تلاش برای حذف مقاومت از شطرنج سیاسی لبنان

دیپلماسی ایرانی: پایه های شکل گیری دولت جدید در لبنان بالا رفته و همزمان با این مساله باز هم جرقه های اختلاف های داخلی میان جریان های 14 و 8 مارس زده شده است . در چند روز اخیر اظهارات تند و تیز میشل سلیمان رئیس جمهور لبنان در خصوص حزب الله لبنان کاسه صبر این گروه مقاومت را لبریز کرده است. سلیمان در سخنانی تاکید کرده بود که معادله "ارتش، مردم و مقاومت"  معادله ای "پوشالی" است. حزب الله در واکنش به این سخنان این موضع گیری میشل سلیمان را نشانگر عدم اطلاع وی از اوضاع کشور دانست. به نظر می رسد که  دو همپیمان دیرین روزهای نه چندان خوبی را در روابط دجانبه تجربه می کنند.

کابینه جدید در شرایطی که لبنان گرفتار تحرکات گروه های تروریستی تکفیری است و هر روز اخبار زیادی از عملیات های تروریستی این عناصر در مناطق مختلف لبنان، به ویژه مناطق شیعه نشین، به گوش می رسد، کار خود را آغاز می کند. رویارویی کابینه جدید لبنان با چالش های امنیتی این کشور در حالی است که عناصر مختلف داخلی و خارجی موانعی را سر راه ایفای مطلوب نقش این کابینه در تأمین امنیت لبنان قرار داده و می دهند. اما اکنون لبنان شاهد تنش لفظی میان میشل سلیمان رئیس جمهوری این کشور و حزب الله، بر سر بیانیه شورای وزیران و مشارکت این حزب است. میشل سلیمان و گروه ۱۴ مارس-ائتلاف احزاب و نیروهای منتقد حزب الله- خواستار آن هستند که «بیانیه بعبدا» پایه بیانیه شورای وزیران قرار گیرد. این بیانیه که خرداد ۱۳۹۱ با موافقت جریان های سیاسی اصلی حاضر در لبنان صادر شد، در اشاره به بحران سوریه، خواستار «بی طرفی لبنان» در تنش های منطقه ای شده است. اما حزب الله خواستار آن است که سه محور «ارتش، مردم و مقاومت» که در بیانیه های دو دولت سابق درج شده بود، در بیانیه شورای وزیران این دولت هم درج شود. در خصوص دلایل شکل گیری این اختلاف میان سلیمان و حزب الله و تاثیرات سیاسی آن بر تشکیل دولت با  حسین رویوران ، کارشناس مسائل منطقه گفتگویی داشتیم که در زیر می خوانید:

به نوشته روزنامه مصری الیوم السابع، میشل سلیمان، رئیس جمهوری لبنان در دانشگاه الروح القدس، سخنانی ایراد کرد و در اشاره به معادله "ارتش، مردم و مقاومت" آن را معاله ای پوشالی خواند. این اظهارات در حالی مطرح می شود که لبنان سرانجام با توافق گروه ها در حال تشکیل دولت ائتلافی است. در چنین شرایطی دلیل چنین اظهارنظری از سوی رییس جمهور چیست؟

در حال حاضر مواضع رییس جمهوری تا حدی به ائتلاف 14 مارس نزدیک تر شده و در نهایت ممکن است این اظهارنظر را در یک چارچوب سیاسی مطرح کرده است. زمانی در لبنان دولت تشکیل می شود که نخستین ماموریت خود که همان بیانیه کابینه و تعیین کننده خطوط اصلی، اعتقادی و سیاسی است، اعلام شود. بحث حزب الله و ائتلاف 8 مارس نیز درج معادله ارتش، مردم و مقاومت در بیانیه کابینه است. به گفته آقای نبیه بری رییس پارلمان لبنان، حتی نباید " و " مقاومت جا بیافتد. از این رو چگونگی بیانیه کابینه مورد بحث است. در مقابل ائتلاف 14 مارس معتقد است که باید بیانیه بعبدا در بیانیه کابینه درج شود. این بیانیه به نام کاخ ریاست جمهوری لبنان است  که صحبت های خود میشل سلیمان است. برخی هم خواهان درج هر دو این بیانیه ها هستند. باید توجه داشت آن چیزی که لبنان را در گذشته حفظ کرده، مقاومت است. مقاومت موفق شد اسرائیل را از لبنان بیرون کند. در جنگ 33 روزه نیز مقاومت اسرائیل را وادار به عقب نشینی کرد. از این رو معادله مقاومت بر کسی پوشیده نیست. اگر کسی در نظام سیاسی لبنان این مساله را باور ندارد، هیچ بخشی از واقعیت را کم نمی کند. این واقعیت پابرجاست. حتی همین حمله اخیر اسرائیل به شرق لبنان نیز نشان داد که دولت و ارتش لبنان  نمی توانند جوابگو تامین امنیت باشند. حتی میشل سلیمان نیز نتوانست جوابی بدهد، اما حزب الله اسرائیل را تهدید کرد که در زمان مناسب پاسخ دندان شکنی خواهد داد. این نشان می دهد  تنها گروهی که نسبت به امنیت، لبنان و سرزمین حساسیت بالایی داشته و توان اجرایی دارد، حزب الله لبنان است. این واقعیت است. حال چه در بیانیه دولت به آن اذعان شود و چه نادیده گرفته شود. با این حال حزب الله مصر است که به عنوان یک واقعیت موجود در این بیانیه به نام و نقش آن هم اشاره شود.

