زمزمه تمدید دوباره مذاکرات در واشنگتن

دیپلماسی ایرانی: مذاکرات ایران با مجموعه 1+5 هفته های سختی ای را می گذراند، جلسات فشرده برای رسیدن به توافق نهایی بر سر پرونده هسته ای ایران تا قبل از 24 مارس در حال برگزاری است و همه تلاش می کنند که تا قبل از ماه ژوئن توافق نهایی میان ایران با 1+5 امضا شود. این هدفی است که به نظر می رسد کاخی سفید بیش از همه بر رسیدن به آن اصرار دارد. حتی به نظر می رسد اگر تلاش ها برای رسیدن به نتیجه به شکست بینجامد بعید نیست که غرب مجبور شود دوباره توافق فعلی را تمدید کند.

شکی نیست که رسیدن به توافق نهایی بارزترین محرک در استراتژی کاخ سفید در خاورمیانه است و آن را امروز به عنوان دستاوردی سیاسی برای غلبه بر رقابت تسلیحات هسته ای در منطقه می بیند. علی رغم این که کاخ سفید با مشکلات متعددی دست به گریبان است اما برای غلبه بر این مشکلات اقدام به کارهای پیشگیرانه ای کرده است.

شکست دموکرات ها در انتخابات کنگره کار را برای حزب رقیب برای وضع تحریم های جدید آسان تر کرده است، اوباما فرصت خود را در این زمینه تا پایان ماه مارس می بیند. این نشان می دهد که کاخ سفید تمایل دارد که گزینه دیپلماسی به شکست نینجامد حتی اگر مجبور شود که با نمایندگان حزب دموکرات رو در رو شود و در مقابل بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل بایستد، کسی که کنگره از او دعوت کرده بود که ابتدا در سال روز انقلاب ایران در 11 فوریه در جمع نمایندگان کنگره سخنرانی کند اما این سخنرانی را تا اوایل ماه مارس یعنی دو هفته قبل از انتخابات اسرائیل به تعویق انداخت.

فضای پایتخت امریکا بر سر موضوع توافق هسته ای غبارآلود است، همه افراد آگاه و کارشناسان بر این اعتقادند که امکان رسیدن به توافق نهایی تا پایان ماه آینده کم است، و شکاف ها میان دو طرف همچنان عمیق است. علاوه بر آن چراغ سبزی که باید جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران برای امضا توافق نامه داشته باشد امروزه کم رنگ شده به خصوص که در حال حاضر قدم زدنش با همتای امریکایی اش، جان کری در ژنو طوفانی در پارلمان ایران به پا کرده است. واشنگتن خیلی خوب می داند که فرصت امضای هر توافقی مستلزم موافقت رهبر معظم انقلاب ایران، آیت الله سید علی خامنه ای است. رهبر ایران در پاییز گذشته شرط بازرسان غربی برای انجام بازرسی های سرزده و رفع تدریجی و جزئی تحریم ها را رد کرده بود.

غرب بر این باور است که تنگنای اقتصادی حاکم بر تهران و کاهش قیمت نفت باعث شده تا ایران به قبول توافق نهایی متمایل شود و محاسبات اصلی خود را تغییر دهد. اگر چه بندهای توافق نهایی از پاییز گذشته تا کنون تغییر نکرده اما نشانه های منطقه ای یا بین المللی که از سوی کادر رهبری ایران می رسد حاکی از آن است که ایران در آخر امضای این توافق نامه را می پذیرد. شکی نیست که رفتارهای تهران در عرصه منطقه ای و تلاش برای گشودن چند جبهه رویارویی نشان از صلابت و ایستادگی حکومت ایران نه گشایش و نرمش آن دارد. لحن امریکایی ها نیز روز به روز به سمت تمدید توافق مرحله ای فعلی و تمدید مذاکرات برای رسیدن به توافق نهایی روز به روز بیشتر تغییر می کند.

به نظر می رسد تمدید توافق مرحله ای در وضعیت فعلی انتخابی کم هزینه تر برای کاخ سفید و اوباما محسوب می شود در صورتی که ایران نخواهد فضا را برای امضای توافق نهایی بیش از این باز کند. تمدید به همه طرف ها فرصت استفاده بیشتر از سلاح خرید زمان را می دهد و به اوباما نیز اجازه می دهد که رویارویی عقیم با کنگره را با شوت کردن توپ تمدید مذاکرات برای شش ماه دیگر به تعویق بیندازد. او گفته است که هر گونه تحریم جدید از سوی کنگره را تا بعد از ماه مارس که نزدیک است وتو می کند. تمدید مذاکرات ساختار فعلی تحریم ها را حفظ می کند و مانع از امکان غنی سازی 20 درصدی ایران می شود، بدون این که ستون های انقلاب ایران و مصالحش با "شیطان بزرگ" به لرزه بیفتند.

خرید زمان و حفظ توازن فعلی در مذاکرات هسته ای برگه ای واقع بینانه تر محسوب می شود. مگر این که اتفاقی ناگهانی در تهران بیفتد، و فورا پشت میز مذاکره با واشنگتن بنشیند بدون این که بخواهد تغییری در شعارهای انقلابی خود بدهد یا بخواهد با کری در ژنو قدم بزند، و سقف مطالباتش در مذاکرات را کاهش دهد. این سقف به اوباما اجازه می دهد که به دستاوردی تاریخی برسد که از روز اول رسیدنش به کاخ سفید به دنبال دستیابی آن بوده و برای آن چهار بار به مقام معظم رهبری نامه نوشته و همچنان منتظر پاسخ طرف ایرانی است.

منبع: الحیات / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار اولیه: چهارشنبه 15 بهمن 1393 / انتشار مجدد: پنج شنبه 23 بهمن 1393