زمین لرزه در خاندان آل‌سعود

نویسنده: سیوبهان اُگرادی

دیپلماسی ایرانی: ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی روز چهارشنبه بار دیگر در کابینه دولت خود تغییراتی ایجاد و وارثی جدید برای تاج و تخت تعیین کرد. اقدامات جدید ملک سلمان که به قدرت گرفتن مقامات جوان سعودی منجر می شود، به نوعی نشان دهنده آمادگی وی برای اعمال فشار از سوی ریاض در مقابله با افزایش نفوذ ایران در خاورمیانه است.

سازماندهی مجدد مقامات سعودی در میانه تشدید تنش ها میان ریاض و تهران در پی حمله هوایی عربستان سعودی به حوثی ها در یمن صورت گرفت. سلمان از زمان جانشینی ملک عبدالله در اواخر ماه ژانویه، نشان داده است که سیاست خارجی تهاجمی تری را دنبال می کند که هدف از طراحی آن به طور عمده کسب اطمینان از این مسئله است که ایران نمی تواند نفوذ سعودی را در شبه جزیره عربی زیر سوال ببرد. به نظر می رسد انتصابات روز چهارشنبه با هدف افزایش قدرت مقاماتی صورت گرفته است که به پیشبرد این سیاست کمک کرده اند. سلمان محمد بن نایف برادرزاده خود و وزیر دفاع قدرتمند کشور را به عنوان ولیعهد جدید عربستان برگزید و بدین ترتیب وی را جایگزین شاهزاده مقرن برادر ناتنی خود و متحد پادشاه پیشین کرد. نایف 55 ساله همچنان به عنوان وزیر کشور به فعالیت خود ادامه خواهد داد.

نایف در سال های اخیر تلاش ها در سرکوب افراطی گرایی در داخل عربستان سعودی به ویژه علیه القاعده را رهبری می کرده است و گفته می شود روابط وی با آمریکا از همه دیگر اعضای خانواده سلطنتی نزدیک تر است. وی در سال 2009 از توطئه قتل القاعده جان سالم به در برد. تعیین نایف به عنوان ولیعهد به این معناست که برای اولین مرتبه در تاریخ عربستان سعودی، نوه بنیانگذار سلطنت آل سعود و نه یکی از پسران وی، به عنوان وارث تاج و تخت تلقی می شود.

شاهزاده محمد بن سلمان پسر ملک سلمان نیز به عنوان نایب ولیعهد انتخاب شده است. محمد بن سلمان که از ماه ژانویه در سمت وزیر دفاع مشغول به کار شد احتمالا سی و چند ساله است. وی همچنان بالاترین مقام دفاعی کشور خواهد بود؛ وی حمله حدودا یک ماهه سعودی را در یمن رهبری کرده است.

سعود الفیصل 75 ساله نیز یکی دیگر از افرادی بود که تحت تاثیر انتصابات روز چهارشنبه قرار گرفت. سلمان روز چهارشنبه عادل الجبیر سفیر عربستان سعودی در واشنگتن که از خاندان آل سعود نیست را به عنوان اولین وزیر امور خارجه کشور برگزید. گفته شده فیصل بیمار است و بارها خواستار بازنشستگی خود شده بود. وی از سال 1975 وزیر امور خارجه عربستان سعودی بود.

با توجه به جابه جایی ها در ریاض، کابینه جدید سعودی در مقایسه با پادشاهی پیشین احتمالا روابط دوستانه تری با واشنگتن خواهد داشت. یکی از اقدامات سلمان که کمتر از دیگر انتصابات روز چهارشنبه قابل توضیح بود، برکناری نورا الفایز از سمت معاونت آموزش و پرورش دختران بود که عالی رتبه ترین زن در دولت سعودی محسوب می شد. وی تحصلیکرده آمریکاست و پیشتر از برنامه ورزشی برای دانشجویان زن حمایت کرده بود. وی اگرچه در میان محافظه کاران مذهبی محبوبیت نداشت، اما به نظر نمی رسید رابطه بدی با سلمان داشته باشد.

منبع: فارن پالسی / مترجم: طلا تسلیمی