چرا تلاویو از استقلال کردستان حمایت می‌کند؟

دیپلماسی ایرانی: مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق در تازه ترین حرکت سیاسی جنجالی اش با حضور در پارلمان کردستان از نمایندگان مجلس کردستان خواست که برای اعلام استقلال کردستان همه پرسی برگزار کنند و گفت که کشورهای منطقه از تشکیل کشور مستقل کردستان حمایت می کنند. وی نام کشورهایی که از طرح او حمایت می کنند را نبرد اما ترکیه که پیش از این گمان می رفت حامی استقلال کردستان باشد رسما مخالفت خود را با طرح بارزانی اعلام کرد و ایالات متحده امریکا نیز رسما با طرح اعلام استقلال کردستان مخالفت ورزید. در این میان اسرائیل، کشوری که مشروعیتش از سوی بسیاری از کشورهای جهان به رسمیت شناخته نشده و همچنان خود گرفتار منازعات ارضی با جهان عرب و فلسطینیان است، از استقلال کردستان حمایت کرده است. حمایتی مرموز که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان بوی توطئه از آن می آید.

پایگاه خبری تحلیلی ایلاف، وابسته به گروه های لیبرال مخالف عربستان که مقر آن در لندن است در یادداشتی در این باره می نویسد: هیچ شکی نیست که اظهارات اخیر مسئولان اسرائیلی در خصوص کردستان و حمایت از استقلال آن تلاشی تازه برای ضربه زدن به محور ممانعت یا همان مقاومت در راس آنها ایران و کشورهای طرفدار "وحدت میهن عربی" است. کسانی که به دنبال امت واحد عربی هستند نیز باید پیام اظهارات مقام های اسرائیلی را دریابند. اسرائیل بر اساس این اظهارات به این نتیجه رسیده که اکنون وقت اعلام استقلال کردستان از بغداد است. این حرفی است که دقیقا آویگدور لیبرمن، وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی به همتای امریکایی اش جان کری گفته است. همین رویکرد را شیمون پرز، رئیس جمهوری اسرائیل نیز در نامه خود به باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا داشته است. وی در این نامه خود می گوید: «به نظر نمی رسد بدون دخالت بزرگ خارجی یکپارچگی عراق ممکن باشد و این نشان می دهد که در صورت نبود امریکایی ها کردها از اکثریت شیعی و اقلیت عرب سنی اعلام استقلال خواهند کرد. به ویژه که اگر کردها بخواهند دولت مستقلی تشکیل دهند، از لحاظ عملی کشوری دموکراتیک تشکیل خواهند داد چرا که یکی از نشانه های این دموکراتیک بودنشان برابر دانستن حقوق زنان در کردستان است.» اما اظهاراتی که مثل بمب صدا کرد، صحبت های بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی بود که به صراحت حمایت دولت تلاویو را از تشکیل کشور کردستان اعلام کرد. سوالی که در این جا مطرح می شود، این است که اسرائیل از کردستان چه می خواهد؟

نویسنده یادداشت در پاسخ به سوال خود در ادامه می نویسد: اگر بخواهیم به روابط اسرائیل و کردستان عراق نظری بیندازیم در می یابیم که این روابط طولانی است، می توان گفت که چنین اظهاراتی از سوی اسرائیلی ها تازگی ندارد. این اظهارات در حقیقت برآمده از "عشق ممنوعی" است که بیش از نیم قرن بر روابط دو طرف حاکم بوده است. آن چه در این جا جدید است، اظهارات مسئولان اسرائیلی است که از خفا بیرون آمده اند و حرف های خود را علنا بیان می کنند.

نویسنده سپس می نویسد: در کتاب "فروپاشی امید .. روابط اسرائیل – کردستان 1963 – 1975" شلومون نکدیمون، روزنامه نگار و مشاور اسحاق شمیر، مشاور سابق نخست وزیر اسرائیل زوایای بسیاری از روابط مخفی و سری روابط اسرائیل و کردها را بر ملا می کند. خصوصا در زمان ملا مصطفی بارزانی، پدر روحی کردها و پدر مسعود بازانی، رئیس فعلی اقلیم کردستان عراق. بارزانی پسر با خود و جهان صادق بود، بارها گفت که "برقرای روابط با اسرائیل جنایت نیست." وی اسرائیل را از اعضای سازمان ملل می داند که به زعم او پیشرفته و دموکراتیک است که از حیث مبدا هیچ مانعی برای رابطه با آن وجود ندارد. به گفته او کشورهای متعدد عربی و اسلامی نظیر مصر و اردن و مغرب و قطر و ترکیه و اندونزی و غیره با آن رابطه دارند و بد نیست که کردستان نیز با آن رابطه داشته باشد.

