شکاف در اقلیم کردستان

دیپلماسی ایرانی: به نظر می رسد نبرد نیروهای پیشمرگ نتوانسته میان احزاب سیاسی کردی در اقلیم کردستان عراق وحدت سیاسی ایجاد کند. به گونه ای که به روشنی می توان دید مصالح حزبی و محاسبات سیاسی تعیین کننده مواضع گروه های سیاسی شده است.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق در سفر اخیر خود به ایالات متحده امریکا از باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا خواست تا به او در حفظ قدرت کمک کند.

این در حالی است که زمزمه های تقسیم اقلیم کردستان نیز از سوی بعضی از احزاب رقیب مسعود بارزانی زده می شود. طرفداران تقسیم می گویند باید اقلیم به دو اقلیم به مرکزیت اربیل و سلیمانیه تقسیم شود. طرفداران این ایده عموما کسانی هستند که می خواهند اقلیم سلیمانیه مستقل از اقلیم اربیل باشد و تحت نفوذ اتحاد میهنی کردستان به رهبری جلال طالبانی قرار بگیرد.

احزاب رقیب حزب دموکراتیک کردستان به رهبری مسعود بارزانی می گویند دیگر حاضر به قبول رهبری مسعود بارزانی نیستند و می خواهند یا او از قدرت کنار برود یا اقلیم جدایی به دور از سلطه او در کردستان تشکیل شود. این احزاب ادامه حضور مسعود بارزانی در قدرت را مغایر با قانون اساسی اقلیم کردستان می دانند و می گویند به واسطه او حزب دموکراتیک کردستان اراده خود را بی چون و چرا بر سراسر اقلیم گسترش داده است.

مسعود بارزانی که در حال حاضر 68 سال سن دارد از سال 2005 یعنی از زمانی که حکومت ریاستی برای اقلیم به وجود آمد بر این منطقه حکم رانی کرده است.

بارزانی در سخنرانی خود در هفته گذشته بر سر جدال موجود بر سر ریاست اقلیم گفت: «امروز کردستان مرحله استثنائی و مهمی را سپری می کند. ما اکنون بیش از هر زمانی نیاز به وحدت در صفوف خود داریم.»

دو حزب اتحاد میهنی و حزب دموکراتیک در طول تاریخ اقلیم کردستان همواره در رقابت با یکدیگر بوده اند. حتی این دو در دهه نود و در زمان جنگ های داخلی کردها مدتی با یکدیگر به صورت مسلحانه می جنگیدند.

سیاستمداران در اقلیم کردستان از این نگران هستند که نزاع بر سر قدرت بر موقعیت کردها در مواجهه با داعش تاثیر بگذارد. پیشمرگ های کرد تا کنون در مبارزه با داعش موفق عمل کرده و جلوی پیشروی داعش در بسیاری از محورهای کردی را گرفته اند و بسیاری از شهرها و روستاهایی که به دست داعش افتاده بودند را پس گرفته اند.

با این حال گفته می شود نبردهای اخیر کردها با داعش به سختی پیش رفت و اگر حملات هوایی نیروهای ائتلاف مبارزه با داعش نبود معلوم نبود بتوانند موفقیتی رقم بزنند.

از سوی دیگر کردها نمی خواهند درگیری میان آنها با دولت مرکزی در بغداد منجر به شکست آنها در برابر اراده بغداد شود و دولت مرکزی حاضر به قبول خواسته های آنها در بودجه پیش رو نشود. به ویژه در موضوع درآمدهای نفتی که کردها تلاش دارند سهم بیشتری را از دولت مرکزی برای خود بگیرند. مساله ای که می تواند در صورت شکست مذاکرات نزاع تازه ای را میان بغداد با کردها به وجود آورد.

بلال وهاب، استادیار در دانشگاه امریکایی ها در دانشگاه سلیمانیه در عراق در این رابطه می گوید: «اختلافات داخلی در عراق سبب شد تا حزب اتحاد میهنی کردستان و دیگر احزاب سیاسی بتوانند از ضعف بغداد استفاده کنند و حمایت ائتلاف مبارزه با داعش را بیش از پیش به نفع خود جذب کنند.»

بغداد در حال حاضر به دلیل حمله داعش به خاک خود که در تابستان سال گذشته انجام شد نزدیک به یک سوم از اراضی خود را از دست داده است. مساله ای که سبب تضعیف دولت مرکزی در بغداد شد و به دنبال آن کردها فکر کردند که فرصتی پیش آمده که می توانند استقلال خود را اعلام کنند. از جمله مسعود بارزانی که آشوبی که در عراق به وجود آمد را به مثابه فرصتی برای نیل به آرزوی دیرینه خود یعنی اعلام استقلال کردستان می دید.

دلاور علاء الدین، رئیس مرکز مطالعات خاورمیانه (میری) که یک مرکز مطالعاتی کردی است در این باره می گوید: «اختلاف ها و شکاف ها عملا باعث افزایش تلاش های مسعود بارزانی برای اعلام استقلال شد. او در این چارچوب تلاش کرد حمایت واشنگتن و اروپا را به نفع خود به دست آورد و از آنها حمایت های سیاسی و نظامی و اقتصادی مستقیم بگیرد.»

یک دیپلمات غربی که نخواست نامش فاش شود نیز در این باره می گوید: «کردها توانستند در نقش آفرینی موفق خود در مبارزه با داعش احترام جامعه جهانی را برانگیزند. اما اگر نتوانند جایگاه برتر مبارزه با داعش را حفظ کنند ممکن است متحمل خسارت های سنگینی شوند.»

با این حال بسیاری از دیپلمات ها و تحلیلگران بر این باورند که احزاب سیاسی کرد در نهایت به یک راه حل میانه خواهند رسید، احتمالا آنها در ازای دریافت امتیازهایی از حزب دموکراتیک کردستان به تمدید دوره ریاست مسعود بارزانی بر اقلیم برای دو سال دیگر تن خواهند داد. اگر چنین اتفاقی بیفتد، قانون اساسی اقلیم کردستان اصلاح خواهد شد تا به موجب آن مسعود بارزانی فرصتی دوباره یابد تا بتواند بعد از پایان دوران ریاستش بر اقلیم دوباره در انتخابات ریاست اقلیم شرکت کند. در این صورت ممکن است در آینده بر مشکلات کردها بیش از پیش افزوده شود.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11