بهبود جایگاه جهانی ایران در داووس

گفت و گوی مجله تجارت فردا با دکتر غلامعلی خوشرو، معاون اسبق وزارت خارجه.

*چهره های مطرح سیاسی و اقتصادی جهان و صاحبان بنگاه های بزرگ تجاری و صنعتی  هر ساله با گردهم آمدن در اجلاس داووس ضمن تبیین مشکلات جهانی به بررسی و چاره جویی برای حل و فصل آنها نیز می پردازند.دولت اعتدال گرای ایران که دغدغه بهبود مناسبات با جهان و کاهش تحریم های غیرمنصفانه غرب را در سر دارد به شکل می تواند از فرصت این اجلاس استفاده کند و روابط به سردی گرایده خود با کشورهای دیگر را به حالت اولیه خود بازگرداند؟

اجلاس داووس هرسال فرصتی را برای بررسی مسائل اقتصادی کلان جهان فراهم می آورد البته نه تنها مسائل اقتصادی بلکه موضوعات سیاسی و استراتژیک هم از جمله مباحث مطرح شده در این اجلاس هستند که از سوی میزبان  به بحث و بررسی گذاشته می شود تا میهمانان در یک فضای غیررسمی به ارزیابی آنها بپردازند.تاکید بر رسیدگی به مسائل اقتصادی که زمینه ساز برگزاری اجلاس داووس است به هیات ایرانی که به دنبال گسترش مناسبات اقتصادی و تجاری خود با جهان است کمک خواهد کرد تا از فرصت این اجلاس برای دستیابی  به اهداف خود استفاده کند و چشم انداز امیدوارکننده ای را در زمینه سرمایه گذاری و فرصت های اقتصادی و همکاری های تکنولوژیکی ترسیم کند.اجلاس داووس فرصت مناسبی است تا ایران بتواند در زمینه مسائل و موضوعات توسعه ای ارتباط بیشتر و گسترده تری با دنیا داشته باشد و به رشد و شکوفایی خود کمک کند.علاوه براین گمان می کنم که در شرایط کنونی دنیا آماده است تا از دیدگاه های، رئیس جمهور جدید ایران که با شعار اعتدال و خردورزی و همچنین گسترش مناسبات خارجی بر مبنای احترام متقابل و برابری به روی کار آمده است،آگاهی بیشتری داشته باشد. سرمایه گذاران خارجی می دانند که ایران از جایگاه منحصر به فرد استراتژیکی در منطقه در زمینه نفت و گاز و همچنین حوزه های مختلف صنعتی و اقتصادی برخوردار است بنابراین تلاش خواهند کرد که از فرصت مغتنم اجلاس داووس برای اطلاع از چند و چون سرمایه گذاری در ایران استفاده کنند.البته ما نیز می توانیم از این فرصت بهره برداری مناسبی داشته باشیم و در مسیر اصلاح تصویر نادرستی که در طول سالهای گذشته  از ایران ترسیم شده است،گام برداریم که یکی از راه های آن هم به کارگیری دیپلماسی،آنهم از نوع عمومی است.با استفاده از دیپلماسی عمومی رئیس جمهور می تواند با تجار و صاحبان صنایع بزرگ و نخبگان  سیاسی و اقتصادی که در داووس شرکت کرده اند سخن گوید و آنها را در جریان دیدگاه های خود قرار دهد. از آنجاییکه جلاس داووس از پوشش وسیع رسانه ای برخوردار است قطعا هر نوع تلاشی برای ارائه چهره درستی از ایران و معرفی جاذبه های آن به نفع ما خواهد بود.

*پس از نشست مجمع عمومی سازمان ملل،داووس دومین تجربه رئیس جمهور برای شرکت در اجلاسی است که با حضور برخی از روسای جمهور،نخست وزیران و مقامات عالی رتبه جهانی تشکیل می شود.آیا دیدارهای حاشیه ای این دیدار در نزدیکی و مراودات ایران با کشورهای جهان برپایه همان شعارهای اعتدالگرایانه و خردورزانه آقای روحانی که شما نیز به آن اشاره کردید تاثیرگذار است

