اعراب برای مواجهه با ایران به اردوغان اعتماد کرده‌اند

دیپلماسی ایرانی: امسال سومین سالی است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم، نویسنده و روزنامه نگار مشهور لبنانی را که ماحصل سفر هر ساله وی به امریکا است، با هماهنگی او ترجمه و منتشر می کند. یادداشت هایی که در پی دیدارهای او با مقام های امریکایی در واشنگتن و نمایندگی های جامعه جهانی در نیویورک نوشته شده اند و به دلیل به روز بودن آنها اهمیت خاصی دارند. همانند همیشه نعوم نامی از مصاحبه کننده نمی آورد اگر چه سمت او را ذکر می کند، و به رویه همیشگی اش مصاحبه اش بیش از آن که مصاحبه باشد، گفت وگو و بحثی خواندنی است.

نعوم در مقدمه امسال یادداشت های خود آورده است: در طول 15 سال شاید هم بیشتری که هر سال در ماه مارس به واشنگتن سفر می کنم و نزدیک به پنج هفته ای را که هر سال در آن جا می گذرانم، به اداره های مختلف امریکایی و مراکز پژوهشی متنوع و صاحب نامی که ارتباطات بسیاری با سیاست خارجی و داخلی امریکا دارند، سر زده ام. امسال نیز به عادت هر ساله نزد همه آنها رفتم و به نیویورک که بعضی ها به آن لقب جهان داده اند، نیز سر زدم. با مقام های عالی رتبه نهادهای بین المللی چه اعضای سازمان ملل، چه دیپلمات های کشورهای مختلف و چه پژوهشگران مشهور مراکز پژوهشی فعال در ایالات متحده نیز دیدار کردم و همانند همیشه با برخی از چهره های ذی نفوذ در نهادهای امریکایی و حتی صهیونیستی هم دیدار کردم و به گفت وگو نشستم. در سلسله جدید از یادداشت هایم درباره شرق و غرب جهان عرب و همچنین تحولات خاورمیانه و کشورهای حوزه خلیج فارس، همچنین ایران اسلامی و ترکیه به طور مفصل خواهید خواند. البته افغانستان و پاکستان و کشوری که به تازگی تهدیدی برای امنیت ملی امریکا شده، یعنی کره شمالی نیز از قلم نینداخته ام. درگیری های فلسطینی – اسرائیلی را نیز فراموش نکرده ام.

در این جا دومین بخش از سلسله نوشته های جدید سرکیس نعوم را می خوانید:

مقام عالی رتبه سابق امریکایی که در عرصه سیاسی امریکا هم خیلی خوب فعال است چیزهای بسیاری از خیلی از مناطق جهان می داند. برای همین به اختصار اما بسیار دقیق از تحولات جاری و نزدیک در کشورهای مختلف صحبت می کند. درباره اردن گفت: «وضعیتش سخت است، ملک عبدالله دوم چندان آسوده نیست.» همچنین گفت: «وضعیت خلیج فارس بسیار سخت است و مشکلات بسیاری دارد که بخشی از آنها را اخوان المسلمین سبب شده اند. آنها در عربستان، قطر، کویت و امارات متحده عربی حضور دارند. اما در بحرین اثری از آنها نیست. سپس به سلفی ها و اصول و اعتقاداتشان و این که کدام کشورها به آنها پول می دهند و این که بسیاری از اعراب معتقدند که قطر از اخوان المسلمین حمایت می کند و عربستان از سلفی ها پرداخت و درباره بروز هلال سنی در جهان عرب در پاسخ به آن چه هلال شیعی که گفته می شود ایران اسلامی ایجاد کرده است، صحبت کرد. همچنین درباره مشکلات متعددی که اقلیت ها در منطقه مثل سوریه و لبنان و حتی عربستان با آنها دست به گریان هستند، حرف هایی زد.

پرسیدم، نظرت درباره ترکیه چیست؟ جواب داد: «یکی از مسئولان عالی رتبه قطری و یکی از مسئولان عالی رتبه اماراتی به من گفتند که ما به رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه برای رویارویی با ایران و شیعیان و بشار اسد اعتماد داریم. به هر کدام از آنها گفتم: درباره اختلاف های قدیمی اعراب و ترکیه چه؟ جواب یکی از آنها این بود که اختلاف ها همچنان وجود دارند. ولی الآن خطر دیگری برای اعراب بلکه حتی برای اهل تسنن وجود دارد. اسرائیل خطر نیست، امریکا خطر نیست، ایران شیعی خطر است.»

