تحلیل اکونومیست از انتخابات ریاست جمهوری ایران

درحالیکه هشت نامزد به دقت تایید شده برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری تحت نظارت دقیق حاکمیت رقابت می کنند، به هیچ وجه مشخص نیست که چه کسی پیروز این انتخابات خواهد بود.

به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از اکونومیست، دور نخست رای گیری ها در چهاردهم ژوئن برگزار خواهد شد. پس از رد صلاحیت صدها کاندیدای احتمالی توسط شورای نگهبان، هشت کاندیدا در این انتخابات شرکت کرده اند. این شورا اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهور سابق ایران که از حمایت اصلاح طلبان برخوردار بود را تایید نکرد. در چنین شرایطی دو کاندیدا از جبهه اصلاح طلب باقی مانده اند: حسن روحانی و محمدرضا عارف. حال اصلاح طلبان در این اندیشه اند که  آیا باید سرنوشت خود را به دست یکی از این دو بسپارند یا خیر.

انتخاب محتمل تر در این میان حسن روحانی است. روحانی 64 ساله ای که بخشی از دوران تحصیل خود را در گلاسکو گذرانده و در دوره ریاست جمهوری محمد خاتمی طی سال های 1997 تا 2005 به عنوان مذاکره کننده ارشد ایران در امور هسته ای فعالیت کرده است. وی در مناظرات تلویزیونی عملکرد بد مالی احمدی نژاد را مورد انتقاد قرار داده و از «فضای امنیتی» کشور ابراز تاسف کرد. عارف که بخشی از دوران تحصیل خود را در استنفورد، کالیفرنیا گذرانده، از دیدگاه جهانی مشترکات بسیاری با روحانی داشته و معتقد است که در انتخابات سال 2009 نقض قانون صورت گرفته است. وی احمدی نژاد را به دلیل «خس و خاشاک» خواندن معترضان پس از انتخابات گذشته، مورد سرزنش قرار داده است.

اما آقایان روحانی و عارف با مخالفان محافظه کار روبرو هستند. سعید جلیلی که روی گفتمان انقلابی «مقاومت» و ارزش های سنتی اسلام مانور می دهد، یکی از سرسخت ترین این مخالفان است. شایعاتی در تهران به گوش می رسد که احمدی نژاد احتمالا در لحظه آخر وفاداران رو به کاهش خود را به حمایت از جلیلی ترغیب کند تا شاید اطمینان یابد که در صورت پیروزی جلیلی، خطر اتهامات متقابل قانونی علیه رئیس جمهور سابق به دلیل هشت سال عملکرد وی وجود نداشته باشد.

ائتلاف سه کاندیدای اصولگرای دیگر شامل محمد باقر قالیباف، شهردار تهران می شود که خود را با امیرکبیر که توسط شاه حاکم به قتل رسید، مقایسه می کند. قالیباف یکی از غیرقابل پیش بینی ترین کاندیداهای محافظه کار است.

دومین شخصیت مهم و برجسته ائتلاف محافظه کاران علی اکبر ولایتی، وزیر خارجه ایران در طول جنگ طولانی با عراق (88-1980) و مشاور سیاست خارجه ایران بوده و پایگاه وی در میان حزب موتلفه است. از زمانیکه جلیلی به عنوان نامزد انتخاباتی ثبت نام کرد، از شانس ولایتی کاسته شد.

این نامزدها جزئیات اندکی را در مورد سیاست های خود در زمینه مذاکرات هسته ای با غرب ابراز داشته اند؛ به هر حال شاید این امر اولویت رای دهندگان هم نباشد. جلیلی وعده داده که در مقابل خواسته های قدرت های بزرگ مقاومت خواهد کرد و این در حالی است که روحانی می گوید خواهان برقراری روابط بهتر با غرب بدون تضعیف جایگاه ایران در مذاکرات است. از سوی دیگر تمام کاندیداها از دولت سوریه به عنوان متحد منطقه ای ایران حمایت می کنند.

محافظه کاران، روحانی را به دلیل همکاری با دول اروپایی در سال 2003 برای به تعلیق درآوردن غنی سازی اورانیوم مورد سرزنش قرار می دهند. زمانیکه در یک مصاحبه تلویزیونی از وی در این مورد سوال شد، روحانی گفت: «آنچه شما می گویید دروغ است، شاید کسی که در گوش شما صحبت می کند نمی داند اما شما می دانید.»

در شرایطی که بسیاری از اصلاح طلبان هنوز هم خود را زخم خورده انتخابات 2009 می دانند، شاید تمایل چندانی به شرکت در انتخابات سال جاری نداشته باشند. اما احتمال احیای آنها وجود دارد. هنوز هم مبارزات شدید روحانی و عارف که به نظر می رسد با رد صلاحیت نامزدی رفسنجانی احیا شده، می تواند بیش از آنچه انتظار می رفت، شتاب بگیرد.


بنابراین این احتمال وجود دارد که ایرانیان اصلاح طلب در نهایت به میدان بیایند. و این امکان وجود دارد که شکاف میان محافظه کاران باعث شود، در صورت عدم کسب اکثریت آرا در دور نخست، اصلاح طلبان به دور دوم انتخابات که یک هفته بعد برگزار خواهد شد، راه یابند.