حمله پیشگیرانه جمهوری‌خواهان علیه توافق هسته‌ای

به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از پلیتیکو، دو هفته قبل از یک ضرب الاجل مهم دیپلماتیک، جمهوری خواهان تازه پیروز در کنگره توطئه از بین بردن یکی از معدود شانس های باراک اوباما برای به جای گذاشتن یک میراث سیاسی در دور دوم را در سر می پرورانند و این میراث توافق هسته ای با ایران است.

 

توافق موقت دولت اوباما با تهران در بیست و چهارم نوامبر (سوم آذر ماه) منقضی می شود اما جمهوری خواهان سنا قصد ندارند برای ضربه زدن به مذاکرات هسته ای، تا زمان کسب رسمی قدرت در ژانویه صبر کنند. آنها روز پنج شنبه و دقیقا یک روز پس از بازگشت به واشنگتن رای گیری در مورد قانونی که کنگره را ملزم به تایید هرگونه توافقی می کند را پیگیری خواهند کرد.

 

دموکرات ها که هنوز سنا را در دست دارند احتمالا با این اقدام مخالفت خواهند کرد اما این مسئله تصویر اولیه ای از برنامه های جمهوری خواهان برای برهم زدن دیپلماسی هسته ای رئیس جمهوری آمریکا ارائه می دهد که از دید جمهوری خواهان یک دیپلماسی بسیار ضعیف در قبال رژیم اسلامی و ضدآمریکایی تهران است.

 

مارک دوبوویتز، مدیر اجرایی بنیاد دفاع از دموکراسی و منتقد مذاکرات هسته ای که در مورد قانون ایران به جمهوری خواهان مشاوره می دهد گفت: «هیل (مقر کنگره) قدرت زیادی برای سیاه کردن شرایط برای رئیس جمهور دارد.»

 

کاخ سفید برای مقابله با اقدامات کنگره ای در قبال ایران که شامل تشدید تحریم ها علیه دشمن قدیمی آمریکا می شود، ماه ها زمان صرف کرده است. مقامات دولت اوباما می گویند فشارهای جدید بر ایرانیان می تواند آنها را از میز مذاکرات دور کند و آمریکا را به سمت جنگ سوق می دهد.

 

با این حال برخی دموکرات ها از چنین اقداماتی حمایت می کنند- طرح پیشنهادی برای اعمال تحریم های سخت تر، حمایت 15 تن از دموکرات ها را با خود داشت- و هری رید، رهبر اکثریت سنا سعی کرده آنها را تحت کنترل داشته باشد. یکی از مشاوران جمهوری خواه با اشاره به اینکه میچ مک کونل، رهبر آتی سنا مانند رید با درخواست های کاخ سفید کنار نخواهد آمد گفت: «در کنگره جدید شرایط متفاوت خواهد بود.»

 

نقشی که جمهوری خواهان ایفا می کنند به روند مذاکرات هسته ای جاری بستگی دارد. توافق موقتی که نوامبر سال گذشته به امضای آمریکا و پنج قدرت دیگر جهان- روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان- رسید در بیست و چهارم نوامبر پایان می یابد. این توافق پیشرفت برنامه هسته ای ایران را در ازای تعلیق بخشی از تحریم ها متوقف کرد.

 

جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا و دیگر مقامات آمریکایی و ایرانی اوایل هفته جاری در عمان دیدار کردند. هدف آنها دستیابی به توافق درازمدتی است که لغو تحریم ها را در ازای اعمال محدودیت بر برنامه هسته ای ایران میسر می کند.

 

 

هر کدام از این دو اتفاق هم که رخ دهد، یک کنگره جمهوری خواه در ژانویه آینده حرف خود را خواهد زد.

 

لیندسی گراهام، سناتور جمهوری خواه ایالت کارولینای جنوبی گفت: «من می خواهم روز پنج شنبه بحث ایران را آغاز کنم و امیدوارم این لایحه را مطرح کنیم. اما اگر ما اینکار را انجام ندهیم، امیدوارم سناتور مک کونل تحریم ها و قانون مذاکرات هسته ای ایران را به الزامات اجرایی کنگره جدید تبدیل کند.» 