پرسیدم: نظرت درباره لبنان و سوریه چیست؟ جواب داد: «لبنان ملتهب خواهد شد. و بعضی ها معتقدند که سقوط اسد چندان بعید نیست. اگر چه تو با آن موافق نیستی و می گویی اسد اگر سقوط کند جزئی است نه کلی. البته آن چه تو می گویی هم ممکن است.»

پرسیدم: کردها در منطقه چه کار خواهند کرد؟ جواب داد: «یک شبهه کشوری برای خودشان در عراق تشکیل داده اند شاید بعدا به همین شیوه در سوریه نیز ایجاد کنند. اما همچنان وضعیت برای کردهای سوریه غامض است و احتمالا این وضعیت همین گونه غامض ادامه پیدا کند. اردوغان و رهبر کردهای ترکیه، عبدالله اوجلان که در زندان است با اردوغان به توافق می رسد و مشکل کردها در ترکیه حل خواهد شد. اما آیا مشکل علوی های ترکیه هم حل خواهد شد؟» گفتم درباره کشورهای مغرب عربی صحبت نکردیم. جواب داد: «الجزایر ملتهب خواهد شد و مشکلات بسیاری در آن به وجود خواهد آمد. شاید مشکلاتش به کشورهای دیگر مغرب عربی هم سرایت کند. اما در لیبی که خزان شورشیان اسلام گرای تندرو است. بر اساس اطلاعات ما جنگجویان اسلام گرا در سوریه از چچن، آسیای میانه، افغانستان، پاکستان، سومالی، عربستان، قطر، مصر و لیبی می آیند. اما بیشترین آنها (نسبت قطعا بر اساس حجم جمعیت لیبی است) از لیبی می آیند و به خصوص از بنغازی.»

همان روز دوباره با این مقام امریکایی عالی رتبه قبل از این که به سراغ مقام دیگری بروم، دیدار کردم. به من گفت: «جبهه النصره و تندروها در سوریه موفق خواهند شد البته شاید بعد از یک مدت طولانی. گفته می شود که 30 هزار نفر هستند. آیا این رقم درست است؟ افرادی در اداره ما هستند که معتقدند پیروزی آنها ممکن است. برای همین امریکا بر واحدهای نظامی خود در اردن در مرزهای سوریه تمرکز کرده است. اهداف امریکا حمایت از حکومت اردن و آمادگی برای دخالت در سوریه در صورت لزوم است. دو موضوع بسیار اهمیت دارد، تعطیلی سلاح های شیمیایی یا تسلط بر آنها و فجایع انسانی.» نظر دادم: «هدف سومی هم وجود دارد و آن این که واحد نظامی امریکا در اردن به جای اسرائیل تحرکات انجام دهد، در حالتی که تحولات در سوریه به وضعیت بسیار خطرناکی برسد، به ویژه بعضی از تحلیلگران در خاورمیانه معتقدند که ایران و نظام اسد احتمالا با اسرائیل از طریق جولان خواهند جنگید.» جواب داد: «یکی از آنها به من گفت که تحولات در سوریه باعث می شود تا امریکا مجبور به دخالت شود اما نه از طریق اعزام نیروی نظامی، مگر این که بحث سلاح های شیمیایی جدی شود. ممکن است صحبت از منطقه پرواز ممنوع شود. چنین چیزی ممکن است اتفاق بیفتد چرا که می خواهند در صورت لزوم نیروی هوایی سوریه را هدف قرار دهند. اما این موضوع را هم نمی توان نادیده گرفت که سامانه ضدهوایی سوریه می تواند تا اهداف بیش از 20 میل را هدف قرار دهد، چگونه می توان در برابر این مساله سکوت کرد؟ لازم است قبل از عملیات نظامی آنها را از کار انداخت اما این هم کار سختی است.» در ادامه افزود: «دوباره تکرار می کنم وضعیت در سوریه سخت است. و اسلام گرایان تندرو در منطقه پیروز خواهند شد.» پرسیدم: حتی در منطقه خلیج فارس؟ جواب داد: «هیچ کس از آنها مصون نخواهد ماند، به ویژه در سایه تنشی که بر برخی از کشورها مسلط شده و هویت برخی از رهبران فعلی نیز مجهول است.»

حرفش را این گونه تمام کرد: «با هئیتی مصری دیدار کردم. اعضای این هیئت واقعا از آشفتگی اوضاع در کشورشان ترسیده بودند. پیش خودت ثبت کن بنگلاش و مالزی و اندونزی و هند کشورهایی هستند که امریکا بیش از همه به آنها اهمیت می دهد.»