چرایی افزایش قیمت ارز در ایران
تحریم بانک مرکزی بهانه است نه علت
افزایش قیمت دلار طی روزهای گذشته تا چه حد ناشی از امضای قانون تحریم بانک مرکزی ایران توسط اوباما بوده است؟
البته امضای تحریم بانک مرکزی ایران توسط اوباما بحث مهمی است که آثار خود را بر اقتصاد ایران خواهد گذاشت. اما این افزایش قیمت دلار به طور مستقیم از این مسئله ناشی نمی شود. بلکه به نظر می رسد کسانی که در بازار دلار سفته بازی می کنند منتظر یک تلنگر هستند تا چنین فضایی ایجاد کنند. حالا این افراد دلار ها را نگه می دارند و عرضه را به بازار کم می کنند. چرا که پیش بینی می کنند این تحریم باعث کمبود دلار در ایران شود. به این دلیل فکر می کنند می توانند از عدم تعادلی که میان عرضه و تقاضا ایجاد می شود استفاده کرده تا سود سرشاری از این افزایش قیمت نصیب خود کنند.
بنابراین عامل اصلی تحریم بانک مرکزی است و عده ای از این فرصت استفاده کرده اند؟
بله. افراد سفته باز و دلال وقتی چنین مسئله ای ایجاد می شود، پیش بینی می کنند که در آینده حجم عرضه دلار در بازار کم خواهد شد. بنابراین می گویند اگر عرضه کم شود قیمت ها بالا می رود. پس باید دلار خرید و نگه داشت تا زمانی که قیمت ها بالا رفت سود ببریم.
پس به نظر شما بالا رفتن قیمت دلار علاوه بر علت خارجی، عوامل داخلی ای مثل بی نظمی در بازار هم دارد که به این مسئله دامن زده است؟
ببینید؛ بی نظمی که همیشه وجود داشته است. بازار ارز یک بازار سیاه است که در آن سفته باز ها حضور دارند که کارهای اصلی خود را رها کرده و از این طریق زندگی می کنند. اگر این گروه در این بازار نبودند این نوسانات در ارزش ارز ها به وجود نمی آمد. اتفاقی که در این زمینه افتاده شبیه چیزی است که در مورد سکه اتفاق افتاد. عده ای با استفاده از سرمایه هایی که در اختیار دارند با انگیزه سودجویی وارد بازار می شوند و بازار را خراب می کنند. البته دود این کار نه تنها در چشم مردم می رود بلکه ریسک بالایی برای خود آن ها دارد.
چطور؟
وقتی قیمت دلار بالا رود افراد عادی که هزینه دلاری زیادی ندارند، فقط از تورم در اثر واردات صدمه می بینند اما این افراد عموما خرج های دلاری دارند. ضمن این که ریسک این کار هم بالا است.
به نظر شما دولت باید چه راهکاری برای کنترل بازار در پیش بگیرد؟
به نظر من دولت نباید توجهی کند. چون بانک مرکزی در چند مرحله اقدام به تزریق ارز در بازار کرد. تنها اتفاقی که افتاد این بود که این افراد از این مسئله استفاده کردند و به سودهای بیشتر دست یافتند. بنابراین اگر دولت دخالتی نکند آن ها خواهند فهمید که این مسائل به این سرعت قیمت ارز را بالا نمی برد و ممکن است از بازار بیرون بیایند یا به یک بازار داغ تر رو آورند.
به بیان دیگر تحریم بانک مرکزی با این سرعت بر اقتصاد ایران تاثیر نمی گذارد. درست است؟
این قانون از دو ماه بعد اجرایی می شود. بنابراین الان هیچ مشکلی در نقل و انتقال پول وجود ندارد. حتی در ازای نفت هم دلار دریافت می شود. بنابراین به این زودی تاثیر واقعی تحریم بانک مرکزی مشاهده نمی شود. تنها علتی که ممکن است چنین وضعی ایجاد کند، فعالیت دلالان و سفته بازان است.
به نظر شما این افزایش قیمت دلار چه اثری دارد و تا کی ادامه خواهد داشت؟
نمی توان پیش بینی کرد. به این بستگی دارد که این افراد دلال و سفته باز چه پیش بینی ای از بازار داشته باشند. اگر پیش بینی کنند که افزایش قیمت دلار ادامه دارد، دلار های خود را نگه می دارند. اگر پیش بینی کنند که بانک مرکزی وارد می شود و به بازار دلار تزریق می کند، فروش را آغاز می کنند.
بنابراین دولت برای پایین آوردن نرخ دلار راه حل دارد؟
بله. هجوم سفته بازان به بازار پیش از این باید قیمت را بیش از این ها بالا می برد. اما مداخلات بانک مرکزی جلوی این افزایش قیمت را گرفت. اما باز هم سود این مداخلات به جیب همان سفته بازان رفت.
بنابراین اگر الان هم بانک مرکزی دلار وارد بازار کند، قیمت تعدیل می شود اما باز هم سفته بازان سود می برند؟
قیمت دلار پایین می آید اما آن ها دلار های خود را نگه می دارند و باز هم با قیمت پایین دلار می خرند. باز هم همان چرخه معیوب تکرار می شود. یعنی باید به نحوی مسئله سفته باز ها به صورت ریشه ای حل شود.
در دنیا چنین کاری مرسوم است؟
بله. همه جا این کار انجام می شود. چون همه جای دنیا عده ای هستند که این پول برای آن ها بسیار مهم است. اگر در نیویورک هم بازار چنین وضعیتی پیدا کند، سفته باز ها به بازار هجوم می آورند.
به نظر شما راه حلی برای کنترل این نوسان قیمت وجود ندارد؟
در واقع راه حل این است که این افراد فکر کنند که سفته بازی روی ارز به اکثریت مردم در کشور صدمه می زند.
ببینید بانک مرکزی در چند مرحله سعی کرد که قیمت را کنترل کند. قبلا پیشنهادی مطرح کرده بودیم مبنی بر این که نرخ بهره منفی سپرده ها، مثبت شود. دلیل این که مقداری از این پول ها به بازار ارز وارد می شود این است که سود بانکی یا سود اوراق مشارکت پانزده و نیم درصد است در حالی که نرخ تورم بیست درصد است. اگر نرخ بهره واقعی مثبت شود، احتمالا یک عده از این بازار بیرون می آیند.تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی
نظر شما :