ابهام در سرنوشت توافق هسته‌ای پس از دوره اوباما

نویسنده: جان هادسون

دیپلماسی ایرانی: مذاکره کننده ارشد دولت باراک اوباما در گفتگوهای هسته ای با ایران در مقابل انتقادهای قانونگذاران در کنگره آمریکا ایستاد و تصریح کرد اگر دو طرف بتوانند در سال کنونی میلادی به توافق دست یابند، جهانیان از این توافق حمایت خواهند کرد.

وندی شرمن معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور سیاسی روز جمعه در جلسه بنیاد کارنگی برای صلح جهانی گفت: «اگر بتوانیم این کار را انجام دهیم، جهان قضاوت خوبی در مورد آن خواهد داشت: اینکه (توافق) راهی خواهد بود برای کسب اطمینان از دست نیافتن ایران به سلاح هسته ای و هیچ شیوه دیگری ما را به چنین نتیجه ای نمی رساند.»

شرمن این اظهارات را در حالی بیان کرد که طبق گزارش های منتشر شده، جمهوری خواهان در کنگره دریافته اند تا زمانی که دوره ریاست جمهوری باراک اوباما به پایان نرسیده است، نمی توانند مانع حصول توافق شوند و از این رو سعی دارند این پیام را برسانند که توافق هسته ای تنها تا پایان دوره ریاست جمهوری اوباما در سال 2016 دوام خواهد داشت؛ اظهاراتی که با هدف ترغیب ایران به ترک میز مذاکره بیان می شوند.

باب کورکر سناتور جمهوری خواه از ایالت تنسی و رئیس کمیته روابط خارجی سنا در گفتگو با خبرنگاران بلومبرگ تصریح کرد رهبر معظم ایران آشکارا در مورد سرنوشت توافقنامه هسته ای پس از دوران ریاست جمهوری اوباما ابراز نگرانی کردند؛ اینکه رئیس جمهور بعدی تصمیم دیگری در مورد توافقنامه بگیرد.

شرمن از اظهار نظر در مورد اینکه آیا تهدید اینچنینی جمهوری خواهان کشورهای 1+5 را از حصول توافق با ایران تا مهلت یکم ماه ژوئیه باز خواهد داشت، خودداری کرد؛ با این حال، آشکار است که دولت اوباما باید آیت الله سید علی خامنه ای رهبر معظم ایران را متقاعد سازد که صرف نظر از روی کار آمدن رئیس جمهوری از حزب دموکرات و یا جمهوری خواه، توافقنامه پس از پایان دوره ریاست جمهوری باراک اوباما نیز اعتبار خواهد داشت. شرمن در این باره گفت: «همانطور که احتمالا انتظار دارید، نمی گویم که توافقی عالی حاصل می شود. همیشه در میانه مذاکرات اظهار نظرهای بسیاری وجود دارد.»

باب آینهورن مذاکره کننده پیشین هسته ای و یکی از اعضای ارشد موسسه بروکینگز در گفتگو با فارن پالسی تصریح کرد سرنوشت توافق هسته ای پس از سال 2016 به تعهد ایران به اجرای توافقنامه بستگی دارد.

طبق گزارش های منتشر شده، کاخ سفید بر سر توافقی 15 ساله با ایران و تسهیل تدریجی محدودیت های اعمال شده بر برنامه هسته ای در صورت متعهد ماندن ایران به اجرای توافق مذاکره می کند؛ بررسی و گفتگو در مورد جزئیات توافق همچنان ادامه دارد. کاخ سفید می تواند تحریم های اعمال شده علیه ایران را به طور موقت، یکجانبه لغو کند؛ اما برای اجرای کامل توافق نهایی یعنی لغو دائم تحریم ها علیه ایران، دولت آمریکا به رای کنگره در این زمینه نیاز دارد. از سوی دیگر، سازمان ملل تحریم هایی را علیه ایران اعمال کرده است که لغو آنها نیز به اندازه تحریم های اعمال شده از سوی آمریکا دشوار و وقتگیر خواهد بود.

آینهورن در اینباره گفت: «واقعیت این است که رئیس جمهور توانایی به نتیجه رساندن مذاکرات و اجرای توافق را دارد، حتی اگر اکثریت جمهوری خواه در کنگره با آن مخالفت کنند. اما در دولت بعدی چه اتفاقی خواهد افتاد؟ شرایط عمدتا به نتیجه بخشی توافق تا آن زمان بستگی خواهد داشت و اینکه آیا طرف ایرانی به توافق متعهد بوده است؟!»

اگر طرف ایرانی در راستای اجرای به تعهدات طبق توافقنامه تلاش نکند، توافقنامه زیر فشار حامیان اسرائیل دوام نخواهد آورد و از هم فرو خواهد پاشید و در چنین شرایطی این مسئله که کدام حزب کاخ سفید را در کنترل داشته باشد، چندان تاثیزگذار نیست.

آینهورن در ادامه گفت اما اگر ایرانی ها به اجرای توافقنامه متعهد باشند و دیگر کشورهای 1+5 (آلمان، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) از روند اجرای توافقنامه حمایت کنند، هر رئیس جمهوری که پس از اوباما روی کار آید، احتمالا مجبور می شود به روند اجرای توافق ادامه دهد.

آینهورن تصریح کرد اگر شواهد حاکی از تعهد ایران به اجرای توافقنامه باشد، چه جب بوش به عنوان رئیس جمهور بعدی انتخاب شود و چه هیلاری کلینتون، احتمال اینکه رئیس جمهور آتی ایالات متحده آمریکا تصمیم بگیرد تغییری در توافقنامه ایجاد کند بسیار اندک است.

منبع: فارن پالسی / مترجم: طلا تسلیمی