کنفرانس مصر و حاکمیت ایران

دکتریوسف مولایی*

آرمان: درحالی که علی اکبر صالحی، وزیرخارجه کشورمان برای گفت و گو و رایزنی با مقامات مصری به قاهره سفر کرده بود، در سمت دیگر این شهر، جماعتی از تروریست ها و جدایی طلبان که خود را از اعراب ایران می خواندند، با همکاری نزدیک دولت مرسی تجمع کرده بودند تا از جدایی از ایران سخن بگویند. حضور «عماد عبدالغفور»، مشاور و معاون رئیس جمهور مصر در این کنفرانس می‏تواند نشان از آن داشته باشد که دولت مصر نیز در جریان برگزاری چنین نشستی بوده است. بر اساس برخی گزارش‏ها عمادعبدالغفور در این کنفرانس با بیان مطالب سخیفی گفته است: «نقطه آغاز پیروزی ملت عرب در یک فاصله زمانی از یک نقطه نزدیک و آن هم رهایی از ظلم اشغالگری فارسی آغاز می شود». این کنفرانس که تحت عنوان «حمایت از مردم عرب اهواز» به مدت دو روز در قاهره برگزار شده به روشنی توهین و تعرض سیاسی به حاکمیت ایران است. ایران به عنوان کشوری دارای حاکمیت ملی در دنیا پذیرفته شده و قطعا مصر نیز نمی‏تواند این مساله مشخص را نادیده بگیرد. هنوز به روشنی نمی‏توان داوری کرد که دولت مصر تا چه سطحی در جریان برگزاری این نشست قرار داشته است، اما صرف میزبانی این کنفرانس نیز موضوعی غیر قابل قبول در روابط دو کشور است. درحقیقت هیچ منطق حقوقی در نظام بین الملل نمی‏تواند کنفرانس یاد شده و میزبانی کشور مصر را توجیه کند. گرچه مناسبات ایران و مصر هنوز در سطوحی چون تاسیس سفارتخانه در دو کشور نیست اما همین که وزیر امورخارجه ما به آن کشور سفر می‏کند و می‏تواند با مقامات مصری دیدار داشته باشد نشان می‏دهد که نوعی از مناسبات دیپلماتیک میان دو کشور در جریان است و دستگاه سیاست خارجی ما می‏تواند و باید اعتراض خود را از همین مجاری به گوش دولتمردان مصری برساند. اولین و مهم ترین برداشت از میزبانی چنین کنفرانسی در مصر بی احترامی به حق حاکمیت کشور ایران است و این در عرف بین الملل موضوع غیرقابل اغماضی نیست. در عین حال در صورت فراگیر شدن چنین دست اقداماتی در منطقه که پیشتر درخصوص جزایر سه گانه خلیج فارس نیز شاهد آن بودیم، ایران می‏تواند شکایت خود را به شورای امنیت سازمان ملل متحد تسلیم کند، چراکه چنین دست اقداماتی به طور روشن مغایر با منشور سازمان ملل متحد و در تناقض آشکار با صلح پایدار در منطقه هستند. ادامه چنین دست اقداماتی و همچنین فراگیر شدن آن چه بسا به نقض جدی‏تر حق حاکمیت کشورها و حتی برخوردهای شدیدتر سیاسی و نظامی نیز منجر شود. بر این اساس گر چه شاید موضوع کنفرانس اخیر در مصر مساله‏ای فراگیر و بزرگ نباشد، اما می‏تواند به دامن زدن به مسائل بزرگ‏تر و مشکلات سیاسی جدی‏تری در منطقه کمک کند. بنابراین برخورد قاطع و سنجیده مقامات ایرانی با این کنفرانس و تذکر جدی آنها به مقامات مصری اقدامی است که انتظار آن از دستگاه دیپلماسی طبیعی به نظر می‏رسد. به هر تقدیر در این مساله یک سو منافع ایران در قبال روابط و مناسبات با کشور مصر مطرح است و در سوی دیگر منافع مرتبط با حفظ اقتدار درخصوص حاکمیت ملی.

* کارشناس حقوق بین الملل