امکان لغو همه تحریم ها وجود ندارد

دیپلماسی ایرانی: گزارش های منتشر شده از روند مذاکرات هسته ای میان ایران و گروه 1+5 حاکی از دستیابی به برخی توافقات در زمینه هایی مانند میزان غنی سازی و تعداد سانتریفیوژها است. اما به نظر می رسد که اختلاف اصلی میان ایران و آمریکا همچنان باقی است. ایران بر لغو همه تحریم ها، حتی تحریم های شورای امنیت اصرار دارد اما آمریکا چنین چیزی را نپذیرفته و تنها وعده لغو تحریم های اتحادیه اروپا و دولت آمریکا را داده و اعلام کرده که در رایزنی با کنگره نظر آنها برای لغو تحریم ها را نیز جلب خواهد کرد. درباره موضوع لغو کلیه تحریم ها با دکتر علی بیگدلی استاد دانشگاه و کارشناس مسایل بین الملل گفت وگویی کوتاه داشته ایم:

تیم مذاکره کننده ایران اصرار بر لغو همه تحریم ها دارد، بر اساس توافق اولیه در صورت حصول توافق آیا امکان لغو تحریم های شورای امنیت وجود دارد یا قبل طرح هست؟

نه. شاید در حال حاضر گره های مهمتری وجود داشته باشد و شاید این اشتباه تیم ایرانی بود که بیان کرد زمانی توافق جامع به امضا خواهد رسید که همه تحریم ها حذف شود. این خواسته ایران است اما مقامات آمریکایی بارها اعلام کردند که به هیچ وجه امکان لغو همه تحریم ها وجود ندارد. حتی در مورد زمان لغو تحریم ها نیز اختلاف نظر وجود دارد. طرف های مذاکره کننده زمانی بین 11 تا 18 سال را در نظر گرفته اند، در حالی که هیات ایرانی زیر 10 سال را پیش بینی می کند. مشکل ایران و آمریکا بر سر این است که امکان لغو همه تحریم ها بعد از امضای توافق جامع وجود نخواهد داشت. از این رو پیشنهاد می شود که توافق نامه به امضا برسد تا به بعد از ژانویه موکول نشود. باید در نظر داشت که آمریکایی ها چند شرط را برای لغو تحریم ها در نظر گرفته اند: لغو همزمان یک سوم تحریم هایی که مربوط به پرونده هسته ای است، ابقای یک سوم تحریم ها که مربوط به مسایل مربوط به حقوق بشر و دخالت ایران در کشورهای دیگر است. امکان حذف تمام تحریم ها وجود نداشته و هیات ایرانی نیز نباید خود را چندان درگیر این مساله کند که مبادا امکان امضای توافق نامه را از دست بدهد.

در صورتی که مطالبه ایران به سرانجام نرسد، وضعیت پرونده هسته ای چه خواهد شد؟

پرونده حل می شود. البته شرطش آن است که بر روی لغو تمام تحریم ها پافشاری نکنیم. در حال حاضر بر سر مسایلی مانند سانتریفیوژها و مازاد کیک زرد توافقاتی حاصل شده است. مساله کنونی پافشاری برای دریافت امتیازهای حداکثری است که امکان ندارد طرف مقابل چنین امتیازی به ایران بدهد. اگر پافشاری ایران به جایی برسد که پرونده هسته ای را به آینده موکول کند، در این صورت کار برای ایران پس از ژانویه مشکل تر خواهد شد.

آمریکایی ها اعلام کرده اند تحریم های شورای امنیت چندان برای ایران مساله ساز نخواهد شد. اما پافشاری ایران بر تحریم های شورای امنیت چیست؟

تحریم های اعمال شده علیه ایران توسط کنگره، دولت آمریکا، اتحادیه اروپا و شورای امنیت اعمال شده است. امکان لغو تحریم های دولت آمریکا و اتحادیه اروپا زیاد است. در حال حاضر مشکل بر سر مسایل بانکی و نفت است. اگر امضای توافق نامه را منوط به لغو تحریم ها کنیم، اشتباه بزرگی است. هرچند هیات ایرانی متوجه این قضیه هست. به همین دلیل می گویم که باید به همین مقدار اکتفا کنیم. احتمالا پس از آن موضوع حقوق بشر توسط اروپایی ها مطرح می شود که ممکن است برای ایران ایجاد چالش کنند. بنابراین باید مقداری بر روی حقوق بشر نگاه جدیدی داشته باشیم.

آلمان و فرانسه اعلام کرده اند در صورت توافق هسته ای مساله حقوق بشر را در دستور کار قرار می دهیم، آیا همین موضوع هم علت پافشاری تیم مذاکره کننده برای لغو تحریم های شورای امنیت است؟

هیات ایرانی اعلام کرده که تحریم های وضع شده مربوط به حقوق بشر نبوده و در پیوند با مساله هسته ای است. در مقابل آمریکایی ها می گویند زمان زیادی برای وضع تحریم ها صرف شده بنابراین حال که ایران پای میز مذاکره قرار گرفته باید در همه زمینه ها تصفیه حساب شود. این مساله محل اختلاف است. هیات ایرانی بیان می کند که نباید مساله هسته ای را به موضوعات دیگر پیوند زد. ایران احتیاج به لغو تحریم ها دارد، اما پافشاری بر روی لغو همه تحریم ها اثری ندارد، زیرا امکان لغو یکجا وجود ندارد.

انتشار اولیه: سه شنبه 20 آبان 1393 / انتشار مجدد: دوشنبه 26 آبان 1393