فرماندهی از خانه 70 متری خشتی در نجف

۱۴ مرداد ۱۳۹۳ | ۲۰:۳۲ کد : ۱۹۳۶۷۷۰ سرخط اخبار

  آنچه می خوانید ‏ ، یادداشتی از حجه الاسلام مهدی دقیقی شاهرودی، محقق تاریخ حوزه علمیه نجف اشرف است که در اختیار عصرایران قرار داده شده است.آیت‌الله سیستانی؛ مرد مقاومت و تکلیف
وی در این نوشتار‏، کوشیده نقش آیت الله سیستانی را در حوادث عراق از گذشته تا کنون مورد اشاره قرار دهد.
متن کامل این یادداشت به شرح زیر است:
 
گرچه آیت الله العظمی سید علی سیستانی از عنفوان جوانی در پیچ و خم تمامی اتفاقات و رویدادهای جهان اسلام بخصوص تشیع و بالاخص در ایران و عراق بوده است و پیوسته آنها را با تیز بینی رصد نموده است اما به گواهی تاریخ، در تمام این دوران مشی او با آرامشی خاص و در نوع خود بی نظیر همراه بوده است از جمله آنکه بروز و ظهور تأثیرات وجود او همواره در سایه ای از سکوت و تواضع پنهان بوده است، شیوه ای که سعی می کنند در این دوره نیز آن را دنبال کنند.

با این همه "گستره تأثیرعمل" این مرجع هوشیار، مجال کتمان را از او گرفته است. صاحبان قدرت و افکار عمومی جهانی هر روز به عمق تأثیرات وجودی ایشان بیش از پیش آشنا می گردد. بدیهی است عملکرد بیست و پنج سال اخیر ایشان آینه ای تمام نما از تفکرات نهفته در ذهن این مرجع بیدار است و از دید محققان و رسانه های تحلیلی پنهان نخواهد ماند.

   حوزه کهن نجف عمری 1000 ساله دارد و این شهر کهن سال قدم های استوار هزاران هزار فقیه، مجتهد و تلاش های علمی میلیون ها طلبه فاضل را در طول حیات خود درک نموده است وچون مادری مهربان، دانشگاه بزرگ علم و اندیشه شیعه را در آغوش خود پرورانده است.

بی شک حقیقت بالندگی و نورانیت این محفل از خورشید تابان حرم امیر المومنین علی علیه السلام بوده است. تاریخ نجف اما سرشار از اتفاقات تلخ و شیرینی است که سینه به سینه حوادث روزگاران را در کنار دروس متداول حوزه از عصری به عصر دیگر توسط دانش آموختگان این مدرسه کهن منتقل نموده است. راقم سطور سعی می کند حوادث و تحولات بیست و پنج سال اخیر این مرکز ثقل شیعه را که با محوریت شخص اول این حوزه صورت پذیرفته است، به نحو مختصر و گذرا مرور نماید.  

   نمای اول: انتفاضه شعبانیه (شعبان 1411ق/ مارس 1991م/ اسفند 1369ش،) و قیام مردم عراق علیه رژیم بعث که سرتاسر کشور از شمال تا جنوب را در برگرفت. این قیام در پایان جنگ خلیج فارس و قطعنامه ۶۷۰ شورای امنیت که کلیه تحرکات هوایی ارتش عراق حتی بالگردها را ممنوع کرد. پس از آن کنترل بخش اعظم کشور به دست نیروهای مردمی افتاد و از هجده استان عراق، چهارده استان سقوط کرد و تنها استان های مرکزی شامل استان های غربی و صلاح الدین و بغداد در دست رژیم بعث باقی ماند.

با این همه قیام مردمی توسط نیروی صدام و وفادارانش در گارد ریاست جمهوری عراق طی یک فرایند ددمنشانه و البته با توافق نانوشته با برخی از قدرت های منطقه ای و جهانی به شدت سرکوب شد. در جریان این درگیری ها هزاران نفر کشته و نزدیک به دو میلیون نفر از عراق آواره شدند. مرجع تقلید شیعیان جهان، آیت الله العظمی خوئی با یاران وشورای انتفاضه (که با هدف جلوگیری از هرج و مرج تشکیل شده بود) دستگیر و روانه بغداد شد.

