آن چه عربستان از توافق جامع می خواهد

دیپلماسی ایرانی: بی شک یکی از کشورهایی که در قبال پرونده هسته ای ایران سنگ اندازی می کند، عربستان سعودی است. کشوری که با اسرائیل در مخالفت با پرونده هسته ای ایران هم ردیف است و این دو در این رابطه منافع مشترکی را دنبال می کنند. عربستان تلاش دارد از توافق جامع جلوگیری کند و از جمله اهدافی که در این سنگ اندازی تعریف می کند دقیقا همان چیزی است که اسرائیلی ها نیز از ایران انتظار دارند؛ توقف کامل غنی سازی اورانیوم و برچیده شدن سانتریفیوژها.

وقتی که هواپیمای سعود الفیصل، وزیر امور خارجه عربستان به فرودگاه وین رسید و جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده امریکا در این هواپیما به دیدار او رفت بسیاری دلیل این سفر را جویا شدند و پرسیدند که اولا در گیر و دار مذاکرات هسته ای ایران با 1+5 حضور وزیر امور خارجه عربستان آن هم با آن حال نزارش چه محلی از اعراب دارد؟ ثانیا چرا جان کری قبول کرده است که به هواپیمای وزیر امور خارجه عربستان برود و در آن جا با او دیدار کند؟

در مورد پاسخ سوال دوم جواب قاطعی وجود ندارد اما بسیاری می گویند که این بار عربستان نقش پلیس بد را در مذاکرات هسته ای دنبال کرد و می خواست با توجه به اهدافش در رسیدن به توافق نهایی با ایران چالش ایجاد کند. حتی برخی می گویند جنجال ها و فشارهای عربستان یکی از دلایل به تعویق افتادن 7 ماهه مذاکرات هسته ای است. فشارهایی که گفته می شود عمده آنها به سه کشور فرانسه، آلمان و ایالات متحده امریکا بوده است.

عربستان در بحبوحه مذاکرات هسته ای ایران قیمت نفت را در بازارهای جهانی کاهش داد تا آن جا که اکنون با خودداری از کاهش سقف تولید خود قیمت نفت را به زیر 80 دلار رسانده است و حتی برخی کارشناسان انتظار دارند که قیمت نفت ظرف روزها یا ماه های آینده به حدود 60 دلار نیز سقوط کند. عاملی که می تواند به عنوان ابزار فشاری علیه ایران در بحبوحه مذاکرات هسته ای قلمداد شود و حتی در صورت حل پرونده هسته ای نتواند دستاوردهایی که ایران از فروش نفت انتظار دارد را برآورده کند.

اما در مورد سوال اول که چه شد سعود الفیصل ناگهان وارد فرودگاه وین شد و وزیر امور خارجه امریکا را به گفت وگو فرا خواند؟! برخی کارشناسان می گویند که سعود الفیصل در آن دیدار تصور می کرده که توافق نهایی با ایران نزدیک است و اصرار داشته که در مراسم امضای توافق نهایی با ایران خود نیز حضور داشته باشد تا علاوه بر این که نماینده جامعه عربی باشد در آن گیر و دار برای عربستان و اعراب نیز امتیازی بگیرد. این خبر را منابع غیر رسمی بیان کرده اند و هیچ منبع رسمی ای آن را تایید نکرده است.

اما شاید بتوان گفت پاسخ این سوال را عبدالله بن زاید، وزیر امور خارجه امارات متحده عربی در گفت وگو با شبکه خبری فاکس نیوز داده است. وی که تقریبا هم زمان با تحرکات عربستان و دقیقا یک روز قبل از آن که سعود الفیصل راهی وین شود با این شبکه امریکایی مصاحبه کرده بود، ضمن ابراز نگرانی از رسیدن به توافق نهایی با ایران بدون در نظر گرفتن منافع اعراب گفته بود آن چه مطلوب ماست این است که ایران توانایی تحقیق و توسعه را در برنامه هسته ای اش نداشته باشد و همچنین اورانیوم مورد نیاز خود را از خارج تامین کند. کاری که ما اکنون می کنیم.

امارات متحده عربی قراردادی را با فرانسه به امضا رسانده که به موجب آن فرانسه یک نیروگاه تولید برق هسته ای برای امارات می سازد که تمامی سوخت مورد نیاز آن را فرانسوی ها تامین می کنند.

اگر اسرائیل را از این معادله کنار بگذاریم، در صورتی که ایران بتواند با حفظ حقوق به حق خود به توافق جامع برسد، تنها کشور خاورمیانه خواهد شد که از تکنولوژی هسته ای به طور کامل اعم از تولید و غنی سازی و تحقیق و توسعه به طور بومی برخوردار است و در این رابطه وابسته به هیچ کشوری هم نیست. بی شک در چنین حالتی قدرت منطقه ای ایران به شدت افزایش می یابد و ایران کشوری تاثیرگذار و معادله ساز در منطقه خواهد شد. موضوعی که باعث نگرانی شدید اعراب به ویژه عربستان سعودی و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس شده است. به ویژه که از این نگران هستند که این موضوع باعث تقویت جریان های شیعی در منطقه نیز بشود و منافع طایفه ای آنها به خطر بیفتد. بنابراین شاید بتوان گفت عربستان به نوعی پرونده هسته ای ایران را با عینک طایفه ای نیز می بیند.