روند انتقالی یا دولت انتقالی؟

دیپلماسی ایرانی: آخرین دور از مذاکرات ژنو 2 در زمینه برقراری صلح و آتش بس در سوریه بدون نتیجه پایان یافت. با اوضاعی که در سوریه حاکم است اگر این اجلاس نتیجه میداشت باید متعجب بود! ظاهرا" دو طرف به دلیل نرسیدن به موضعی واحد در زمینه تشکیل دولت انتقالی میز کنفرانس را ترک کردند.

متاسفانه سازمان ملل و نماینده آن سازمان در این مذاکرات به این نکته گویا توجه ندارند که اهداف نیروهای داخلی و خارجی درگیر در این قضیه متفاوت هستند. صحنه سوریه معادله خطی نیست که فقط دو طرف گفتگو کننده بتوانند به حل مشکلات این کشور بپردازند. معادله هم اکنون پیچیده و عناصر خارجی تاثیر به سزائی در حل مشکلات این کشور دارند. هم نیروهای منطقه ای نظیر ایران و عربستان در غیاب ترکیه و قطر که سرمایه گذاری مالی تدارکاتی آنان موثر واقع نشد و از معادله حذف شدند نقش دارند و هم نیروهای بین المللی و خارج از منطقه نظیر آمریکا و شوروی.

اشتباه سازمان ملل از اجلاس ژنو 1 شروع شد که آمریکا و هم پیمانانش در ابتدا می پنداشتند که صحنه سوریه را نیز می توانند همچون لیبی تغییر بدهند و با شعار سرنگونی بشار اسد به دنبال طرح جایگزینی بودند. و شرکت کنندگان در غیاب عناصر اصلی و تعیین کنند قضیه سوریه بحث از تشکیل دولت انتقالی نمودند. بحثی که ابعاد آن هنوز مشخص نشده و مدتها طول می کشد تا دو طرف بتوانند در باره جزئیات آن به توافق برسند ولی هیچ دولت مستقری که حتی بر بخش کوچکی از کشور حاکمیت داشته باشد زیر بار آن نمی رود.

صرف پذیرش دولت انتقالی با این تاکید و تحفظ که دو طرف قضیه یعنی دولت سوریه و مخالفانش باید در جزئیات آن به توافق برسند هم هیچگونه بار حقوقی و سیاسی ندارد و هم زمان زیادی برای رسیدن به تفاهم طول خواهد کشید. کما اینکه همین دور از مذاکرات نیز به همین دلیل به نتیجه ای نرسید زیرا هم مخالفین از قدرتی برای کنار گذاشتن اسد برخوردار نیستند و هم حکومت اسد در صحنه عملیاتی دست برتر را دارد. با این اوضاع به نظر می رسد درک کامل و درستی از دولت انتقالی که حکومت کنونی سوریه نیز باید آنرا بپذیرد که نمی پذیرد از سوی مخالفین داخلی و خارجی سوریه و مشخصا غرب و اعراب وجود ندارد و لذا غرب در مرحله اول به دنبال تثبیت شکل گیری دولت انتقالی و در قدم بعدی اخذ امتیاز از بشار اسد و حذف او و یا دولت منتخب او از روند انتقالی با فشارهای سیاسی و تبلیغاتی است که راه انداختن مباحث حقوقی در زمینه کشتار مردم بی گناه توسط نیروهای دولتی در آستانه شروع اجلاس ژنو 2 گواه این ادعاست.

اما برای دستیابی به راه حلی جامع و به جای دل بستن به مفاهیم، بازی های لغوی و کشتن زمان و بیشتر شدن آلام مردم سوریه باید روند انتقالی در این کشور را در برابر دولت انتقالی دنبال و نباید صرفا به مفاهیمی که ماه ها و شاید سالها طول خواهد کشید تا ابعاد آن تعیین شود، دل خوش کرد. در روند انتقالی که می تواند توسط دولت قانونی سوریه زیر نظر یک نهاد بین المللی از روز بعد از مذاکرات شروع شود از آتش بس شروع خواهد شد تا تدوین و تصویب قانون اساسی، تعیین نظام حکومتی، مشارکت سیاسی و...توسط رای گیری و مشارکت اکثریت مردم سوریه در فضای دموکراتیک و بدون جنگ و خونریزی.

انتشار اولیه: دوشنبه 28 بهمن 1392/ باز انتشار: جمعه 2 اسفند 1392