قطعا همینطور است.حضور آقای روحانی در داووس همزمان با شرکت روسای جمهور،وزیران خارجه و دیگر مقامات عالی رتبه  کشورها است و ما می توانیم از این فرصت برای نزدیکی دیدگاه ها و دستیابی به یک هدف مشترک برای مقابله با مشکلات منطقه ای و جهانی استفاده کنیم.علاوه بر این چهره های سیاسی،شخصیت های علمی و فرهنگی و همچنین اقتصادی نیز از جمله دیگر مدعوین اجلاس داووس هستند که شاید بیش از شخصیت های سیاسی خواهان ارتباط با ایران باشند.همه این موارد برای کشوری مانند ایران که در طول سالیان گذشته تحت فشارهای فزاینده سیاسی و اقتصادی قرار داشته است موقعیت مناسبی است تا زمینه کاهش محدودیت های اقتصادی خود را فراهم کند و در جهت اعتماد سازی جهانی که البته موضوعی دوطرفه است گام بردارد.

ما باید جهان را به نقش حیاتی خود در منطقه واقف سازیم چرا که با وجود گسترش افراط گرایی و خشونت طلبی و رشد گروه های سلفی و وهابی در منطقه خاورمیانه،این منطقه در وضعیت خطیری قرار گرفته است و هر روز هم بر دامنه مشکلاتش افزوده می شود.برهمین اساس هم تاکید می کنم آقای روحانی می تواند در دیدار با مقامات عالی رتبه کشورها به بیان مشکلات و مسائل منطقه ای و همچنین راه حل های ایران برای مواجهه با این بحران ها بپردازد. خوشبختانه تصویب طرح ایشان در سازمان ملل متحد نسبت به لزوم مقابله با خشونت و افراط گرایی نشان داد که جهان نیز خواهان رد فعالیت های خشونت طلب و رادیکال است. آقای روحانی می تواند از فرصت اجلاس داووس برای حمایت از صلح و ثبات منطقه ای و نیز برای طرح دیدگاه های خود و ارایه راهکارهای عملی در طرد جریان های افراط گرایانه استفاده کند. نحوه مواجهه با چالش های منطقه ای و نقشی که ایران در این میان دارد از جمله موضوعاتی است که آقای روحانی می تواند با روسای جمهور دیگر کشورها  مطرح کند و دیدگاه مثبت آنها را در جهت لزوم مقابله با این چالش ها جلب نماید.لازم به ذکر است که اجلاس داووس فرصت مناسبی است تا ایران به بررسی و ارزیابی آنچه طی ماه های اخیر بر پرونده هسته ای کشورمان رفته است نیز بپردازد.شما می دانید که تقریبا تمامی مقامات کشورهای گروه 1+5 از جمله مدعوین اجلاس ژنو هستند پس این اجلاس فرصتی خواهد بود تا ابعاد و ماهیت واقعی این پرونده که دربرگیرنده مسائل فنی و حقوقی است تشریح شود و از یک چالش حساس امنیتی و سیاسی به پرونده ای عادی تغییر ماهیت پیدا کند.

*براساس آنچه عباس عراقچی معاون امور حقوقی و بین الملل وزارت خارجه خبر داده است ایران و اعضای گروه 1+5 پس از چند دور مذاکرات فشرده و کارشناسی توانستند توافق ژنو را به مرحله اجرا برسانند.آیا آقای روحانی می تواند به همراه  دیگر اعضای گروه مورد اشاره به بررسی کم و کیف اجرایی توافق ژنو طی 6 ماه پیش رو بپردازد.

آقای روحانی می تواند  با طرح مسائل راهبردی جهان را با ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای ایران آشنا سازد.او می تواند به جهان اطمینان دهدکه ما هیچ گاه به دنبال ساخت سلاح هسته ای نبوده ایم و از این روند نیز استقبال نمی کنیم. البته قطعا صبحت های رئیس جمهور در اجلاس داووس بیشتر حول موضوعات کلان سیاسی واقتصادی  ونقش ایران در حل و فصل مسائل منطقه ای خواهد بود.ایشان  بحث های فنی ریز را به کارشناسان امر واگذار می کنند و بیشتر به نقش اعتماد ساز و آینده نگرخود می پردازند. مطمئنا صحبت در مورد برنامه هسته ای نیز باید به گونه ای باشد که برداشت یک بحران و یا چالش از آن به وجود نیاید تا پرونده هسته ای ایران به وضعیت گذشته خود بازگرد.این پرونده از اول هم نباید حالت سیاسی و امنیتی به خود می گرفت،ا رجاع پرونده هسته ای  به شورای امنیت محصول مشترک کینه ورزی و خام اندیشی بود. اکنون که ایران با حسن نیت پای میز مذاکره نشسته است باید تلاش شود پرونده هسته ای روند فنی و حقوقی خود را طی کند و به آژانس انرژی اتمی بازگردد و روابط سیاسی و اقتصادی ایران حول چالش های واقعی و فرصتهای راهبردی حرکت کند..

