نیروی دریایی ایران و اهداف آسیایی

دیپلماسی ایرانی: ایران تاریخی طولانی در دریانوردی به منظور تجارت با آسیا دارد. حضور خانواده های ثروتمند و بانفوذ ایرانی در برخی کشورهای آسیایی به خصوصو هند و تایلند، گواهی بر این مدعاست.

سیاست خارجی اخیر تهران به طور عمده روی مقابله به ایزوله ناشی از فشار تحریم هاست. به این منظور ارتباط با برخی کشورهای دوست و به نمایش گذاشتن توانایی ایران برای دسترسی بین المللی در اولویت دستور کار سیاست خارجی این کشور قرار دارد. حاکمیت ایران می خواهد اعتبار این کشور را در آب های آبی به نمایش بگذارد. در هفت سال اخیر، نیروی دریایی فراساحلی ایران دست کم 30 هدف خارجی را برای انجام مانور های دریایی محقق کرده است. تمرکز نیروی دریایی جمهوری اسلامی بر آب های فراساحلی است. این روزها ستاره نیروی دریایی جمهوری اسلامی در حال درخشیدن در عرصه سیاسی ایران است و افزایش بودجه این بخش در سال های اخیر، زمینه را برای رشد توانمندی های آن فراهم کرده است.

تجهیزات نیروی دریایی جمهوری اسلامی در حال به روز شدن است و اکنون یک زیردریایی دیزلی الکتریکی ساخت روسیه در اختیار ایران قرار دارد. علاوه بر این، برنامه هایی برای ساخت ناوهای زیر سطح و روی سطح نیز در دست اجرا است.

از سوی دیگر کشتی های نیروی دریایی ایران نیز به خوبی مسلح هستند و نیروی دریایی ایران یکی از قدرتمندترین نیروهای دریایی منطقه شناخته می شود. از سال 2008، نیروی دریایی ایران گروه هایی را برای آموس و دیپلماسی دفاعی به آب های خاورمیانه و راه آبی بی قانون سومالی اعزام کرده است. این در حالی است که مقامات نیروی دریایی آمریکا نیز به حرفه ای بودن انجام این عملیات اشاره می کنند. اکنون تهران افق دریایی خود را با تاکید جدیدی بر آب های خاورمیانه گسترش داده است.

این تصور غرب که جهان در مقابله با اهداف هسته ای ایران متحد است، مبنای صحیحی ندارد. به طور حتم در آسیای پراگماتیک، نشانه های اندکی از اعمال تحریم ها علیه ایران به چشم می خورد. برای مثال در هنگ کنگ، روز ملی ایران بازتاب گسترده ای در رسانه ها دارد.از سوی دیگر زمانی که تحریم ها اعمال می شوند، اطمینان از ادامه دسترسی به درآمد های نفتی برای ایران اهمیت زیادی دارد. به طور حتم کشورهای آسیایی، به خصوص هند، چین، ژاپن و کره جنوبی همچنان مشتریان نفتی عمده ایران به شمار می روند. همچنین تعامل فرهنگی و دیپلماتیک بین این کشورهای نیز به موازات تعامل تجاری آنها، ادامه دارد. 

ایران نشان داده که برای اطمینان از ادامه صادرات نفتی خود به آسیا، عزم راسخی دارد. چین در زمینه تسهیل حمله و نقل بشکه های نفت به ایران کمک می کند و ژاپن نیز پوشش بیمه ای خود را ایجاد کرده تا به ایران برای صادرات نفت کمک کند. افزون بر این ، جزایر اندونزی به یک قطب صادراتی برای محموله های نفتی ایران تبدیل شده اند. همچنین ایرانیان نیز اقدامات متعددی مانند ایجاد شرکت های پوششی انجام می دهند تا صادرات نفت به رغم تحریم ها، ادامه داشته باشد.

در حال حاضر نیروی دریایی جمهوری اسلامی به بازویی مهم برای ایران در تامین امنیت آب های دریانوردی شامل آب های آسیایی تبدیل شده است و مقامات نیروی دریایی ایران نیز بر اهمیت آب های اقیانوس هند و جنوب شرق آسیا تاکید دارد. ناوهایی که نیروی دریایی جمهوری اسلامی به این آب ها اعزام می کنند هم اهداف امنیتی را دنبال می کنند و هم در حمل و نقل ایمن محموله های نفتی نقش دارند.

هرچند تا کنون ایران و چین یک مانور دریایی مشترک انجام نداده اند، اما ارتباط های نزدیکی بین مقامات نیروی دریایی دو کشور برقرار است. از سوی دیگر با توافق هسته ای مقدماتی ژنو و تعدیل بخشی از تحریم ها، مشتریان نفتی آسیایی ایران، بخشی از بدهی های نفتی خود را پرداخت کرده اند.

نیروی دریایی جمهوری اسلامی در یک تحول مهم کشتی های خود را به بندری در بمبئی اعزام کرد و فرمانده نیروی دریایی نیز به یک کنفرانس امنیت دریایی بین المللی در جاکارتا دعوت شد. از سوی دیگر همکاری دریانوردی بین ایران و اندونزی قابل پیش بینی است و نیروی دریایی ژاپن نیز در این زمینه طرح هایی را دنبال می کند. ایران و اندونزی  همچنین یک قرارداد 3 میلیارد دلاری برای پروژه پالایشگاه نفتی منعقد کرده اند که 300 هزار بشکه نفت ایران را به طور روزانه پالایش می کند. 

در حال حاضر زمینه برای حضور مرتب نیروی دریایی ایران در آب های آسیایی فراهم است. جوامع مسلمان در آسیا از این اقدام حمایت خواهند کرد. از سوی دیگر دولت های آسیایی نیز با حضور نیروی دریایی ایران در آب های آسیا مشکلی ندارند. البته واشینگتن هم به دنبال تقویت حضور خود در این آب هاست.

منبع: دیپلمات/ تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: دوشنبه 18 فروردین 1393/ باز انتشار: جمعه 22 فروردین 1393