تصور آینده‌ای بدون اسد امکان‌پذیر نیست

دیپلماسی ایرانی: طرح ویژه روسیه برای حل بحران سوریه مجددا به روی میز آمده است. این طرح محور مطالعات پایتخت های گوناگون دنیا از واشنگتن گرفته تا تهران و آنکارا شده است. حتی دمشق نیز این طرح را در دست بررسی دارد. به ویژه که اکنون اوضاع بیش از پیش بغرنج شده و ناامیدی از رسیدن به راه حل سیاسی برای پایان دادن به بحران سوریه که این روزها بسیار پیچیده شده، افزایش یافته است. بسیاری گمان می کنند که شاید طرح روسیه بتواند گرهی از کلاف هزارسر بحران سوریه باز کند.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، جو بایدن، معاون رئیس جمهوری امریکا در سفر خود به ترکیه این طرح را با ترک ها در میان گذاشت، ترک ها و امریکایی ها نسبت به این طرح ابراز خوش بینی کرده اند، آنکارا خواستار ایجاد شرایطی برای اجرای موفقیت آن شده و نسبت به شکست آن ابراز نگرانی کرده است.

این موضوع را نائل حریری، عضو جریان بازسازی کشور سوریه، از جریان های مخالف سوری در گفت وگو با العرب تایید کرده است. وی می گوید: «دیگر همه در حال رسیدن به این درک هستیم که در نبود اسد هیچ راه حل سیاسی ای در افق دیده نمی شود. آن چه روس ها و ایرانی ها دو سال پیش تایید کرده بودند و گفته بودند که بر اساس یک جدول سیاسی می توان مرحله انتقالی را آغاز کرد و یک حکومت وحدت ملی متشکل از سه فراکسیون تشکیل داد، اکنون بیش از پیش مد نظر قرار گرفته است. به معنای دیگر سوریه صاحب دو رئیس می شود، یکی رئیس جمهور و دیگری نخست وزیر که از مخالفان است که هیچ کدام توان عزل دیگری را ندارد.»

حریری همچنین می گوید: «روسیه امروز این طرح را با همان شیوه مجددا مطرح کرده و خواستار برگزاری کنفرانس "مسکو یک" شده است. اگر چه حکومت سوریه چندان از این تلاش روسیه راضی نیست و گفته می شود سفر آتی ولید معلم به مسکو با همین هدف انجام می شود تا بتواند روسیه را قانع کند که از موضوع کاهش صلاحیت های رئیس جمهور صرف نظر کند، اما الآن مساله این است که بشار اسد خودش ابتدای ماه آینده میلادی به روسیه سفر خواهد کرد.»

این در حالی است که یکی دیگر از رهبران مخالفان سوری می گوید که امریکا و ترکیه اصلا مرحله انتقالی را نمی خواهند و در حالی بر لزوم سرنگونی حکومت بشار اسد تاکید می کنند که هیچ طرح روشنی برای این کار ندارند. واشنگتن نمی خواهد به سود مصالح ترکیه وارد جنگ نظامی با اسد شود.

وی که روزنامه العرب نامی از او به میان نیاورده است، همچنین می گوید که دولت داوود اوغلو به این دلیل طرفدار ورود به پیمان بین المللی مبارزه با داعش است که این پیمان می تواند پوششی برای ترکیه برای رسیدن به مصالحش باشد. در حالی که حل پرونده هسته ای ایران برای اوباما مهم تر است و برای او در اولویت قرار دارد و قصد ندارد برای راضی کردن ترک ها وارد جنگ نظامی با اسد شود.

حریری درباره نقش مصر در بحران سوریه می گوید: «هر دو قطب روسی و امریکایی از میانجی های منطقه ای برای رساندن پیام های خود استفاده می کنند، در راس این میانجی گران عربستان و مصر و ایران هستند. برای همین روابط مستقیمی میان روسیه و امریکا از یک سو و امریکا و حکومت سوریه از سوی دیگر همواره وجود داشته است.»

به گفته وی دیدار اخیر مقام های روسی و عربستانی تنها بخشی از تلاش ها برای حفظ این نوع رابطه است، به ویژه که مسکو تاکید دارد تا آن جا که ممکن است باید طرح ارائه شود و به روی میز مذاکرات برود.

وی همچنین می گوید: «ایالات متحده از ائتلاف مبارزه با داعش در سوریه هدفی جز برگه فشار سیاسی استفاده نمی کند. در حالی که طرف روسی بیشتر واقع گرایی دارد و طرح های بعضی مخالفان داخلی سوریه را بیشتر مورد توجه قرار می دهد. طرحی که مخالفان داخلی سوریه ارائه داده اند بر حل سیاسی و تشکیل دوره انتقالی که تضمین کننده تشکیل حکومت وحدت ملی حقیقی بدون پیش شرط کنار رفتن اسد از قدرت است، تاکید دارد.»

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار اولیه: چهارشنبه 5 آذر 1393 / انتشار مجدد: سه شنبه 11 آذر 1393