دلایل سفر «نوری المالکی» به تهران

«نوری المالکی»، نخست وزیر عراق، امروز در رأس هیأتی وارد تهران شد تا به همراه دیدار با مقامات کشورمان، مذاکراتی را نیز با آنان انجام دهد. این در حالی است که انجام این سفر در شرایط کنونی، حاکی از وقوع تحولات مهمی در سطح منطقه است.

به گزارش «تابناک»، سفر مالکی به تهران در حالی انجام می‌شود که در روزهای گذشته، بار دیگر  موضوع عراق به صدر اخبار مربوط به منطقه بازگشته و اخبار مرتبط با این کشور، بیانگر آغاز تحولاتی جدید در زمینه امور داخلی و نیز روابط خارجی این کشور است.

در حقیقت، آغاز دور جدید تحولات در عراق، با سفر چند روز پیش «مسعود بارزانی»، از رهبران کرد شمال عراق به ترکیه آغاز شد. بارزانی در این سفر با مقامات بلندپایه ترکیه، از جمله «رجب طیب اردوغان» دیدار کرد؛ دیداری که پشت درهای بسته انجام گرفت و جزییات آن در رسانه‌ها منتشر نشد.

با این حال، اظهارات دو طرف پس از این دیدار، بیانگر آن بود که موضوعات مهمی میان آن‌ها مورد بحث قرار گرفته است.

در این رابطه، اردوغان با بیان اینکه روند تحولات در عراق «شوم و نامیمون» بوده است، گفت: «رفتار نخست وزیر کنونی نسبت به شرکای ائتلافش و دیدگاه و رویکرد خودمحور وی در ایجاد محدودیت‌ها در عراق، به شدت موجب رنجش بارزانی، گروه چندقومیتی «عراقیه» و گروه‌های شیعه شده است. این تحولات، تأثیری منفی بر روند اوضاع داشته است. ما (اردوغان و بارزانی) بر این موضوع تمرکز کردیم».

این اظهارات تند و مداخله جویانه، واکنش شدید مالکی را در پی داشت. وی اظهارات اردوغان را نشانه بازگشت او به سیاست دخالت در امور داخلی عراق دانست و گفت که این امر نشان می‌دهد، وی همچنان در توهم سلطه بر منطقه است. مالکی همچنین گفت این سخنان اردوغان دارای جنبه قومی و طایفه ای است و در ادامه افزود: ترکیه به دشمن عراق تبدیل شده است.

اما رخدادها تنها به این مورد محدود نمی‌شد، زیرا بارزانی افزون بر دیدار با مقامات ترک، با «طارق الهاشمی»، معاون مخلوع رئیس جمهور عراق نیز ملاقات داشت.‌ هاشمی که به دست داشتن در عملیات‌های تروریستی متهم است، همه تلاش‌های خود را معطوف به ایجاد مشکل برای دولت مالکی کرده و در پی جلب حمایت کشورهای مخالف دولت عراق، از جمله عربستان، قطر و اکنون ترکیه است.

به این ترتیب، ترکیه در روزهای گذشته نه تنها با موضع‌گیری‌های شدید و بیرون از عرف، خود را عملاً در تقابل با دولت عراق قرار داد، بلکه همچنین با میزبانی از مخالفین این دولت، عزم خود را برای تبدیل شدن به کانون برنامه‌ریزی علیه دولت مالکی به اثبات رساند.

باید توجه داشت که تحولات روزهای اخیر، دقیقاً در راهی است که پیش از این با نام «نقشه ترکیه برای تجزیه عراق»، از سوی رسانه‌های ترک فاش شده بود. محور این طرح، دامن زدن دولت ترکیه به اختلافات شیعه‌ ـ سنی در عراق و تلاش برای اتحاد با گروه‌های سنی و کرد علیه دولت مالکی است.

در چنین شرایطی، سفر مالکی به تهران اهمیتی دوچندان می‌یابد. در حقیقت دلایل این سفر را باید با توجه به نکات نامبرده و در چهارچوب تحولات منطقه‌ای تحلیل کرد.

گفتنی است، جمهوری اسلامی ایران به عنوان مهمترین متحد منطقه ای عراق، همواره حمایت خود را از برقراری ثبات و حفظ تمامیت ارضی این کشور اعلام و در این راستا با دولت عراق همکاری کرده است. به این ترتیب، سفر مالکی بیش از هر چیز باید به عنوان تلاشی از سوی وی برای نشان دادن این امر در نظر گرفته شود که دولت عراق در منطقه تنها نیست و برای خود متحدین قابل اعتنایی دارد.

در این زمینه، به ویژه باید توجه داشت که هم‌اکنون هدف اصلی ترکیه، محدود کردن نفوذ منطقه ای جمهوری اسلامی ایران از طریق ضربه زدن به متحدین کشورمان است. این امر به روشنی در موضع ترکیه نسبت به تحولات سوریه و همچنین اوضاع عراق دیده می‌شود. به این ترتیب، تحکیم روابط جمهوری اسلامی ایران با عراق در اوضاع کنونی برای هر دو طرف از اهمیتی انکارناشدنی برخوردار است.