 

قانون مذاکرات هسته ای ایران که در ماه جولای ارائه شد، کنگره را ملزم به تایید هرگونه توافق نهایی با ایران می کند. بسیاری از جمهوری خواهان معتقدند هرگونه توافقی، امتیازات بسیاری را به ایران اعطا می کند و با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل نیز موافق هستند که ایرانیان باید از حفظ برنامه غنی سازی اورانیوم منع شوند- و این دقیقا همان مسئله ای است که به احتمال بسیار بالا، تهران با آن موافقت نخواهد کرد.

 

البته یک رای منفی، در واقع توافق ایران را باطل نمی کند چراکه توافق هسته ای یک پیمان رسمی محسوب نمی شود و به همین دلیل نیازمند تصویب سنا نیست. اما اگر سنا علیه یک توافق نامه هسته ای رای دهد، این قانون هر تحریمی که به واسطه چنین توافقی تعلیق شده بود را بار دیگر اعمال می کند. اگر چنین اقدامی از وتوی ریاست جمهوری نجات یابد، به طور موثری توافق با ایران را نابود خواهد کرد.

 

به گفته منابع، اگر توافق هسته ای موقت با امتیازات جدید از سوی ایران و یا هیچ امتیازدهی تمدید شود، جمهوری خواهان احتمالا لایحه ای مشابه لایحه سال گذشته سنا که از سوی رابرت منندز، رئیس کمیته روابط خارجی و سناتور مارک کرک حمایت می شد، ارائه خواهند کرد. براساس آن لایحه، اگر ایران توافق موقت را نقض می کرد یا مذاکرات را ترک می کرد، تحریم های جدیدی را متوجه ایران می کرد.

 

جمهوری خواهان می گویند آنها راه های دیگری برای پیچیده کردن توافق اوباما با تهران دارند از جمله عدم تامین بودجه دفاتری که هرگونه توافق با ایران را اجرا خواهند کرد.

 

حتی پیش از پیروزی جمهوری خواهان در انتخابات هفته گذشته، تنش ها میان کاخ سفید و هیل بر سر سیاست ایران رو به افزایش بود. اعضای هر دو حزب مدت ها است شکایت می کنند که مقامات دولت اوباما اطلاعات محدودی از مذاکرات را در اختیار آن قرار می دهند. افشاگری هفته گذشته وال استریت ژورال در مورد نامه محرمانه اوباما به آیت الله خامنه ای، رهبر معظم ایران بسیاری از اعضا را به خشم آورد.

 

این گروه در نیمه ماه اکتبر پس از گزارش نیویورک تایمز مبنی بر اینکه مقامات دولت اوباما در حال تنظیم توافقی هستند که تعلیق بسیاری از تحریم های اقتصادی آمریکا علیه ایران را در حوزه اختیارات اجرایی قرار می دهد نیز شگفت زده شدند. مقامات دولتی می گویند رئیس جمهوری آمریکا این قدرت را دارد، با این حال تنها کنگره می تواند تحریم هایی را که اعمال کرده، لغو کند. 

 

با این حال یکی از مقامات ارشد دولت اوباما تاکید کرد که جان کری توافقی را که در مقابل منتقدان قابل دفاع نباشد، امضا نخواهد کرد و متذکر شده هرگونه توافق جامعی نیازمند تایید دیگر شرکای مذاکره کننده نیز خواهد بود. 

 

همانطور که دولت آمریکا در گذشته تصریح کرده، این مقامات بار دیگر اشاره می کنند که مخالفان توافق با ایران مسیر تقابل خطرناک را در پیش گرفته اند. آنها می گویند: «شما می خواهید رای منفی بدهید- این رای برای چیست؟ آیا گمان می کنید باید وارد جنگ شویم؟»