این مرجع بزرگ را برای ملاقاتی اجباری به قصر صدام بردند که شرح آن بماند زیرا دل را پریشان و دیدگان را اشکبار می نماید. در آن روزها حوزه نجف در خطری عظیم گرفتار شده بود، علما اعدام و یا زندانی می شدند و دسته ای مجبور به ترک نجف شدند و به ایران هجرت کردند. بیش از پانصد هزار نفر در گورهای دسته جمعی مدفون شدند.

در این فضای پر التهاب آیت الله سیستانی و سید امین خوئی در قالب گروهی 19 نفره توسط ارتش عراق دستگیر و به زندان منتقل می شوند....درایت آیت الله برای اولین بار در زمان حیات استادش بروز کرد و توانست جان گروهی از علما و زندانیان همراه را نجات دهد و بدینوسیله هسته اولیه حوزه بعد از آیت الله خوئی را حفظ نماید و این شروعی بود بر یک رهبری مدبرانه. تدبیری که دشمنان را در هدفشان مبنی بر خاموش کردن حوزه نجف و تشیع بود، ناکام گذاشت....

   نمای دوم: دوران پس از انتفاضه سخت ترین دوران حیات شیعیان بود و این سختی ها آنگاه به اوج خویش رسید که رهبر مقتدر و مظلوم خود یعنی آیت الله العظمی خوئی را از دست دارد. مرد فرزانه ای که پس از 94 سال زندگی پربارْ با برجا نهادن خدمات بزرگ دینی و ده ها اثر جاویدان، با تحمل فشارها و دردها، در هشتم صفر 1413 ق، به دیدار معبود شتافت. او که هم چون جدّش موسی بن جعفر علیه السلام به طاغوت زمان گرفتار شده بود، پس از وفاتْ همانند مادر مظلومه اش فاطمه زهرا علیهاالسلام، غریبانه به خاک سپرده شد.

رژیم بعث عراق، حتی در نجف اشرف هم اجازه تشییع جنازه ایشان را نداد و آن مرجع بزرگ، در نیمه های شب و با حضور مأموران امنیتی رژیم بعث و تعداد بسیار اندکی از شاگردان و خانواده اش، پس از اقامه نماز توسط آیت اللّه سیستانی، غریبانه و مظلومانه، در صحن شریف مولی الموحدین در مسجد خضراء که جایگاه درسش بود، به خاک سپرده شد.

از این پس تمام چشم ها به سوی نجف دوخته شده است. هم دشمنانی که آرزوی خاموشی خورشید حوزه نجف را در سر می پروراندند و هم شیفتگان مکتب پویای شیعه که به دنبال عمود خیمه نجف بودند. آری با اعلان مرجعیت آیت الله سیستانی بدخواهان حوزه نجف با دیدن قامت استوار مرجع برومند و وارث سلسله مرجعیت، موجی از ناامیدی در وجودشان شعله ور شد و کینه های خود را در قالب های مختلف بروز دادند. طاغوت عراق، آیت الله را در منزلش محصور نمود، حصری که 13 سال به طول انجامید.

سید سیستانی مظلومانه در عراق ماند و صحنه را ترک نکرد در حالی که در سخت ترین شرایط متفرض قرار داشت. او مدبرانه امور شیعیان و مقلدینش را از خانه ای محصور اداره نمود و دشمنان نتوانستند هدف خویش که انفعال حوزه نجف و تشیع بود را محقق نمایند... 

   نمای سوم: طاغوت عراق دیگر دوران مصرفش به پایان رسیده است و هر جنایتکاری در پایان عمرش بر جنایاتش می افزاید. صدام کینه حوزه نجف را در دل دارد و می داند در هدم موجودیت حوزه موفق نبوده است و البته این عدم توفیق را متوجه سلسله جنبان دربند او، آیت الله العظمی سیستانی می داند. در کشاکش حمله آمریکا به عراق دل های آگاه، نگران حوزه نجف و مرجع دربند او بود.