* امسال شعار"شکل دهی دوباره جهان: پیامدها برای جامعه، سیاست و اقتصاد"برای اجلاس داووس تعیین شده است ایران چگونه می تواند با توسل به این شعار برای حل بحران های منطقه ای وارد عمل شده و از آنها بخواهد برای مبارزه با گسترش افراط گرایی وخطر بروز فعالیت های خشونت طلب در منطقه به میدان بیایند؟

همانطور که شما اشاره کردید منطقه خاورمیانه با چالشهای بسیاری مواجه است که یکی از آنها بحث دموکراسی است.کشورهای خاورمیانه با بهره گیری از تعالیم اسلامی می توانند پذیرای دموکراسی باشند اما متاسفانه اغلب این کشورها،  نقش مردم درفرایند انتخاب  رهبران شان را نا دیده  میگیرند. و رهبران نیز خود را مالک کشور و نه نماینده مردم میدانند. و بحران هایی که در منطقه به وقوع پیوسته است نیز عمدتا از این موضوع ناشی می شود .این موضوع مهمی است و کشورهای خاورمیانه باید  نسبت به آن حساس باشند و الا با خطر افراطی گری و خشونت طلبی  بیشتر مواجهه می شوند.اتفاقا طرحی که از سوی آقای روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل مطرح شد به لزوم مقابله با جریان های خشونت طلب و شکل دهی دوباره جهان و منطقه کمک می کند.برای مقابله با افراط گرایی ما باید بر دامنه آگاهی های مردمی بیفزایم و به آزادی آنها احترام بگذاریم.علاوه براینها ما نیازمند آن هستیم که زمینه رشد و توسعه اخلاق مدنی را نیز فراهم آوریم. با کمک گرفتن از توان و نیروهای مردمی دموکراسی  را در منطقه گسترش دهیم و از دخالت قدرت های خارجی بکاهیم و مشارکت اجتماعی وسیاسی و مدنی را تقویت نماییم ..

*ایران در تحقق طرح صلح آقای روحانی  باید از پتانسیل کدام کشورها و سازمان ها استفاده کند؟

به اعتقاد بنده مقابله با جریان ها و گروه های افراطی از جمله موضوعات مورد علاقه تمامی سازمان های مردم نهاد و غیردولتی است .این سازمان ها می توانند با برنامه ریزی و تعریف پروژه های مشترک که به صلحی پایدار در منطقه بیانجامد مواضع خود را تبیین کنند و با شناختی که از این نوع سازمان ها داریم فکر می کنم کاری شدنی است.

*اما با این حال حیات بسیاری از حاکمان کشورهای منطقه در حمایت از همین جریان های افراط گرایانه است. حتی برخی از کشورهای فرامنطقه ای نیز از این حرکت های خشونت آمیز حمایت می کنند و به عبارتی آتش بیار معرکه می شوند و اجازه فعالیت را از سازمان هایی که عملکرد آنها را به چالش می کشند،سلب می نمایند

 سازمان های مردم نهاد همواره حرکت های افراط گرایانه را نقد کرده اند.این سازمان ها با پرسشها و حرکت های خود به گونه ای رفتار می کنند که  ازاقدامات و فعالیت های افراطی گریانه و خشونت طلبانه پرهزینه شود و کمتر کسی سودای پرداختن به آنها را در سر داشته باشد بنابراین گمان می کنم حتی با وجود حمایت برخی از کشورها از اینگونه حرکت ها موجی از مقابله  با رفتارهای پرتنش که به خونریزی های فرقه ای و یا قومی و قبیله ای می انجامد،آغاز شده است و می تواند با حمایت های مردمی از قوت بیشتری برخوردار گردد.ما نباید اجازه دهیم که اینگونه حرکت های متحجرانه به فرهنگ مردم منطقه مبدل شود چرا که  اینگونه اقدامات می تواند منافع کلیه کشورها را به چالش کشد و منطقه را  با وضعیتی دشوار مواجه سازد. سازمان های مردم نهاد به دلیل درگیری با متن مردم بهترین نهاد برای پیگیری این هدف هستند.

