمعه گذشته مرگبارترین حملات تروریستی در کشور فرانسه پس از جنگ جهانی دوم در پاریس رخ داد تا در تقویم این کشور ۱۳ نوامبر به عنوان شامگاه خونین ثبت شود؛ شبی که به موجب شش حمله هماهنگ تروریستی در نقاط گوناگون پاریس 360 نفر کشته و زخمی شدند.

پس از این رویداد تلخ، گروه تروریستی داعش (دولت اسلامی عراق و شام) مسئولیت این حملات را برعهده گرفت و آن را «۱۱ سپتامبر فرانسه» نامید. در این میان رهبران مختلف کشورهای جهان این اقدام را محکوم کردند؛ حتی کشورهایی که همواره به طور مستقیم از داعش  حمایت های مالی و تسلیحاتی می کردند.

طی سالیان پیش همواره برخی تحلیلگران به کشورهای حامی افراطگرایان  سوریه به ویژه ترکیه و فرانسه هشدار داده بودند که تضعیف دولت بشار اسد به واسطه حمایت از فلش افراطگرایی در سوریه ممکن است در نقطه ای دامن خود آنها را نیز بگیرد. تحلیل رفتارهای فرانسه و رویکرد دولت این کشور نسبت به داعش و چرایی وقوع این حوادث تروریستی در پاریس را می بایست به تحلیلگران این حوزه واگذار کرد. در یادداشت پیش رو نگارنده برآن است تا به تحلیل واکنش مسکو در پی این حوادث تروریستی بپردازد و فرصت ها و آسیب های پیش روی کرملین در نبرد با داعش را بررسی نماید.

رویارویی تمام قد روسیه در برابر داعش

روس ها طی ماه های اخیر همه عزم خود را جزم کرده اند تا سناریوی مورد نظر خود را در سوریه پیاده سازند و پیروزی حداکثری را نصیب خود کنند و پایگاه نظامی شان در طرطوس را نیز حفظ نمایند. از این رو ولادمیر پوتین پس از دو سال قهر سیاسی، دستان همتای آمریکایی خود را به گرمی فشرد (۲۸ سپتامبر) و دو روز پس از این آشتی سیاسی با جنگنده های «سوخو۲۴. ام»، «سوخو۲۵. اس ام» و «سوخو ۳۴» مواضع داعش را به طور جدی هدف قرار داد (۳۰ سپتامبر)؛ این حملات البته واکنش های طرف های مقابل غربی، عربستان و حتی آمریکا را در برداشت. در این میان روس ها بشار اسد را که از سال ۲۰۱۱ هیچ سفر رسمی به خارج از کشور نداشته به مسکو  آوردند (۲۰ اکتبر) تا ضمن نمایش قدرت خود در این جا به جایی،  نفوذ خود در دستگاه دولت کنونی سوریه را نیز به طرف های مقابل نشان دهند.

پاسخ تروریستی داعش به اقدامات اخیر روسیه

هنوز چند روزی از سفر بشار اسد به روسیه نگذشته بود که هواپیمای مسافربری «ایرباس آی۳۲۱» روسیه که از شرم الشیخ مصر به مقصد سنت پترزبورگ باند فرودگاه را ترک کرده بود، تنها پس از ۲۳ دقیقه پرواز در آسمان صحرای سینا منفجر شد و همه ۲۲۴ سرنشین آن کشته شدند (۳۱ اکتبر). پس از این رویداد، داعش در صفحات اجتماعی خود فیلم انفجار هواپیما در آسمان را منتشر کرد و نوشت: “سرنگون کردن این هواپیما، آغازی برای این است که روسیه بهای دشمنی خود علیه مسلمانان به صورت کلی و به ویژه داعش را بپردازد؛ به ویژه پس از کشتارهای دسته جمعی که در دوما، حلب و الباب سوریه رقم زده است.”

این اتفاق از سوی دولتمردان کشورهای مقابل روسیه در سوریه واکنش های زیادی نداشت و حتی برخی تحلیلگران آن را فشاری بر ادامه حمله مسکو به مواضع داعش می دانستند.

مواضع روسیه پس از حوادث تروریستی پاریس

پنجشنبه ۱۲ نوامبر، دو انفجار خونین جنوب بیروت را به لرزه در  آورد؛ دو انفجار برنامه ریزی شده که به موجب اولی مردم به بیرون گریخته و طی انفجار دوم تعداد بیشتری کشته شدند. مسئولیت این انفجارها که گفته می شود مرگبارترین حملات پس از جنگ داخلی لبنان در سال ۱۹۹۰ بوده است نیز توسط داعش بر عهده گرفته شد.

کمتر از ۲۴ ساعت و به موازات نشست وین درباره بحران سوریه، در شامگاه جمعه شش عملیات تروریستی و البته هماهنگ دیگر توسط نیروهای داعش صورت گرفت؛ اما این بار در پاریس، پایتخت کشور اروپایی فرانسه. شاید همین امر سبب شد رهبران مختلف جهان به سرعت با ارسال پیام تسلیت، با ملت و دولت فرانسه ابراز همدردی نمایند؛ حتی کشورهایی که به طور مستقیم و غیر مستقیم از گروه تروریستی داعش حمایت مالی و تسلیحاتی کرده بودند.

کرملین بلافاصله این حملات تروریستی را محکوم کرد و بر آمادگی روسیه برای ارائه کمک برای تحقیقات در این خصوص تاکید کرد. پوتین در پیام خود به اولاند این تراژدی را نشانه دیگری از ماهیت وحشیگری تروریسم دانست. دمیتری مدودوف، نخست وزیر روسیه نیز پس از این رخداد به خطر وجود داعش اشاره و تاکید کرد حملات پاریس، لزوم اتحاد در برابر افراط گری را نشان می دهد.

پوتین: داعش از ناکجا نیامده

رئیس جمهور روسیه که کمتر از دو ماه پیش در سخنرانی خود در سازمان ملل تاکید کرده بود «داعش از ناکجا نیامده» است، در جمع گروه بیست در واکنش به حوادث تروریستی پاریس اعلام کرد داعش از سوی چهل کشور حمایت مالی می شود که در این میان  برخی کشورهای عضو گروه بیست نیز وجود دارند.

پوتین پیشتر مطرح کرده بود که بخشی از نیروهای داعش از اروپا و همچنین روسیه به این گروه پیوسته اند و ما نمی توانیم اجازه دهیم این جنایت کاران که طعم خون را چشیده اند به کشور بازگردند و به اقدامات خود ادامه دهند.

سازماندهی اعتقادی مسلمانان روسیه

طی ماه های اخیر و به ویژه پس از حمله روسیه به مواضع داعش در سوریه، به نظر می رسد کرملین به شدت نسبت به واکنش مسلمانان افراطی در خاک کشورش واهمه دارد. طی سال های گذشته روس ها برای آنکه جریان اسلام گرایان را با خود همراه سازند، اجازه ساخت مساجد زیادی در نقاط مختلف کشور خود را داده اند و اکنون آن را یکی از پاشنه های آشیل خود می دانند. چرا که به همراه ساخت مساجد، واعظان دینی توانمندی داخل این کشور پرورش داده نشدند و در واقع تریبون هایی را در اختیار افراط گرایان قرار داده اند تا از آنها در راستای منافع خود بهره ببرند. اکنون روسیه با برگزاری نشست های گوناگون تلاش می کند تساهل و تسامح را میان مسلمانان فدراسیون نهادینه سازد و گفتگوی ادیان را ترویج کند.

مفتیان و علمای دینی روسیه با برگزاری نشست ها و میزگردهای مختلف در دانشگاه ها، مساجد، انجمن ها و شهرداری ها تلاش می کنند به مسلمانان روس خطر افراط گرایی را بیم دهند و حملات روسیه به داعش را به عنوان حمله به تفکر تروریستی و افراط گرایی تبیین کنند.

آیا حوادث تروریستی پاریس تکرار سناریوی ۱۱ سپتامبر است؟

پانزده سال پیش گروهک تروریستی القاعده که رهبری آن را بن لادن بر عهده داشت، همانند داعش در این روزها با قرائت های خاص خود جریان افراط گرایی را پیش می برد. بنیادگرایانی که البته شواهد بسیاری وجود دارد که از سوی کشورهایی همچون عربستان و آمریکا حمایت می شدند که یکی از این شواهد کتاب در قلمرو پادشاهان به قلم کارمن بن لادن است.

اما زمانی که تاریخ مصرف این گروه به سر رسید به موجب حوادث تروریستی ۱۱ سپتامبر، رئیس جمهور وقت آمریکا در پایین برج های دوقلوی نیویورک حاضر شد و ندای انتقام سر داد و با سناریوی اسلام هراسی به افغانستان و عراق حمله کرد.

اکنون نیز بر هیچ فردی حمایت های فرانسه از معارضان سوری پوشیده نیست و بارها و بارها این موضوع به وضوح نمایان شد که تنها یک مورد آن ارسال نیرو و تسلیحات برای معارضان توسط آمبولانس های فرانسوی از خاک ترکیه در سال ۲۰۱۳ بود. این بار اما اولاند ندای انتقام سر داده و به یکباره جنگنده های خود را عازم سوریه کرده است روس ها اگر چه تاکید فراوانی بر مشارکت ضد داعشی دارند، اما باید توجه داشت این گونه که به نظر می رسد منظور آنها از مشارکت، عدم حمایت از داعش است نه ورود نظامی به بهانه نابودی داعش و آشوبی دیگر در سوریه.

در پایان باید اشاره کرد روز یکشنبه مردم مسکو نیز همانند دیگر مردم سراسر جهان با روشن کردن شمع با بازماندگان حوادث تروریستی پاریس ابراز همدردی کردند؛ اما باید توجه داشت محکوم کردن حوادث تروریستی از سوی دیگر ملت ها به معنای حمایت از مردمان بی گناهی است که توسط افراط گرایان کشته می شوند و اگر در دیگر شهرهای دنیا مردم به نشانه همدردی شمع روشن می کنند، بدان معنا نیست که سیاست های حمایتی دولت فرانسه از معارضین سوری را فراموش کرده اند.

منبع: هفته نامه مثلث