سودان باز هم تجزیه می‌شود؟

دیپلماسی ایرانی: امسال سومین سالی است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم، نویسنده و روزنامه نگار مشهور لبنانی را که ماحصل سفر هر ساله وی به امریکا است، با هماهنگی او ترجمه و منتشر می کند. یادداشت هایی که در پی دیدارهای او با مقام های امریکایی در واشنگتن و نمایندگی های جامعه جهانی در نیویورک نوشته شده اند و به دلیل به روز بودن آنها اهمیت خاصی دارند. همانند همیشه نعوم نامی از مصاحبه کننده نمی آورد اگر چه سمت او را ذکر می کند، و به رویه همیشگی اش مصاحبه اش بیش از آن که مصاحبه باشد، گفت وگو و بحثی خواندنی است.

نعوم در مقدمه امسال یادداشت های خود آورده است: در طول 15 سال شاید هم بیشتری که هر سال در ماه مارس به واشنگتن سفر می کنم و نزدیک به پنج هفته ای را که هر سال در آن جا می گذرانم، به اداره های مختلف امریکایی و مراکز پژوهشی متنوع و صاحب نامی که ارتباطات بسیاری با سیاست خارجی و داخلی امریکا دارند، سر زده ام. امسال نیز به عادت هر ساله نزد همه آنها رفتم و به نیویورک که بعضی ها به آن لقب جهان داده اند، نیز سر زدم. با مقام های عالی رتبه نهادهای بین المللی چه اعضای سازمان ملل، چه دیپلمات های کشورهای مختلف و چه پژوهشگران مشهور مراکز پژوهشی فعال در ایالات متحده نیز دیدار کردم و همانند همیشه با برخی از چهره های ذی نفوذ در نهادهای امریکایی و حتی صهیونیستی هم دیدار کردم و به گفت وگو نشستم. در سلسله جدید از یادداشت هایم درباره شرق و غرب جهان عرب و همچنین تحولات خاورمیانه و کشورهای حوزه خلیج فارس، همچنین ایران اسلامی و ترکیه به طور مفصل خواهید خواند. البته افغانستان و پاکستان و کشوری که به تازگی تهدیدی برای امنیت ملی امریکا شده، یعنی کره شمالی نیز از قلم نینداخته ام. درگیری های فلسطینی – اسرائیلی را نیز فراموش نکرده ام.

در زیر چهل و دومین بخش از سلسله نوشته های جدید سرکیس نعوم را می خوانید:

از مسئول امور سودان در کاخ سفید که سمت واقعا بالای دیگری نیز در این مجموعه دارد، درباره سودان و آینده و ثبات آن و این که آیا ممکن است دچار شورش یا تجزیه شود و به ناآرامی کشیده شود، پرسیدم، گفت: «ما می دانیم که اختلافات بسیاری در آن جا میان مردم و دو کشور وجود دارد. اختلافاتی در عادت ها و رسوم و ادیان آنها وجود دارد. برای همین تلاش می کنیم که هر کدام از آنها در داخل کشورشان به ثبات برسند و روابط خوبی با کشورهای همسایه داشته باشند، البته یعنی می خواهیم که این گونه باشد. در شکلی روشن تر یعنی این که ضرورت دارد روابط کشور سودان جنوبی با کشور سودان (شمال) حسنه و خوب و باثبات باشد. لازم است که به جنوبی هایی که در شمال بودند اجازه داده شود که همان جا بمانند و به کارشان ادامه دهند. و شمالی هایی که در جنوب هستند نیز به آنها اجازه داده شود به فعالیت هایشان ادامه دهند. در آن جا رود عظیم نیل است که شرکت های بزرگ کشتی رانی در آن رفت و آمد داشتند. باید زمینه های بازگشت این کشتی ها برای ادامه کارشان را فراهم کرد. این بخشی از توافقی است که سودان با جنوب در ماه سپتامبر به آن رسید. در این جا لازم است که به نقشی که اتحادیه آفریفا ایفا کرد به ویژه مبیکی، رئیس جمهوری آفریقای جنوبی اشاره شود. توافق میان آنها به اجرا در آمده است. در آن جا دو موضوع مطرح است. یکی مناطقی که خلع سلاح شده اند و هیچ وجود نظامی ای در آنها نیست، مثل مناطق مرزی که باید این وضعیت همچنان ادامه یابد. اما درگیری های داخلی که همچنان هم در شمال و هم در جنوب وجود دارد. اما این هم نیاز به کار دارد و باید از همه سختی های آن به این ترتیب عبور کرد. لازم است که کشوری در جنوب ایجاد شود و کشور شمال بازسازی شود. و باید هم تبادلات تجاری دو طرف تقویت شوند و چرخ هایش به حرکت بیفتند، برای این که وقتی این دو کشور به ثبات برسند آن گاه می توانند هر دو بر تولیدات نفتی توجه کنند. مطابق با توافقاتی که بر سر نفت حاصل شده است.»

