ظریف: نمی‌توانم بگویم منتقدان بیسواد هستند

محمد جواد ظریف، متولد تهران، درس خوانده دبستان علوی، پیش از پیروزی انقلاب برای ادامه تحصیلات به آمریکا رفت و آنجا به پیشنهاد دوستش حسین شیخ الاسلام قدم در راه دیپلماسی گذاشت. با پیروزی انقلاب وارد نمایندگی انقلاب در سازمان ملل شد و همکاری خود با وزارت امور خارجه را آغاز کرد. بیشتر دوران خدمتش را در نمایندگی ایران در نیویورک گذراند و پست های مختلفی از کارشناس تا سفیر را تجربه کرد. ظریف پس از شش سال دوری از مسئولیت بیش از ش ماه است سکان دستگاه دیپلماسی و مذاکرات هسته ای را در دست گرفته است.

ظریف در گفت و گوی نوروزی خود با سالنامه ایران، با اشاره به موضوع سیاست خارجی و دیپلماسی دولت، به اجماع ملی و وحدت نظر در این زمینه تاکید می کند و می گوید: سیاست خارجی حوزه اجماع ملی است و موضوع جناحی و گروهی در آن مطرح نیست.

وی در بخشی از این مصاحبه منتقدان را دوستانی معرفی می کند که به اخبار محرمانه دسترسی دارند و در ادامه با اشاره به برخی جلساتی که با نمایندگان مجلس داشته است؛ می گوید: "ما نمی توانیم بحث های محرمانه را در فضای عمومی و آشکار مطرح کنیم."

ظریف رویکرد خود را در عرصه دیپلماسی بر مدار اعتدال معرفی می کند و تاکید دارد که انتقادات مطرح شده از سوی منتقدان توافقنامه ژنو  غیرمنصفانه است.

نمی توانم بگویم منتقدان بیسواد هستند/ من هم منتقد توافق ژنو هستم

- در ادامه گزیده ای از گفت وگوی نوروزی محمدجواد ظریف را می خوانید؛

من معتقدم اگر نمی توانم حرفی به نفع سیاست خارجی بزنم نباید علیه آن هم سخن بگویم زیرا انصافا سیاست خارجی حوزه اجماع ملی است و موضوع جناحی و گروهی در آن مطرح نیست اگر کسی به سیاست خارجی نقدی داردواقعا بهتر است که خصوصی مطرح کند. البته انتقادات منصفانه ای هم مطرح نشده است.  یکی از انتقادات به محرمانه بودن متن مذاکرات بوده است.
این در حالی است که همه دوستان منتقد، به محیط های محرمانه کشور دسترسی دارند و متاسفانه برخی وقتها اسناد محرمانه بدون رعایت طبقه بندی و حتی صداقت منتشر می شود و توان ما را برای پاسخگویی محدود می کند.ز ما نمی توانیم بحث های محرمانه را در فضای آشکار مطرح کنیم زیرا بعضی وقت ها از همین بحث محرمانه بودن هم سوءاستفاده هایی شده است.

می گویند چرا همه حرف هایی را که پشت میز مذاکره مطرح می کنید علنی نمی کنید آیا ما را محرم نمی دانید؟ خب ما با آقایان جلسه گذاشتیم و صحبت کردیم و ان ها جزئیات را به مطبوعات دادند، و معلوم شد که نمی شود خصوصی صحبت کرد گفتیم آیا حاضرید خصوصی حرف بزنیم گفتند نه شما هرچی بگویید ما با اختیار خودمان تصمیم می گیریم که چه چیز هایی را بیرون از جلسه منتشر کنیم ما هم گفتیم ما حرف محرمانه داریم نه این که به مردم خودمان اعتماد نداشته باشیم بلکه به طرف مقابل اعتماد نداریم حتی اگربه  طرف مقابل اعتماد داشته باشیم آیا درست است که تمام موضع مذاکراتی را علنا بگوییم؟ اینها نوع انتقاداتی است که درباره توافق هسته ای مطرح شده است.

آیا دیپلماسی بر مدار اعتدال قرار گرفته و از افراط و تفریط خارج شده است؟  گفتم و یک مقدار چیزهای دیگر هم گفتم (با خنده) من تلاشم این بوده که با یک رویکرد اعتدال و جامع نگر حرکت کنیم این که چقدر موفق شدم باید صبر کنیم.

می خواستم بدانم که آیا در حوزه دیپلماسی بر مدار اعتدال هستیم؟ این طور فکر می کنم.
رئیس جمهوری واکنش تندی به منتقدان و مخالفان توافق هسته ای داشتند آیا شما در رویکرد و موضع گیری ایشان به عنوان مشاور نقشی داشتید؟ من نمی توانم درباره میزان سواد یا بیسوادی مردم اظهار نظر کنم آقای رئیس جمهور هم این کار را نکردند بلکه ایشان تاکید داشتند،که افراد متخصص در باره موضوع هسته ای اظهار نظر کنند اما برخی درباره این اظهارات فضا سازی کردند. واقعیت این است که دنیا به سمت تخصصی شدن در حال حرکت است؛ غیر ممکن است که یک نفر در همه رشته ها صاحبنظر باشد. در جریان مذاکرات هسته ای شاهد بودیم که برخی دوستان اظهاراتی را مطرح می کنند که سوال بر انگیز است. فردی که فلسفه خوانده می گوید که من سواد دارم بله ایشان با سوادند ولی نه در مذاکره هسته ای.

آیا انتقاد قابل توجهی هم از سوی مخالفان مطرح شده است و مواردی بوده که مورد توجه شما قرار بگیرد؟  هرکسی می تواند منتقد این توافق باشد، بنده خودم به توافق ژنو انتقاد دارم زیرا اگر قرار بود من به تنهایی کل تفاهم ژنو را بنویسم متن دیگری نوشته می شد.این توافق، نتیجه تفاهم ایران با شش کشور قدرتمند دنیا به اضافه نماینده اتحادیه اروپا ست.

یعنی در وضعیتی که یک طرف بنده و همکارانم و طرف دیگر شش کشور به همراه نماینده اتحادیه اروپا حضور داشتند بهترین حالت این است که نیمی از این تفاهم به نفع ما باشد و نیم دیگر به نفع طرف مقابل. یعنی باید به اندازه آن نیم دیگر که به نفع طرف مقابل است انتقاد وجود داشته باشد. بنابراین انتقاد کردن مساله عجیبی نیست ولی من به دلایلی این انتقادات را وارد نمی دانم. چرا که معتقدم باید مجموعه توافق را در قالب کلان تری دید.

آیا خاطراتتان را از مذاکرات می نویسید؟ نه آنچنان وقتم را صرف کار می کنم که فرصت نوشتن خاطره یا گزارش ندارم برخی وقت ها حتی فرصت خواندن گزارش همکاران از مذاکرات را نیز ندارم این مشغله و گرفتاری از گذشته وجود داشته که تا کنون  ادامه دارد. تمام تلاشم این است که که قبل از مذاکره درباره اظهاراتم فکر کنم و بازگویی آن را دوستان زحمت می کشند.