رمز گشایی نقشه اوباما برای ایران

دیپلماسی ایرانی: آنچه در خاورمیانه امروز جاری است را می‌توان اصلی‌ترین چالش سیاست خارجی باراک اوباما خواند. روزنامه آمریکایی واشنگتن پست در تازه ترین تحلیل خود به این نکته اشاره کرده و می‌نویسد: باراک اوباما در روزهای آسانی به ریاست جمهوری نرسید و البته که خیزش‌های عمومی‌ که خاورمیانه را لرزانده است هم یک شب نامرئی نمی‌شوند. در هفته گذشته میلادی دو حادثه رخ داد که هر دوی آنها چالش پیش روی اوباما دموکرات را به تصویر کشید:

1.    پاکستان که تا به امروز غلام حلقه به گوش واشنگتن بود ناگهان اعلام کرد که سازمان سیا باید به فعالیت‌های خود پایان دهد و همزمان از جنگنده‌های بدون سرنشین امریکایی هم خواست که از بمباران بی هدف مناطق شمالی این کشور دست بردارند.

2.    ایران در تازه ترین موضع‌گیری‌های خود اعلام کرد که به برنامه هسته‌ایش با تمام قوا ادامه خواهد داد و البته از پیشرفت در این حوزه هم خبر داد.

این روزنامه در ادامه ادعا می‌کند که خبر پیشرفت هسته‌ای ایران بسیار خطرناک است و تاکید دارد که ایران از حوادث جاری در مصر حداقل به شکل کوتاه مدت بیشترین استفاده را می‌کند. اوضاع در بحرین هم هر چند دستان عربستان را به خود دیده اما حقیقت این است که آنچه در منامه می‌گذرد را هم می‌توان به نوعی برد ایران در معادلات منطقه خواند.

حسنی مبارک که اکنون دیگر عنوان رئیس جمهوری سابق مصر را یدک می‌کشد از اصلی ترین منتقدان یا بهتر است بگوییم مخالفان ایران بود. اختلاف میان شیعه و سنی در بحرین و عربستان هم به گونه ای پیش می‌رود که ناخودآگاه به نفع ایران و استراتژی‌های این کشور تمام خواهد شد.

ناآرامی‌ها در خاورمیانه منتهی به بالا رفتن قیمت نفت شد و البته که این مساله در روزهایی رخ داد که ایران به واسطه برنامه هسته‌ای خود بیشترین تحریم‌ها را تجربه می‌کند. دولت باراک اوباما شدیدترین تحریم‌های مالی را علیه ایران اعمال کرده و درست در روزهایی که منتشر به ثمر نشستن این تحریم‌ها بود افزایش بهای نفت در بازارهای جهانی به کمک ایران شتافت.

ناآرامی‌ها در مصر درست چند روز پس از آن آغاز شد که بن بست در مذاکرات میان ایران و کشورهای اروپایی عیان شده بود. در یک سال گذشته ایران و اروپا پس از چندین ماه بن بست و عدم تمایل ایران برای آغاز مذاکرات و همزمان ادامه تحریم‌ها روزهای چندان آرامی ‌را در روابط چند جانبه تجربه نکرده اند.

از روزی که ایران مذاکرات را بدون پذیرفتن پیش شرط‌هایش رد کرد و غرب هم درگیر ناآرامی‌ها در خاورمیانه و شمال آفریقا شد هیچ‌گونه نشانه ای از فعالیت‌های دیپلماتیک میان تهران و دوستان اروپایی دیده نمی‌شود. ایران به گفته تحلیل‌گران این چند مدت را سرگرم بازی‌های هسته‌ای خود بوده است. در این چند روز اخیر ایرانی‌ها از امتحان نسل جدیدی از سانتریفیوژها خبر دادند. نیروگاه بوشهر نیز به زودی فعالیت خود را آغاز می‌کند و این به معنای از سرگیری رابطه میان روسیه و ایران است.

واشنگتن پست در ادامه می‌نویسد: هر بار که سخن از پیشرفت ایران در حوزه سناتریفیوژها به میان می‌آید لرزه بر اندام آمریکایی‌ها می‌افتد. تنها و تنها مساله ای که می‌تواند در بازی هسته‌ای ایران غربی‌ها را بترساند همین پیشرفت در حوزه هسته‌ای و سانتریفیوژها است. پیش از این با حمله ویروس استاکس نت به تاسیسات هسته‌ای ایران ادعا شده بود که سانتریفیوزهای ایران بخصوص در نطنز به مشکلات فنی اساسی مبتلا شده اند.

هرچه ایران به دستگاه‌های پیشرفته تری دست پیدا کند بی شک می‌تواند سرعت تولید مواد مورد نیاز برای ساخت بمب هسته‌ای را هم افزایش دهد. غربی‌ها ادعا می‌کنند که ایران در حال حاضر بیش از 3600 کیلوگرم اورانیوم ذخیره شده در اختیار دارد. این رقم برای تولید دو بمب هسته‌ای کافی است. اگر ایران از شوک استاکس نت بیرون آمده باشد اکنون این فرصت را دارد که با کار همزمان حداقل دو دستگاه جدید ، عقب ماندگی‌ها را جبران کند.

هفت ماه پیش بود که دولتمردان غربی سینه خود را سپر کرده و تاکید داشتند که برنامه هسته‌ای ایران به دلیل ترور دانشمندان هسته‌ای و البته ویروس استاکس نت با چاشنی تحریم‌ها به شدت دچار عقب ماندگی شده است. در همان بازه زمانی تاکید شد که ایرانی‌ها برای گفتگو مهیا هستند.

اکنون از گفتگو خبری نیست.تحریم‌ها ره به جایی نبرده و پیشرفت‌های هسته‌ای هم یک به یک از راه می‌رسند. اکنون به نظر می‌رسد که دولت باراک اوباما به این نتیجه قطعی در ذهن خود رسیده که نمی‌توان منتظر ماند تا استراتژی‌های بلند مدت در قبال ایران جواب دهد.

دولت باراک اوباما در یک سال گذشته به این نتیجه رسیده بود که می‌تواند با توجه به حوادث پس از انتخابات در ایران به نوعی بر روی پروژه تغییر دولت در این کشور کار کند. اوباما در آخرین نطق خود در این خصوص هم ادعا کرده بود که ایرانی‌ها می‌توانند سرنوشت خود را در دست بگیرند. واشنگتن پست در این خصوص می‌نویسد: اکنون واشنگتن به این نتیجه رسیده که می‌تواند با جنگ نرم به نوعی جایگاه حاکمیت در ایران را زیر سوال ببرد. هر چند در سی و دو سال گذشته هم روسای جمهور پیش از اوباما همین استراتژی را نه در پشت پرده که در عیان پیشه راه خود کردند و نتیجه نگرفتند.