امید رهبران حماس به دریافت مجدد کمک‌های ایران

هنوز از زمانی که رهبران حماس در سایه حمایت های امیر قطر و به امید شکوفا شدن «بهار عربی» مدنظر خود، اقدام به تشدید مواضع مخالف ایران خود نمودند. با این حال، به نظر می رسد تحولات اخیر در منطقه آنقدر برای این جنبش غیرمنتظره بوده که دوباره و پس از ناامیدی از حامیان چند روزه، خواستار بهبود روابط با ایران شده است.

به گزارش «تابناک»، سایت تحلیلی «المانیتور» با انتشار مطلبی به بررسی رابطه ایران و جنبش فلسطینی حماس پرداخته و می نویسد از زمان انتخاب روحانی به عنوان رئیس جمهور جدید ایران، گمانه زنی های متعددی درباره آینده روابط تهران و حماس صورت می پذیرد.

المانیتور اشاره می کند که تا همین اواخر، ایران منبع اصلی کمک مالی و نظامی به حماس و دولت تحت رهبری این جنبش بود. با این حال، مواضع متفاوت دو طرف درباره بحران سوریه، ضربه شدیدی به این روابط وارد کرد. از آن زمان، ایران میزان کمک های خود به حماس را به حد چشمگیری کاهش داده است.

جنبش حماس از منازعه خود با ایران متحمل ضررهای مالی فراوانی شده است. علاوه بر این، تحولات اخیر در سطح منطقه، به ویژه در قطر و ایران و همچنین بسته شدن اخیر تونل های انتقال کالا به غزه از سوی مصر، اوضاع حماس را وخیم تر کرد. با این حال، این جنبش به جست و جو برای منابع مالی جایگزین ادامه داد.

با به قدرت رسیدن روحانی در ایران و سقوط اخوان المسلمین در مصر و در میانه گمانه زنی ها درباره آینده روابط ایران و حماس، تحلیلگران بر این نکته توافق دارند که روابط این جنبش با ایران به طور کامل قطع نخواهد شد. در حقیقت، بسیاری از آن ها معتقدند که حماس روابط خود با جمهوری اسلامی را مجدداً بازسازی خواهد کرد.

علاوه بر این، گزارش ها حاکی از آن است که مسئله چگونگی ترمیم روابط با ایران، سبب ایجاد شکاف فزاینده ای در میان رده های رهبری خود این جنبش شده و دو جبهه «عدم پذیرش» و «میانه روی» را به وجود آورده است.

به عنوان مثال، در پی انتخاب حسن روحانی، خبرگزاری های محلی گزارش دادند که «محمود الزهار»، از مقامات ارشد حماس، به روحانی بابت پیروزی در انتخاباتی آزاد و منصفانه و جلب اعتماد ایرانیان تبریک گفته است. وی همچنین در مقاطع مختلف درباره ضرورت احیای روابط تهران و حماس سخن گفته است.

در همین زمینه، در گزارشی که اخیراً منتشر شد آمده بود که الزهار قصد دارد با حمایت ایران به رأس رهبری حماس بازگردد. گفته می شود همین موضوع باعث شده نفوذ زهار در میان رهبران تندروی حماس افزایش چشمگیری پیدا کند.

بر اساس این گزارش، زهار توانسته حجم قابل توجهی از کمک مالی را از ایران دریافت کرده و به این ترتیب، از دچار شدن حماس به بحران مالی در پی تیره شدن روابط این جنبش با تهران جلوگیری کند.

البته این نفوذ و اقدامات زهار، با واکنش منفی رهبران حماس مواجه شده است. در این زمینه، وی که قصد داشت به همراه یک هیئت 22 نفره به منظور تبریک گفتن به روحانی راهی تهران شود، با مانع تراشی رهبران حماس مواجه شده است. در پی این واقعه، زهار از ملاقات با دو مقام ارشد حماس خودداری کرده است.

اما به هر حال، این تلاش برای نزدیکی به ایران، تنها به زهار محدود نمانده و در پی تحولات اخیر در منطقه، بقیه اعضای ارشد این جنبش نیز به این سمت متمایل شده اند. یکی از این اعضا به المانیتور گفته: «ما امیدواریم روابط نزدیکی با تهران داشته باشیم؛ زیرا از دست دادن حمایت ایران به نفع ما نیست... ما همچنین امیدواریم حمایت مالی و نظامی ایران ادامه پیدا کند؛ زیرا اسرائیل به تهدیدات خود علیه ایران ادامه می دهد و حماس و جهاد اسلامی، فاکتورهای مهمی برای تقویت نقش ایران در منطقه هستند».

«منیر سعید»، عضو دفتر سیاسی حماس نیز اخیراً در مصاحبه ای ضمن تأکید بر اهمیت روابط با ایران، خواستار ادامه کمک های ایران به حماس شده است.

با این حال، تحلیلگران فلسطینی خود اشاره می کنند که بعید است با روی کار آمدن روحانی، روابط حماس با ایران بهبود پیدا کند؛ به ویژه با توجه به اینکه حماس به طور مستمر اقدام به اتخاذ مواضع مخالف ایران در قبال سوریه کرده است.

به هر حال، آنگونه که از مطلب المانیتور برمی آید، تیره شدن روابط با ایران و از دست دادن کمک های ایران چنان برای رهبران حماس گران تمام شده و ناکامی های دیگر آن ها در سطح منطقه چنان بر آن ها فشار وارد کرده که این بار، امیدوارانه منتظر تغییر رویکرد ایران در قبال خود هستند.