نوبليست آمريکايى در تهران جايزه مى گيرد

به جرات می توان مهمترین حادثه اقتصادی هفته اخیر را ورود توماس شلینگ استاد اقتصاد سیاسی دانشگاه هاروارد آمریکا به ایران دانست.

 

وی در روز اول دی ماه سال 1386 هجری شمسی به همراه همسرش آلیس شلینگ و به دعوت دانشگاه صنعتی شریف به ایران آمد و قرار است روز دوشنبه سوم دی ماه در یک جلسه دو ساعته در جمع اساتید و دانشجویان دکترای اقتصاد این دانشگاه سخنرانی جامعی در زمینه گازهای گلخانه ای داشته باشد.

 

دکتر شلینگ در سال 2005 میلادی به دلیل ارایه نظریه بازیها جایزه نوبل اقتصاد را از آن خود کرد. این نظریه سالها قبل توسط وی ارایه شده بود و بعد از سالها با تکمیل آن در مجامع اقتصادی بین المللی مطرح شد.

 

وی بیشتر از اینکه در توسعه ریاضی این نظریه نقش داشته باشد در بخش شهودی آن نقش بسزایی ایفا کرده بود. به همین دلیل این جایزه به صورت مشترک به وی و رابرت اومن اعطاشد.

 

وی که سالیان سال در رشته های مختلف اقتصاد سیاسی و روابط بین الملل در دانشگاههای آمریکا تدریس کرده بود دو سال پیش از دریافت جایزه نوبل، یعنی در سال 2003 میلادی از دانشگاه مریلند بازنشسته شده بود.

 

این استاد کارکشته آمریکایی که در فاصله سالهای 1948 تا 1953 میلادی در کاخ سفید مسولیت مذاکرات کاخ سفید با کشورهای اروپایی را برعهده داشت در مصاحبه ای که یک ماه بعد از دریافت این جایزه با خبر نگار روزنامه فایننشال تایمز داشت گفت:" این جایزه لعنتی سبب شد تا من مجبور شوم تدریس در دانشگاه را ادامه دهم."

 

شنیدن این سخن از کسی که نه تنها اقتصاددانان بلکه دانشمندان علوم دیگر نیز از وی به عنوان یک نابغه یاد می کنند نشان دهنده ویژگیهای متفاوتی در وی است.

 

وی در سخنرانی های خود موفقیتهایش را مرهون کمک اطرافیان و شانس می داند و عقیده دارد با فراهم شدن این دو شرط من توانستم توانمندی هایم را نشان دهم.

   

این دانشمند علم اقتصاد در سال 1953 میلادی برای پیوستن به جمع پژوهشگران اقتصادی مراکز تحقیقاتی از کاخ سفید جدا شد.

 

اگرچه در سال 1980 میلادی وی ریاست کمیسیون افزایش دمای زمین را که توسط رئیس جمهور وقت آمریکا، جیمی کارتر، تشکیل شده بود برعهده گرفت و نظریات تاثیر گذاری در این زمینه ارایه داد، با این وجود نمی توان شلینگ را یک فرد سیاسی آمریکا دانست زیرا وی در جهان امروز به عنوان یک اقتصاددان مطرح و دانشمند علم روابط بین الملل مطرح است.

 

به هر حال این اولین بار است که ایران میزبان چنین دانشمندی از ایالات متحده آمریکا است.

 

دانشمندی که در کنار ایجاد تحولی بزرگ دراقتصاد، در عرصه های مختلف سیاسی آمریکا نیز نقش بسیار فعالی داشته است و سالها به عنوان یکی از نیروهای فعال کاخ سفید در برقراری ارتباط پویا با کشورهای اروپایی در این پایگاه سیاسی آمریکا حضور داشته است.

 

ورود این دانشمند علم اقتصاد به ایران در شرایطی که غرب به رهبری آمریکا رفتارهای خصمانه ای را علیه ایران انجام می دهند و ایران را به دلیل تلاش برای استفاده از انرژی هسته ای مورد تحریمهای مختلف سیاسی و اقتصادی قرار داده، نشانه های مختلفی را به ایرانیان مخابره می کند.

 

برخی این ورود را در راستای تلاشهای آمریکا برای گفتگو با ایران و برقراری دیپلماسی فعال با ایران می دانند. اگرچه وزیر امور خارجه آمریکا در سخنرانی اخیر خود اعلام کرده است مذاکره آمریکا با ایران تنها در صورتی انجام می شود که ایران فعالیتهای هسته ای خود را به حال تعلیق در آورد.

 

این مساله در سخنرانی های گذشته سران آمریکا و اروپا بارها اعلام شده بود و علیرغم گزارش گروههای جاسوسی آمریکا در مورد برنامه هسته ای ایران نیز ادامه یافت.

 

رایس وزیر امور خارجه آمریکا در سخنرانی اخیر خود درباره دلیل پیش شرط تعلیق برنامه هسته ای برای آغاز مذاکرات دو جانبه ایران و آمریکا گفت :" ایران از پوشش مذاکرات برای تکمیل تکنولوژی غنی سازی شان استفاده می کند."

 

این در حالیست که پیتر ولش یکی از اعضای مجلس نمایندگان آمریکا از رئیس جمهور این کشور خواست برای حل شدن مساله هسته ای ایران از دیپلماسی مستقیم، بدون پیش شرط و جامع استفاده کند.

  

با این شرایط ورود فردی در این سطح علمی و با سابقه همکاری با دولتهای مختلف آمریکا در کنار ارایه نظریات مختلف در مورد استفاده تسلیحاتی از انرژی هسته ای، نظریه بازها و نظریه گازهای گلخانه ای به ایران نه تنها یک حادثه علمی و فرهنگی بسیار بزرگ برای ایران محسوب می شود بلکه پیام سیاسی بزرگی نیز به همراه دارد.

 

 پیامی که بسیاری از سیاستمداران از آن به عنوان یک گام آمریکا به جلو برای برقراری رابطه دوستانه یا به عبارت صحیح تر غیرخصمانه با ایران یاد می کنند و برای تایید نظریه خود به سابقه همکاری شلینگ در کاخ سفید در بخش برقراری رابطه و مذاکرات مستقیم آمریکا و اروپا اشاره می کنند و برخی دیگر با اشاره به سابقه همکاری شلینگ در کمیسیون های مبارزه با سلاحهای هسته ای و متقاعد کردن دولتهای مختلف به عدم ضرورت وجود این سلاحها از آن به عنوان سیاستی برای مقابله علمی با برنامه هسته ای ایران که آمریکا آن را تسلیحاتی می داند نام می برند.

 

به هر حال فارغ از مسایل سیاسی حضور، این دانشمند علم اقتصاد درایران، مساله ای است که برای مجامع فرهنگی و اقتصادی ایران تحولی بزرگ محسوب می شود و بسیاری از دانشمندان ایرانی را به نتیجه بخش تر شدن تلاش آنها برای برقراری رابطه با مراکز علمی و پژوهشی غرب امیدوار می کند.

 

این دانشمند علم اقتصاد که با بعد از ورود به ایران از سیاستهای آمریکا در بخش مبارزه با گازهای گلخانه ای انتقاد کرده است در نظر دارد در مورد نظریه گازهای گلخانه ای خود نیز در جلسه روز دوشنبه صحبت کند.

 

در نظریه وی مبارزه با گازهای گلخانه ای یک مبادله اقتصادی عنوان شده است که بیشترین سود آن نصیب اقتصادهای در حال توسعه می شود و هزینه آن را کشورهای توسعه یافته باید بپردازند.