معادله ارتش، مردم و مقاومت یکی از اصولی است که حزب الله همواره بر آن تاکید دارد و این معادله را ضامن برقراری امنیت و استقلال لبنان می داند. آیا موضع گیری های اخیر بیانگر به وجود آمدن تنش میان حزب الله و میشل سلیمان است؟

در حال حاضر تنشی میان سلیمان و حزب الله وجود دارد. حزب الله و برخی از مجموعه های 8  مارس بر این عقیده اند آقای سلیمان با سفرهای متعدد به عربستان، تحت تاثیر رشوه های آنها قرار گرفته و از مواضع 14 مارس که متحد عربستان سعودی است به گونه ای حمایت می کند. ولی تصور می کنم آقای سلیمان چندان جایگاه بالایی ندارد. چرا که دو ماه  بیشتر از دوره اش باقی نمانده و مشخص است که تمدید هم نخواهد شد. در حال حاضر  درباره گزینه های بعد از ایشان بحث هایی صورت گرفته و اسامی مختلفی از جلمه فرمانده ارتش آقای قهوچی  مطرح می شود. بنابراین آقای سلیمان یک نیروی سیاسی رو به رفتن است در حالی که حزب الله یکی از پایه های ثابت عرصه سیاسی لبنان باقی خواهد ماند.

آیا اظهارات سلیمان موضوع  تشکیل دولت  وحدت ملی  را با چالش رو به رو نخواهد کرد؟

کابینه در لبنان بر اساس وزن سیاسی تقسیم می شود و کابینه فعلی نیز 24 وزیر دارد. 8  وزیر از ائتلاف 8 مارس، 8 وزیر از ائتلاف 14 مارس و 8 وزیر دیگر تقسیم شده بین رییس جمهور، ولید جنبلاط و افراد مستقل تقسیم بندی شده است. این نشان می دهد که رییس جمهور، از یک توان محدودی نسبت به توان ائتلاف 8 مارس برخوردار است و وزن ایشان نسبت به آن ها قابل قیاس نیست.

برخی رسانه ها به نقل از منابعی در هشتم مارس نوشته اند: سخنان میشل سلیمان در پاسخ به سخنان نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان مطرح شد که گفته بود معادله طلایی ارتش، مردم و مقاومت در مقابل بیانیه بعبدا قرار دارد. ایا این مساله در حقیقت به معنای قرار گرفتن معادله در مقابل بیانه است؟

بحث کنونی در لبنان بر سر این است که بیانیه بعبدا در تقابل با مثلث ارتش، مردم و مقاومت مطرح می شود. بعضی ها سعی می کنند به گونه ای دستاوردهای مقاومت را نادیده بگیرند و مقاومتی که لبنان را از اشغال نجات داد به عنوان دردسر مطرح کنند. تصورم این است که واقعیت ها بر کسی پوشیده نیست. آقای نبیه بری هم در مورد معادله اعلام کرده  که یک حرف از آن نباید کم شود و چنانچه در این معادله دست برده شود، قطعا رای دو- سومی که کابینه نیاز دارد، به دست نخواهد آورد.

آیا دو گروه 14 مارس و 8 مارس می توانند به تفاهمی مبنی بر درج هم معدله و هم بیانیه در اطلاعیه کابینه برسند؟

بله. در حال حاضر برخی گروه ها به خصوص آقای جنبلاط که در نقطه میانی قرار دارد، سعی می کنند، تلفیقی از این دو را ایجاد کنند. در این خصوص تلاش هایی  هم آغاز شده و تصور می کنم، چنین تفاهمی می تواند قابل حصول  باشد. در عین حال که برخی از نیروهای میانی مانند ولید جنبلاط اعلام کرده اند اگر توافق صورت نگیرد، رای نخواهند داد و در چنین وضعیتی کابینه  بدون بیانیه رسمی، رسمیت پیدا نخواهد کرد.

انتشار اولیه: سه شنبه 13 اسفند 1392/ باز انتشار: یکشنبه 18 اسفند 1392