 گروهی به فکر انتقال مرجع تقلیدشان به محلی امن در کشوری دیگر افتادند اما سید سیستانی "مرد مقاومت وتکلیف" است. او همچون گذشته ایستاد و تمام مشکلات را به جان خرید و حفظ کیان شیعه و حوزه کهن آن را نصب العین قرار داد و در اوج آرامش و کیاست، امور را مدیریت نمود. به همین جهت بود که همگان و حتی نیروهای متخاصم بارها به مدیریت روشمند ایشان اعتراف نمودند.

 او توانست تهاجمات مختلف را مدیریت نماید، شعلۀ طمع سرکشان داخلی و خارجی  را به بهترین شیوه ممکن خاموش نماید. دست اندازی کشورهای مختلف به منافع عراق مظلوم و حوزه علمی نجف را کوتاه نماید. تاریخ مرجعیت و سیاست، بازگشت فداکارانه او از سفر درمانی اش که به نجات عراق و خاصه نجف اشرف انجامید، فراموش نکرده است.

 او در تهاجم نیروهای خارجی و بعدها حوادث نجف و نزدیک شدن مهاجمین به حرم امیر المومنین ( که گروهی آنجا را سنگر جنگ مطامع خود قرار داده بودند) چونان سلف پاک خویش به حفظ کیان تشیع و حوزه نجف پرداخت اما شیوه او از نوع خاص خود بود. ایشان شیوه ای را دنبال کرد که بدون کمترین هزینه های جانی و دخالت های مرسوم سیاسی، بیشترین نتیجه های لازم را می گرفت.

 آیت الله به شیوه های معمول سیاست مداران و سیاست بازان عمل نکرد. ایشان توانست به شیوه خود که هنوز لایه های زیرین آن برای تحلیل گران مشخص نیست به گونه ای عمل نماید که نه بهانه ای به دست اشغال گران بدهد و نه عزت و اعتبار مرجعیت بازیچه دست دیگران شود و بدین سان دشمن نتوانست هدف خویش که انفعال حوزه نجف وتشیع بود را محقق نمایند...

   نمای چهارم: نهادهای سیاسی به تدریج در عراق شکل می گیرند. دولت، مجلس و نهادهای قانونی تشکیل گردیده و انتظام سیاسی نسبی در کشور حاکم شده است، آهسته آهسته کودکان عراق با لباس مدرسه در خیابان ها عبور و مرور می کنند و غنچه خنده بر لب آنان دیده می شود، کسبه و تجار مشغول شده اند و نبض اقتصاد خُرد به دست مردم افتاده است. حرم ها و اعتاب مقدسه از پریشانی و انفعال خارج شده ، پذیرای زائران از ملل مختلف هستند.

 آغاز به کار فرودگاه ها، رفع سیطره ها و....نوید عراقی رو به پیشرفت را می دهد که زیر سایه پدرانه و ارشادات مرجعیت و نقش گروه های مردمی صورت گرفته است. ایشان در سخت ترین شرایط به داد ملت مظلوم و تمامیت ارضی عراق رسیده است و همگان نقش او را در این موفقیت ها پررنگ می دانند. اعتقاد به این نقش آفرینی تنها منحصر به عراقی ها نیست بلکه تأثیر ایشان در ایجاد این آرامش از دید جامعه جهانی و سازمان های صلح محورمخفی نماند و بر همین اساس آیت الله را پدر صلح نامیدند. این آرامش پس از طوفان در حالی است که عراق در آتش اختلافات گروه های داخلی که در زیر خاکستر نهفته است می سوزد و پدر معنوی عراق و شیعیان همواره آنان را دعوت به همزیستی معقول نموده است تا در سایه سار آن همه اقشار، گروه ها ،مذاهب و ادیان بتواند از عراقی سرفراز متنفع شوند...