از او درباره دارفور پرسیدم. گفتم که شنیده ام سودان شمالی در آستانه یک آشوب است و به سمت تجزیه می رود. جواب داد: «از هیچ کس چیزی درباره این که نیتی برای تقسیم سودان چه در جنوب چه در شمال نشنیده ام. اما باید همه یاد بگیرند که چگونه کنار هم زندگی کنند. یکی از مشکلات دارفور نبود توسعه است. لازم است که از هم اکنون توسعه در آن آغاز شود و به دستاوردهایی برسد. و برای همین تسهیلات لازم برای بازسازی کشور و نهادهای آن فراهم شود. لازم است که مثلا به هر کسی که وارد دارفور می شود اجازه داده شود که بهایی برای بازسازی آن بپردازد. هم زمان باید اجازه داد که دارفور خودش اداره امورش را آزادانه بر عهده بگیرد و اشرافی از سوی دولت مرکزی بر آن نباشد. مشکل فقط دارفور نیست. در شرق سودان نیز مردم به دلایل بسیار خشمگین هستند. این بدان معنا نیست که به دنبال جدایی هستند. دو مساله تا کنون در آن جا حاصل شده است. اول، بشیر سال های طولانی ای است که بر سودان حکم رانی می کند و هیچ تلاش جدی ای برای کودتا علیه او نشده است. دوم، بعد از پایان دوره دوم ریاست جمهوری قانونی اش در سال 2015 قرار نیست در قدرت باقی بماند. برای همین باید منتظر بمانیم و ببینیم که چه می شود.»

نظر دادم: در جهان عرب گفته می شود که او بر این اعتقاد است که پشت هر توطئه ای امریکا است و می گوید که وقتی اجازه داد که جنوب سودان استقلال بگیرد و توافقات با آن اجرا شود امریکا نیز امور را برای عدم تحت پیگرد قرار گرفتنش در مجامع جهانی تسهیل کرد. جواب داد: «هیچ کس نمی تواند در کارهای دادگاه جنایت های جنگی دخالت کند یا این که آن را به همکاری با خود وادار کند. تحریم هایی علیه سودان بشیر وضع شده است. همچنان هم این تحریم ها ادامه دارند. اینها قوانینی هستند که توسط مجلس نمایندگان امریکا صادر شده اند. لغو آنها آسان است. لازم است که توافقات سودان شمال و جنوب اجرا شوند تا ضمن بهبود اوضاع شمال مشکلات دیگر در مناطق مختلف سودان نیز حل شوند. در سایه همه آنها می توان تحریم های وضع شده را نیز بررسی کرد.»

پرسیدم: نظرت درباره منطقه ابیی چیست؟ جواب داد: «سوال خوبی پرسیدی. بر سر آن نزاع وجود دارد. مذاکرات میان مبیکی افریقای جنوبی و اتحادیه آفریقا برای رسیدن به راه حلی در آن همچنان ادامه دارد. یک شبه توافقی وجود دارد که وضعیت خاصی بر آن حاکم باشد که نه سودانی های جنوبی و نه شمالی ادعایی بر سر آن نداشته باشند.»

پرسیدم نظرت درباره چین و نقشش در سودان چیست؟ جواب داد: «در سودان شمال و جنوب وجود دارد. هر کدام نقش اقتصادی و توسعه ای مهمی بر اساس مصالح خود دارند. ما با آن برای رسیدن به آن چه خیر سودان است، همکاری می کنیم. اختلاف میان امریکا و چین بر سر سوریه و قضایای دیگر تاثیری بر همکاری شان در سودان نمی گذارد. مهم ایجاد هویتی سودانی است نه عربی و نه آفریقایی.»