امریکا ترکیه را از ایران جلو انداخته است؟

پایگاه خبری تحلیلی ایلاف، در یادداشتی به این موضوع پرداخته و در ابتدا ضمن بررسی تحرکات دیپلماتیک ایران در تحولات انقلابی منطقه می‌نویسد: افزایش ناآرامی‌ها در خاورمیانه و وزیدن تندباد انقلاب‌های عربی در منطقه بیش از پیش نقش ترکیه و ایران را در تحولات عربی پررنگ کرده است. پس از سقوط حسنی مبارک در مصر تهران و قاهره تصمیم گرفتند با فاصله گرفتن از گذشته سیر نزدیکی به یکدیگر را طی کنند. اگر چه با اعتراض کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و امریکایی‌ها تلاش‌های قاهره برای نزدیکی به تهران با چالش مواجه شده است. از سویی ایران بر سر ورود نیروهای سپر دفاع جزیره به خاک بحرین با کشورهای عربی این منطقه در افتاده و در عین حال با شراره اعتراض‌ها در سوریه به مخالفت برخواسته است. این بدان معنا است که ایران در هر دو کشور تلاش دارد نفوذ خود را گسترش دهد. اگر چه در لیبی و تونس ایران ترجیح داده فعلا روند سکوت را دنبال کند و تاثیری بر تحولات جاری در این کشور نگذارد و منتظر بماند تا سرنوشت نهایی این دو کشور مشخص شود. اما در یمن ایران تلاش دارد با کمک نیروهای الحوثی که در استان صعده فعالند نفوذ خود را در این کشور گسترش دهد.

نویسنده سپس می‌نویسد: در مقابل ترکیه نیز تلاش‌های تازه‌ای برای تاثیر‌گذاری در تحولات منطقه آغاز کرده است. در لیبی رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه تلاش کرد نقشی مغایر با ناتو ایفا کند. از این رو روابط خود را با سرهنگ معمر قذافی حفظ و تلاش کرد تا میان انقلابیون و حکومت معمر قذافی وساطت کند اما هنگامی که دید حرفش خریداری ندارد بلافاصله به جبهه غرب پیوست. در مصر نقش ترکیه موثرتر بود. دولت این کشور با ارسال نامه‌ای به اخوان المسلمین گفت که حاضر است مشارکت این جریان در قدرت را بپذیرد به شرطی که تجربه اسلام‌گرایان در ترکیه که رجب طیب اردوغان سردمدار آن است را پیاده کند. اما در سوریه اوضاع فرق کرد. ترکیه در سوریه سیاست انفجاری پیش گرفت تا آن جا که روابط حسنه و برادرانه دو کشور ظرف چند روز همگی بر باد رفت. هنگامی که اخباری منتشر شد که آنکارا با احزاب اپوزسیون سوریه وارد تعامل شده، شوکی بزرگ به افکار عمومی وارد آمد.

در ادامه این یادداشت به نقش امریکا در تقویت جایگاه ترکیه در میان کشورهای عربی انقلاب‌زده اشاره شده و آمده است: نقش ترکیه با حمایت امریکا برای گسترش چتر‌ حمایتی‌اش بر جریان‌های اسلامی رنگ و بوی تازه‌ای به خود گرفت. تا آن جا که عده‌ای از تحلیلگران این گونه برداشت می‌کنند که ترکیه با حمایت امریکا به سمتی می‌رود که به رقابت با ایران بپردازد. به ویژه این که برخی تحولات منطقه باعث شده تا حضور ایران در منطقه در برخی کشورها کم‌رنگ شود. اگر در مصر ایران از سرنگونی نظام مبارک نفس راحتی کشید در سوریه حرکت‌های اعتراضی که دقیقا مشخص نیست ابعاد آن تا چه اندازه گسترده است، باعث نگرانی ایران از سرنوشت این متحد استراتژیکش شده است. برخورد آهنین حکومت بحرین در برخورد با تظاهرکنندگان که با دخالت مستقیم عربستان سعودی و دیگر کشورهای عرب شورای همکاری خلیج فارس انجام می‌شود نیز باعث شده تا ایران نتواند برای تحرکات خود در این کشور برنامه‌ریزی دقیق کند.

در پایان این یادداشت آمده است: این عوامل باعث شده تا نقش ترکیه در منطقه بیش از نقش ایران پررنگ شود به وی‍ژه این که ترکیه توانسته ضمن حفظ رابطه با اسرائیل، از تنش‌های روابطش با تلاویو و تنش در روابط اعراب و اسرائیل نهایت استفاده را ببرد. ترکیه از شانس حمایت امریکا و اسرائیل برای نقش‌آفرینی در انقلاب‌های عربی نیز برخوردار شده که این مسئله وزنه حضور ترکیه در منطقه را پررنگ‌تر می‌کند. علاوه بر آن کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس نیز که از نفوذ روزافزون ایران به شدت نگرانند به حضور ترکیه در عرصه انقلاب‌های عربی خوشامد گفته‌اند با این ادعا که می‌توانند بدین ترتیب در برابر ایران در منطقه خلیج فارس توازن ایجاد کنند. به ویژه این که این کشورها ذاتا از ایجاد موازنه در منطقه به ویژه در برابر ایران عموما عاجزند.