*از ترکیب هیات ایرانی بگوید. این هیات باید با چه چینشی در داووس شرکت کند  تا علاوه بر برشماری قابلیت های سرمایه گذاری، در زمینه فعالیت های سیاسی و اجتماعی  و اهداف صلح جویانه نیز حرفی برای گفتن داشته باشد

من جزئیات چینش این هیات را نمی دانم اما معمولا ترکیبی از افراد و چهره های دولتی و غیردولتی کشورها در اجلاس داووس شرکت می کنند.

*عرف این است که علاوه بر چهره های سیاسی افرادی نیز از بخش های اقتصادی و علمی و حتی فرهنگی نیز در این اجلاس شرکت می کنند

همانطور که اشاره کردم روال براین بوده است که افراد و شخصیت هایی از بخش های دولتی و غیردولتی مدعو اجلاس داووس باشند.در دوره های پیشین شخصیت هایی از اتاق بازرگانی و یا حوزه های علمی کشور در این اجلاس شرکت می کردند .مدعوین اجلاس داووس به صورت جداگانه از سوی میزبان دعوت می شوند و معمولا ترکیبی از چهره های یاد شده هستند

*همیشه این موضوع مطرح بوده است که داووس مکانی برای لابی گری چهره های ذی نفوذ سیاسی و اقتصادی است.یعنی این اجلاس بیش از اینکه حالت  رسمی داشته باشد محلی برای تضارب آرای چهره های  سیاسی و اقتصادی جهان است.با توجه به اینکه طیف وسعیی از  تحریم ها و محدودیت ها علیه اقتصاد ما اعمال شده است آیا این اجلاس می تواند زمینه ساز کمرنگ کردن تحریم ها باشد

طبیعی است که ایران بخواهد در اجلاس داووس در رابطه با موضوع تحریم های ظالمانه ای که به صورت غیرمنصفانه علیه اقتصاد کشور اعمال شده است رایزنی و تبادل نظر کند.به نظرم حالا که ایران با حسن نیت وارد تفاهم جهانی شده و گام هایی برای لغو محدودیت های اقتصادی خود برداشته است باید به آن توجه شود چرا که این تحریم ها همانقدر که برای ایران مضر و زیان بار است برای اقتصاد جهانی نیز سودی در بر ندارد و تنها هزینه های سنگینی را متوجه آن می کند.

*داووس محل گردهمایی صاحبان صنایع بزرگ جهانی نیز است. هیات ایرانی و جناب آقای  روحانی باید به چه صورت جذابیت های سرمایه گذاری کشورمان را برای غول های اقتصادی جهان تشریح کنند

داووس فرصتی برای معرفی فرصت های سرمایه گذاری ایران است. حال اینکه آقای روحانی و تیم ایرانی می خواهد به چه صورت از فرصت این اجلاس استفاده کنند و چه روشی در پیش گیرند موضوعی است که باید توسط هیات همراه ایشان مورد بررسی قرار گیرد.

*آیا رایزنی برای ارائه جذابیت های سرمایه گذاری  در ایران با وجود فعالیت های ضد ایرانی لابی یهودی فراهم می شود

ما سالهاست  در این کارزار تبلیغاتی  و سیاسی  با صهیونیست ها و محافظه کاران آمریکایی و همه کسانی که علیه ایران به فعالیت می پردازند در چالش هستیم.اما هیچ کدام از این موارد موجب نشده است که ما دست از پیگیری اهدافمان برداریم .به عبارت دیگر با وجود تبلیغات منفی علیه ایران و اغراقی که  در مورد وضعیت اقتصادی  کشورمان مطرح شده است ما باید از موضع عزت و سربلندی به تعامل و همکاری با جهان اقدام کنیم .