در ادامه این یادداشت آمده است: آویگدور لیبرمن، وزیر امور خارجه اسرائیل یک بار گفت: «کشورهای عربی و اسلامی روابط سری با اسرائیل دارند و بدون آن نمی توانند مقاومت کنند در حالی که اسرائیل می تواند بدون آن مقاومت کند، همه آنها با ما رابطه دارند اما نمی خواهند به بودن این روابط اعتراف کنند.» علی رغم این که کردها به این باور رسیده اند که باید حمایت اسرائیل را از خود داشته باشند چرا که برای رسیدن به خواسته هایشان به آنها قدرت می دهد اما همچنان برقراری این روابط را به طور سری دنبال می کردند، از ترس این که مبادا ایران و کشورهای عربی پیرامون کردستان خشمگین شوند. به اعتقاد کردها خشمگین شدن ایران و کشورهای عربی تاثیرات سلبی بر جاه طلبی های آنها برای رسیدن به خواسته هایشان می گذارد. آنها خوب می دانند که ایران به خصوص تاثیری ویژه بر کردستان، قانون اساسی آن، حکومت اقلیم، پارلمان، ارتش، سازمان امنیت و نمایندگی های آن در خارج دارد. شاید جهش ناگهانی کردها در روابطشان با اسرائیل، به ویژه بعد از آن که چهار محموله نفتی کردستان از طریق بندر جیهان ترکیه (به گزارش رویترز) به اسرائیل می رسد، تلاشی از سوی کردها برای شکستن این تابو باشد. پروفسور عوفرا بنجیو، پژوهشگر مرکز مطالعات استراتژیک موشه دایان بر این اعتقاد است که این اقدام کردها تلاش برای گسترش دامنه حرکت های سیاسی شان در روابط دو جانبه است. آنها می خواهند از هم اکنون با رسیدن به استقلالشان بگویند که در گسترش روابط با هر جایی خودمختارند.  

نویسنده این یادداشت سپس می نویسد: روابط اسرائیل با کردها بر اساس "دشمن دشمنم دوستم است" شکل گرفته است. از نگاه اسرائیلی ها به دلیل موقعیت جغرافیایی و نوع پراکندگی ای که کردها در منطقه خود دارند، بهره برداری از آنها مفید و در عین حال آسان است. به اعتقاد آنها رابطه با کردها می تواند به سود مصالح اسرائیل در منطقه باشد. بنیامین نتانیاهو می گوید: «کردها به دنیا "اعتدال سیاسی شان" را ثابت کرده اند، از نگاه اسرائیل آنها خطری برای مصالح تلاویو در منطقه محسوب نمی شوند.» اسرائیلی ها حتی از این فراتر بر این اعتقادند که تشکیل کشور مستقل کردی به مثابه "دخیره ای استراتژیک از طراز اول برای اسرائیل" محسوب می شود. مثلا عوفرا بنجیو در این باره می گوید: «شکل گیری کشور مستقل کردستان باعث تضعیف کشورهای متعددی که با اسرائیل دشمنی تاریخی دارند مثل عراق و سوریه و ایران می شود.» به اعتقاد آنها کردستانی که در دل کشورهای مقاومت تشکیل شود می تواند همانند خنجری در قلب ملت های منطقه حامی "محور ممانعت" باشد. ایجاد کشور مستقل کردی که مورد حمایت اسرائیل باشد می تواند معادلات منطقه را تغییر داده و در درگیری نفوذ تاریخی موجود میان "ترکیه سنی" با "ایران شیعی" تاثیر مستقیم بگذارد و این مساله می تواند به سود اسرائیل باشد.

نویسنده این یادداشت در پایان می نویسد: ایجاد کشوری به شیوه اسرائیل آن هم در وضعیت فعلی که مورد حمایت این رژیم باشد، آن هم در سایه تحولات دراماتیک منطقه که بعد از سقوط موصل و انفجار مرزهای سایکس – پیکو توسط داعش با اعلام دولت خلافت اسلامی در اراضی عراق و سوریه صورت گرفت، می تواند پیام های بسیاری به دنبال داشته باشد. عراق بعد از سقوط موصل مشابه عراق قبل از سقوط موصل نیست. همه می گویند که عراق جدیدی در حال شکل گیری است و غیر ممکن است که عراق به قبل از حوادث موصل بازگردد، موضوعی که بارزانی بارها بیان کرده است. آیا همان طور که اسرائیل از کردستان حمایت می کند کردستان نیز از اسرائیل حمایت خواهد کرد؟

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11