ایران به روش های دیپلماتیک تر فکر کند

دیپلماسی ایرانی: کانادا هم به جمع کشورهایی پیوست که در مقابل ایران قرار دارند.پیش از این بریتانیا سفارت خود را در ایران تعطیل کرده و اعضای سفارت ایران را از کشورش خارج کرده بود و اکنون شاهد تکرار همین داستان برای کانادا هستیم. روابط خارجی ایران و کانادا از سال 1333 آغاز شد، اما سفارتی در ایران تاسیس نشد، بلکه امور دیپلماتیک توسط سفارت بریتانیا در تهران انجام می شد. اما در سال 1337 سفارتخانه تاسیس شد و هیات دیپلماتیک کانادایی از ایران بازدید کردند.این فراز و نشیب روابط همچنان ادامه داشته تا انقلاب اسلامی ایران که دوباره روابط کاملا قطع شد، اما در سال 1369 بود که سفارت کانادا در ایران بازگشایی شد. در طی این مدت مهاجرت گسترده ایرانیان به کانادا و همچنین قطع روابط و تحریم های آمریکا علیه ایران بر اهمیت برقراری روابط با کانادا افزود. به دلیل روابط تنگاتنگ همه جانبه میان آمریکا و کانادا، این کشور نقش مهمی در تامین کالاهایی آمریکایی مورد نیاز ایران داشت.روابط همچنان با وجود برخی تنش ها ادامه داشت، تا جائیکه کانادا دو روز پیش به بهانه نبود امنیت برای کارکنان سفارت خود، آن را تعطیل کرد. فریدون مجلسی، تحلیلگر مسائل بین الملل، دلایل پنهان و آشکار تعطیلی سفارت کانادا در ایران را برای دیپلماسی ایرانی مورد بررسی قرار داده است که در زیر می خوانید:

دلایل پنهان و آشکار قطع روابط دیپلماتیک کانادا و ایران را درچه می دانید؟

اگر بخواهیم این مساله را از لنز تلاش ایران برای مخالفت با غرب تجزیه و تحلیل کنیم باید این حرکت را موفقیت دیگری در دیپلماسی ایران بدانیم، چراکه ایران سی سال است در مبارزه با غرب تلاش می کند و می توان گفت این اتفاق ها هم در راستای رسیدن به همین هدف صورت می گیرد. مقامات دیپلماتیک ایران هم از این امر ابراز خوشحالی کردند که کانادا به دلیل آنکه به انگلیس وابسته است، روابط خود را با ایران قطع کرده و اعضای سفارت کانادا کشور ایران را ترک کرده اند. بنابراین درچنین شرایطی بهتر همان است که روابطی با این کشورها وجود نداشته باشد.

در تحلیل این روند در سیاست خارجی ایران باید گفت، اگر ایران هدف قطع روابط با کشورهای غربی را دارد، باید با تمامی کشورهای اروپای غربی و یا حتی نیوزلند هم روابط خود را کاهش دهد. شرایط بین المللی به گونه ای است که اگر کشوری همانند ایران به مبارزه برخیزد، کشورهای دیگر هم به مبارزه برخواهند خواست، بنابراین باید انتظار چنین عکس العمل ها و یا رفتاریی را در اوضاع بین المللی داشت.

با توجه به اینکه ایران در بحران فشار تحریم ها قرار دارد، به نظر شما ادامه چنین دیپلماسی به ضرر ایران نخواهد بود؟

ایران کشوری است که امروزه به دلیل رویارویی با غربی ها تحریم های زیادی را تحمل می کند و از سوی دیگر روابط خود را با کشورهای مختلف به شکل دیپلماتیکی تنظیم نمی کند، در نتیجه چنین روندی به طور قطع به ضرر ایران خواهد بود. ضرر اولیه آن نیز در اقتصاد قابل مشاهده است که نمونه آن بالا رفتن قیمت ارز و تورم در داخل ایران است.ایران برای اعمال عکس العمل در مقابل این تحریم ها و یا رفتارهای غربی باید تمامی بانک های این کشورها را تحریم کرده و یا صادرات خود را هم به این  کشورها قطع کند. در نتیجه چنین رفتارهایی باید دید که تا چه اندازه چنین عکس العمل هایی بر کشورهای غربی تاثیر گذار خواهد بود، آیا اینگونه عکس العمل ها تاثیری بر اقتصاد کشورهای غربی خواهد داشت؟ در این روزها ما در عواقب قطع روابط زندگی می کنیم، چراکه تورم و مشکلات اقتصادی را تحمل می کنیم. یکی از مسائلی که شاید نگران کننده باشد این است که برخی از کشورها خاک ایران را ترک کرده و سفارت خود را تعطیل کرده اند، آیا این اقدام به معنای این است که شاید بنا بر این شده تا میان ایران و غرب خصومت تازه ای شکل بگیرد و این کشورها سعی در دور شدن از ایران دارند.

به نظر می رسد اجلاس سران غیرمتعهدها در تهران هم به نوعی دوستان ایران را افزایش داده است، به نظر شما تا چه اندازه می توان با امید به روابط خوب با دیگر کشورها، قطع چنین روابطی را بی اثر دانست؟

 این کشورها به ایران آمدند و در اجلاس سران شرکت کردند، اما درباره این موضوع که چنین اجلاس هایی چه نتایجی برای ایران دربر داشته است، نمی توان اظهارنظری کرد، چراکه دیپلماسی باید در وزارتخارجه شکل بگیرد، اما متاسفانه در ایران دستگاه دیپلماسی قوی عمل نمی کند. ایران باید در حاشیه این اجلاس برای استحکام بخشیدن به روابط خود با این کشورها قدم بر می داشت. بله، در دورانی که روابط با این کشورها قطع می شود، ایران سراغ هند و پاکستان می رود.

ایران امروزه یک درصد جمعیت دنیا و بیش از یک درصد وسعت جغرافیایی در دنیا را داراست و از سوی دیگر از نظر منابع کمتر از یک درصد منابع دنیا را تشکیل می دهد. بنابراین ایران باید تلاش کند این یک درصد را به سه درصد رسانده و سهم خود را در دنیا بالا ببرد. تنها راه حل این پیشرفت نیز با صلح و توسعه اقتصادی و فرهنگی است. در نتیجه با برخوردهای غیر دیپلماتیک ایران به راه حل درستی نخواهد رسید.

به نظر شما این واکنش کانادا رفتاری دیپلماتیک بود یا خیر؟

به باور من عمل آنها کاملا دیپلماتیک بوده است، بدین معنا که دولت کانادا اعلام نارضایتی کرده و سپس خاک کشور ایران را ترک کرده است. اگر دولت کانادا رفتار غیرمعمول دیگری همچون ورود به خاک سفارت ایران در کانادا انجام می داد، باید رفتار آنها را غیردیپلماتیک می دانستیم.

با توجه اینکه اسرائیل هم به کانادا برای این اقدام تبریک گفته است، به نظر می رسد چنین اقدامی پیامد سخنان رئیس جمهوری ایران است که دوباره موضوع حذف اسرائیل را تکرار کرده است. در نتیجه باید ایران به فکر روش جدیدتر و دیپلماتیک تری در مقابل کشورهای غربی باشد تا فشارها بر ایران کمتر شده و تصویر مثبت تری در فضای بین الملل از ایران ترسیم شود.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/14

انتشار اولیه : دوشنبه 20 شهریور 1391 / بازانتشار: جمعه 24 شهریور 1391