نفشی که شیعیان هند در نزدیکی تهران – دهلی نو بازی می کنند

دیپلماسی ایرانی: امسال سومین سالی است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم، نویسنده و روزنامه نگار مشهور لبنانی را که ماحصل سفر هر ساله وی به امریکا است، با هماهنگی او ترجمه و منتشر می کند. یادداشت هایی که در پی دیدارهای او با مقام های امریکایی در واشنگتن و نمایندگی های جامعه جهانی در نیویورک نوشته شده اند و به دلیل به روز بودن آنها اهمیت خاصی دارند. همانند همیشه نعوم نامی از مصاحبه کننده نمی آورد اگر چه سمت او را ذکر می کند، و به رویه همیشگی اش مصاحبه اش بیش از آن که مصاحبه باشد، گفت وگو و بحثی خواندنی است.

نعوم در مقدمه امسال یادداشت های خود آورده است: در طول 15 سال شاید هم بیشتری که هر سال در ماه مارس به واشنگتن سفر می کنم و نزدیک به پنج هفته ای را که هر سال در آن جا می گذرانم، به اداره های مختلف امریکایی و مراکز پژوهشی متنوع و صاحب نامی که ارتباطات بسیاری با سیاست خارجی و داخلی امریکا دارند، سر زده ام. امسال نیز به عادت هر ساله نزد همه آنها رفتم و به نیویورک که بعضی ها به آن لقب جهان داده اند، نیز سر زدم. با مقام های عالی رتبه نهادهای بین المللی چه اعضای سازمان ملل، چه دیپلمات های کشورهای مختلف و چه پژوهشگران مشهور مراکز پژوهشی فعال در ایالات متحده نیز دیدار کردم و همانند همیشه با برخی از چهره های ذی نفوذ در نهادهای امریکایی و حتی صهیونیستی هم دیدار کردم و به گفت وگو نشستم. در سلسله جدید از یادداشت هایم درباره شرق و غرب جهان عرب و همچنین تحولات خاورمیانه و کشورهای حوزه خلیج فارس، همچنین ایران اسلامی و ترکیه به طور مفصل خواهید خواند. البته افغانستان و پاکستان و کشوری که به تازگی تهدیدی برای امنیت ملی امریکا شده، یعنی کره شمالی نیز از قلم نینداخته ام. درگیری های فلسطینی – اسرائیلی را نیز فراموش نکرده ام.

در زیر پنجاهمین بخش از سلسله نوشته های جدید سرکیس نعوم را می خوانید:

با مقام مسئول در پرونده هند و قضایای مرتبط با آن در کاخ سفید درباره هند پرسیدم، گفت: «هند کشور مهم و بزرگی است. شمار جمعیت آن واقعا بالا است و تنها کشور دموکراتیک در منطقه اش است. حزب کنگره با اکثریت آرا توانست پیروز انتخابات گذشته این کشور شود. این حزب در انتخابات گذشته 50 تا 60 درصد کرسی ها را از آن خود کرده بود. اما الآن گمان می کنم نتواند پیروزی در خور توجهی به دست آورد. دیگر احزاب هندی بخش مهمی از آرای مردم را در اختیار دارند، از جمله آرای احزاب منطقه ای. آن طور که من برداشت می کنم دولت مرکزی به سود مصالح ایالت های هند در حال ضعیف شدن است و این مساله با گذشت زمان تشدید هم می شود. دولت های محلی در حال کسب قدرت و صلاحیت های بسیاری است و در سایه گسترش اقتصادی هند قدرتمندتر هم می شوند.»

پرسیدم: «خوب، آیا این مساله بر وحدت هم تاثیر می گذارد؟» گفت: «نه و حکومت فدرالی هم ضعیف نخواهد شد (Loose Federation). اما به هر حال آن چه من می بینم جایگاه دولت مرکزی در حال تضعیف شدن به سود ایالات هند است. اما دولت مرکزی ضعیف خواهد شد. اما این مساله هندی ها را آزار نمی دهد برای این که آنها از لحاظ ملی یا مردمی و حزبی نهادپرور هستند. دموکراسی نزد آنها جدی است و عملا وجود دارد. همان طور که مشاهده می کنید فقرا اکثریت مردم هند را تشکیل می دهند در نتیجه اکثریت رای دهندگان نیز هندی هستند. در فصل های انتخاباتی صف های طولانی از مردم را می بینی که می خواهند از حقشان در رای دادن استفاده کنند. آنها دائما می خواهند نمایندگان پارلمان را تغییر دهند برای این که به وعده هایشان عمل نمی کنند.»

وی در ادامه افزود: «اما درباره رابطه هند با چین، همه می دانند که این دو کشور دو بار درگیری نظامی داشته اند، البته اگر بتوانیم نام آنها را جنگ بگذاریم. هند هم پیروز آن جنگ ها نبود. مگر این که بگوییم اصولا هند نمی خواهد با چین بجنگد. آن چه برای چین مهم است دریای چین و مناطق مجاور آن است. اما آن چه برای هند اهمیت دارد، اقیانوس هند است (Indian Ocean) که بر آن تسلط دارد. هند قدرت دریایی بالایی دارد و چین نمی تواند در این مسیر با آن رقابت کند یا به مواجهه با آن برخیزد. تا 50 سال آینده هند بزرگترین کشور پرجمعیت جهان خواهد شد. روابط ما با هند که درباره آن می پرسی رابطه شراکتی است نه هم پیمانی. هند بیشتر تلاش دارد روابط خود را با محیط پیرامونی و نهادهای منطقه ای اش گسترش دهد. همچنین تلاش دارد تا به عضویت آسه آن و ایپک در آید. همچنین این قدرت را دارد تا به همراه شرکای منطقه ای اش به یک قدرت منطقه ای مهم و قابل توجه تبدیل شود.»

پرسیدم نظرت درباره روابط هند و پاکستان چیست؟ پاسخ داد: «پاکستان عامل نگران کننده یا سدی برای هند محسوب نمی شود. از آن جدا شد و همه چیز تمام شد. اما هند برای حکومت پاکستان و ملت آن همیشه مایه نگرانی و ترس بوده است. آنها بر این اعتقادند که هند طرح توسعه طلبانه به حساب کشورشان دارد. فقط چنین چیزی در ذهنشان است. قطعا مذاکرات متعددی میان دو طرف انجام شد و همکاری اقتصادی پرثمری میانشان به وجود آمد به گونه ای که تجارت سالانه آنها به چیزی در حدود چهار تا پنج میلیارد دلار در سال می رسد. اما مشکلات سیاسی و امنیتی همچنان به قوت خود باقی است. دو مساله در این زمینه وجود دارد. اول این که هند می خواهد روابط خوبی با افغانستان داشته باشد و این مساله همواره باعث ناخرسندی پاکستان است و همیشه در برابر آن ایستاده است. دوم، مساله کشمیر است که هر دو بر سر آن درگیر هستند. هند همیشه می گوید که مشکل کشمیر با گفت وگو نه با تروریسم حل می شود. سپاه طیبه که به اسم اشغال کشمیر توسط هند به وجود آمده هزاران نیرو دارد که حاضرند برای بازپس گیری این منطقه بجنگند و این مایه تاسف است. ما حوادث تروریستی ای که در بمبئی رخ داد و افراد بسیاری در آن کشته شدند، فراموش نمی کنیم. این چیزی است که هند از آن می ترسد و نمی خواهد دیگر تکرار شود. پاکستانی ها اگر جدی باشند می توانند به هندی ها در این زمینه کمک کنند.»

پرسیدم نظرت درباره هند با ایران اسلامی از سال 1979 تا کنون چیست؟ جواب داد: «سوال به جایی پرسیده برای این که هند ملت مسلمانی دارد که اکثرا شیعه هستند. می دانیم که مصالح هند به ویژه در سطح ثبات داخلی شان چیست. هندی ها روابط خیلی خوبی با ایران دارند. این را هم می دانیم که هند بخش مهمی از نیازهای نفتی اش در صنایعش را از ایران تامین می کند. برای همین مانع می شود که هند همه تحریم های اعمال شده سازمان ملل علیه ایران را عمل کند، البته تا اندازه بسیاری از واردات نفتی خود از ایران کاست اما هیچ گاه این کاهش به اندازه ای نرسید که گفته شود واردات هند از نفت ایران کاملا قطع شده است. هند تلاش دارد تا رابطه حسنه اش با ایران را حفظ کند و بر حفظ آن هم اصرار دارد.»

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11