احتمال کاهش صادرات گاز به ترکیه

دیپلماسی ایرانی: چند روزی است که با افزایش سرما و یخ بندان در شهرهای شمالی ایران، گازرسانی به این مناطق دچار مشکل شده و برخی شهرهای استان های شمالی کشور بی گاز مانده اند و مردم به وسایل گرمازای برقی رو آورده اند. از برخی شهرها هم خبر رسیده که نگرانی مردم بابت افزایش بهای برق مصرفی موجب شده است تا برای گرم کردن خود از روش های سنتی تر استفاده کنند.

سرمای اواخر بهمن امسال مثل همیشه غافلگیرکننده بوده و معادلات دستگاه های توزیع کننده انرژی کشور را تا حدی برهم زده است. تا همین دو هفته پیش بحث صدور گاز به ترکیه دستخوش اعتراض آنها به بهای گاز صادراتی قرار داشت و کار را به دیوان داوری بین المللی کشانده بود. از سوی دیگر واردات گاز از ترکمنستان کاهش یافته و گازرسانی به نقاطی از ایران را دچار مشکل کرده است.

در این شرایط به نظر می رسد صدور گاز به ترکیه از هر حیث دچار مشکل شود و رو به کاهش بگذارد. این در حالی است که ترکیه نیز سرمای شدیدی را از سر می گذارند و در صورت کاهش واردات گاز از ایران، صدای اعتراضش بلندتر می شود.

سرمای ایران قابل قیاس با برودت هوا در ترکیه و اروپا نیست ولی فقدان تاسیسات و تجهیزات جایگزین و نیز نگرانی مردم بابت قبض های انرژی در آخر سال سبب شده است تا گازرسانی ایران به ترکیه با کاهش احتمالی مواجه شود.

برخی منابع خبری گزارش داده اند که این روزها مصرف روزانه گاز در ایران به رقم 551 میلیون متر مکعب رسیده است. هم اکنون ایران روزانه 554 میلیون متر مکعب گاز تولید می کند و متعهد است که روزانه 10 برابر این حجم گاز را به ترکیه صادر کند. از سوی دیگر، ترکیه گفته است که ایران به مفاد قرارداد گازی 1996 که قرار بوده روزانه 30 میلیون متر مکعب گاز به این کشور صادر کند، عمل نکرده و به همین دلیل، دومین پرونده دادخواست خود را علیه ایران تنظیم و به زودی به دیوان داوری بین المللی ارائه خواهد کرد. اولین دادخواست ترکیه به اختلاف بر سر قیمت گاز ارتباط داشت.

خبرگزاری ترندنیوز نوشته است، ایران تا همین اواخر 24 میلیون متر مکعب گاز به ترکیه صادر می کرد اما ششم فوریه، جواد اوجی معاون وزیر نفت خبر داد که ایران روزانه 30 میلیون متر مکعب گاز به ترکیه صادر می کند؛ به عبارتی احتمالا ایران در چند روز گذشته صادرات گاز را به ترکیه افزایش داده است.

اگر قبول کنیم که ایران در عرض چند روز شش میلیون متر مکعب به صادرات گاز خود به ترکیه افزوده باشد، یقینا اتکای ایران به واردات روزانه 26-30 میلیون متر مکعب گاز از همسایه شمالی اش ترکمنستان بوده است، اما آیا ترکمنستان شریک مطمئنی برای اتکاست؟ برخی می گویند اقدام ترکمنستان برای کاهش صادرات گاز به ایران به دلیل پاره ای اختلاف های سیاسی و همچنین فشارهای امریکاست. ایران به تازگی از کاهش محسوس واردات گاز طبیعی ترکمنستان خبر داده است و همین موضوع باعث شده است تا احتمال کاهش صادرات گاز ایران به ترکیه نیز مطرح شود.

خبرگزاری مهر به نقل از جواد اوجی گزارش داده که شرکت "ترکمن گاز" ترکمنستان صادرات گاز به ایران را بدون اطلاع قبلی به نصف کاهش داده است؛ درحالی که در شرایط عادی باید روزانه 20 میلیون متر مکعب گاز طبیعی از مسیر سرخس- دولت آباد توسط ترکمنستان به ایران صادر شود. با این وجود، این کشور همسایه صادرات گاز طبیعی به ایران را روزانه 10 میلیون متر مکعب کاهش داده است.

سخنگوی شرکت ملی گاز ایران هم با تایید کاهش صادرات ترکمنستان به ایران، گفته است که شرکت ترکمن گاز، دلیل کاهش صادرات گاز طبیعی به ایران را مسائل فنی اعلام کرده است. وی همچنین درباره برخی از اظهارنظرها مبنی بر کاهش صادرات گاز ترکمنستان به ایران تحت فشارهای امریکا، گفته است: ترکمنستان تاکنون دلیل کاهش صادرات گاز طبیعی ایران را مسائل فنی اعلام کرده و به مسائل دیگری اشاره نکرده است.

ایران سال گذشته خط لوله گاز هزار و 24 کیلومتری شمال و شمالشرق را در دو فاز به بهره برداری رساند تا بتواند گاز پارس جنوبی را به استان های شمال و شمالشرقی برساند ولی امسال بحران قطعی گاز مجددا در استان های شمالی پدید آمده و احتمال کاهش صادرات به ترکیه را افزایش داده است. در این شرایط ترکیه نگران است که با ادامه فصل سرما دچار مشکلاتی از این ناحیه شود. باید دید ترک ها که یک شکایت را علیه ایران تنظیم کرده و به بهای گاز اعتراض کرده اند، چه راهکاری برای این عبور از این بحران در نظر گرفته اند.