   پگاه یک روز ملتهب دمیدن گرفت و اخباری دهشتناک خبرگزاری ها را در نوردید. گروهی بی شناسنامه و افراطی که قبل از این جنایاتشان در جغرافیای شام جریان داشت به عراق روی آورده است. پیشروی سریع و تصاحب یکی از بزرگترین شهرهای عراق در کمتر از 3 ساعت شک همگان را برانگیخت...آن ها مرزهای زمینی و اعتقادی را طی نموده و نزدیک به یک سوم عراق را تصاحب نموده اند و در سایه همان اختلافات داخلی توانستند به اهداف خود دست یابند.

ارتش انسجام ندارد، مردم مرعوب جنایات شده اند، همسایگان سکوتی تلخ نموده اند، عاشقان اعتاب مقدسه شب ها با اشک سر به بستر می گذارند. نگرانی تمام وجود دلسوزان تشیع را در برگرفته است.

عکس ها و فیلم های جنایات و در کنار آن اخبار پیشروی داعش هر لحظه بر این دلهره ها می افزاید. همه چشم ها به سوی نجف دوخته شده است که همواره در سخت ترین شرایط  گره های کور را باز نموده است. آری سید علی سیستانی دستور دفاع داد و هر کس که قدرت حمل سلاح و دفاع دارد را مخاطب دستور خویش دانست. فوج فوج به ارتش پیوستند و خونی تازه در کالبد جهاد دمیده شد. او در این نما دیگر تشیّع و حوزه نجف را نجات نداد بلکه انسانیت را زنده کرد و به همگان فهماند؛ حساب ترور و جنایت از اسلام جداست و مرز برادری در اسلام عمل به دستورات دین است.

 او به جنگ کسانی رفت که می خواستند نام پیامبر را در جهان با خون و دشنه و شمشیر توام نمایند. او جنس حرکتش محصور در امثال حرکت میرزای شیرازی ها و مراجع مجاهد در مبارزه با استعمار نبود بلکه او حکم مبارزه با یک تفکر غلط را نیز صادر نموده بود. تفکری که در دین حنیف و پاک محمدی جای نداشت. او مجاهدت، سلاح و جنگ را به خدمت تفکر، اندیشه و انسانیت گرفت و تقدس را بر سر واژه جهاد نشاند. آیت الله با رقم زدن این نما از دوران مرجعیت خود؛ زنده بودن حوزه نجف را به آحاد طبقات اعلام نمود و ثابت کرد شیوه و روش او کارآمد ترین و خاص ترین شیوه در اداره امور است. این گونه بود دشمن نتوانست هدف خویش که ناکارآمد قلمداد نمودن حوزه نجف وتشیع بود را محقق نمایند...

   نمای آخر: در روز ششم ماه مبارک رمضان 1435ساعت 10 شب بعد از زیارت مولای متقیان به محضر او مشرف شدم. این چندمین بار است که برای خوشه چینی از خرمن دانش و محضرش در این چند سال به حضورش می شتابم. خانه ای 70 متری که مانند بسیاری از مردم عادی نجف از جنس خشت و گل است.

   در سفرهای قبل این خانه برای من "بیت مرجعیت" بود ولی حال جایگاهی تازه ای نیز یافته است."مرکز فرماندهی" بهترین نامی است که می توانم بر آن بگذارم. من به دیدار یک مرجع مجاهد می روم. او تمام نماهای فوق الذکر و هزاران نمای ذکر نشده را از همین خانه کوچک مدیریت کرده است. بعد از سلام و دعاهای پدرانه اش اذن سخن گرفتم و ابعاد مختلف تأثیرات فرمانش را یادآوری نمودم. آنچه من می گفتم مهم نبود زیرا او ابعاد مختلف قضیه را به خوبی می دانست و دانسته عمل نموده بود. نکته مهم این دیدار فرمایش مرد کهنه کار و مرجع بیدار حوزه نجف بود:

" من در این موفقیت ها هیچ ام. هرچه هست عنایات خداوند متعال و امام عصر است و مردم هستند که عمل نمودند. من کاری نکرده ام."
وجودش از گزند حوادث مصون باد.    

کلید واژه ها: نجف حوزه نجف تشیع


نظر شما :