قطر و فرانسه بازندگان نشست قاهره

دیپلماسی ایرانی: نشست چهار جانبه قاهره با حضور معاونان وزرای امور خارجه ایران، عربستان، ترکیه و کشور میزبان در حالی برگزار شد که تمامی طرف های این نشست به دنبال راهکاری برای خروج سوریه از بحران جاری در سوریه هستند. این در حالی است که قرار است نبیل العربی، رئیس اتحادیه عرب و اخضر ابراهیمی به همراه جاسم بن حمد آل ثانی، نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر نیز در مصر با همین موضوع تشکیل جلسه دهند.

به گزارش وبسایت شبکه خبری الجزیره، در این جلسه که در حقیقت به پیشنهاد محمد مرسی، رئیس جمهوری مصر تشکیل شده است، ایران پیشنهاد داد که عراق به عنوان رئیس دوره ای اتحادیه عرب و ونزوئلا به عنوان نماینده تروئیکای جنبش عدم تعهد نیز به عضویت این کمیته در آیند.

در حاشیه نشست همچنین مجادله دیپلماتیکی میان ایران و فرانسه به وجود آمد که تا اندازه ای حکایت از تلاش فرانسه برای تاثیرگذاری بر این نشست بود. بدین ترتیب که ایران از پیشنهاد دیگر کشورهای حاضر در این نشست برای پیوستن فرانسه به این جمع استقبال نکرد و حتی رامین مهمان پرست، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در تهران مواضع صریح ایران را در قبال رد پیوستن فرانسه به این کمیته چهار جانبه بیان کرد که در مقابل با واکنش تند فرانسه مواجه شد که مدعی شد ایران قبل از هر چیز باید به معاهدات بین المللی خود پایبند باشد.

یک دیپلمات عالی رتبه در قاهره که نخواست نامش فاش شود درباره این نشست چهارجانبه گفت: «مصر، عربستان، ترکیه و ایران پس از جلسه روز دوشنبه همچنان به مذاکرات خود ادامه می دهند در عین حال که ایران به پیوستن عراق و ونزوئلا به این جمع که به پیشنهاد محمد مرسی، رئیس جمهوری مصر مبنی بر تشکیل کمیته ای متشکل از کشورهای قدرتمند خاورمیانه برای حل بحران سوریه تشکیل شده است، اصرار دارد.»

این دیپلمات تاکید کرد، هر چهار طرف بر این نکته توافق دارند که باید فورا راه حلی پیدا شود تا بازیگران اصلی منطقه در آن نقش فعال داشته باشند تا بدین ترتیب خون ریزی ها در سوریه متوقف شده و بحران از وضعیت فعلی اش خارج شود.

به رغم این که وزرات امور خارجه مصر بیانیه ای درباره این نشست صادر نکرده است، یک دیپلمات آگاه گفت که «این نشست از این بابت که اطراف با یکدیگر تبادل نظر کرده و از نظرات هم بر سر مواضع کشورشان در قبال تحولات منطقه مطلع شدند، خوب بود و طرف ها همچنان به مذاکرات خود ادامه می دهند.»

محمد کامل عمرو، وزیر امور خارجه مصر یک روز قبل از انجام این مذاکرات گفته بود که شرکت کنندگان در آن مقدمات حضور وزرای امور خارجه کشورهایشان را برای تداوم و تکمیل این مذاکرات ظرف چند روز آینده فراهم می آورند.

در همین رابطه خبرگزاری فارس به نقل از امیر عبداللهیان، معاون وزیر امور خارجه ایران گفت که مصر پیشنهاد برگزاری دور دومی از مذاکرات در سطح وزرای امور خارجه را داده که با استقبال ایران مواجه شده است.

برخی از تحلیلگران نسبت به موفقیت این نشست ها تردید دارند و گمان می کنند که این چهار کشور نتوانند به نتیجه ملموسی برسند چرا که مواضع ایران با مواضع سه کشور دیگر حاضر در این نشست در قبال سوریه کاملا مغایر است.

این در حالی است که فیلیپ لالیو که روشن بود در قبال مواضع ایران نسبت به رد حضور فرانسه در این کمیته واکنش نشان می دهد، روز بعد از برگزاری نشست چهار جانبه قاهره مدعی شد که اگر ایران می خواهد در ثبات منطقه سهیم باشد امور مختلفی هستند که باید به انجام آنها پایبند باشد.

وی که در حقیقت مواضعش به روشنی نشان از ناراحتی فرانسه از مواضع ایران در کمیته چهار جانبه قاهره بود همچنین تلاش کرد که حضور ایران در این نشست را که بر سر حل بحران سوریه بود به پرونده هسته ای ایران ارتباط دهد.

این نخستین نشستی است که از ایران برای حل بحران سوریه دعوت می شود. ایران تنها کشور از این کمیته چهار جانبه است که از نظام اسد حمایت می کند در حالی که ترکیه، عربستان و مصر هر سه طرفدار کناره گیری اسد از قدرت هستند.

لالیو همچنین گفت: «ما این نشست را به دقت زیر نظر گرفته ایم. اما سازمان ها و نهادهای بسیاری هستند که با پرونده سوریه مرتبط هستند و برای دوری از تشتت آرا لازم است که هماهنگی صحیح میان همه جریان ها برای حفظ تلاش ها صورت بگیرد.»

در همین رابطه هوگو چاوز، رئیس جمهوری ونزوئلا، یکی از هم پیمانان نظام سوریه، روز سه شنبه اعلام کرد که پیشنهاد ایران برای پیوستن به جمع کشورهای تماس با سوریه را بررسی می کند.

وی همچنین تاکید کرد، ما هر آن چه در توان داشته باشیم برای کمک به صلح در سوریه صرف می کنیم تا مردم سوریه از سیاست استعماری خشن نجات یابند.

در این میان قطر تلاش بسیاری دارد که به جمع کشورهای تماس بپیوندد و حتی گفته می شود یکی از دلایل سفر نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر به قاهره نیز در همین راستاست اما کشورهای دیگر تمایل چندانی به عضویت آن ندارند. در این میان عربستان و مصر بیش از ایران و ترکیه مخالف عضویت قطر در این کمیته هستند.

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی