خصومت و رقابت همیشگی اعراب با ایران

ديپلماسى ايرانى: اسناد ویکی لیکس ابهاماتی را درباره روابط ایران با کشورهای عربی همسایه حوزه خلیج فارس که در ظاهر حسنه به نظر می رسد، درپی داشته است. از جمله این اسناد افشا شده سخنان سلطان قابوس پادشاه عمان است که همیشه روابط استراتژیک خوبی با ایران داشته است. اکنون این سئوال پیش آمده چرا کشورهای عربی در ظاهر رفتاری حسنه و در باطن رفتاری خصمانه علیه ایران دارند.

گفتاری از حسین علایی، فرمانده پیشین سپاه و کارشناس مسائل استراتژیک، برای دیپلماسی ایرانی:

کشورهای عربی  حوزه خلیج فارس از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی همیشه همسو با امریکا و در مقابل سیاست‌های ایران عمل ‌کردند. البته میزان همکاری آنان با امریکا و مخالفت با ایران به صورت یکپارچه و یکسان نبوده، بلکه برخی از کشورها مخالفت بیشتری را با ایران اعمال کرده و‌ بعضی نیز روابط خوبی را برقرار کرده‌اند.

به عنوان مثال کشور عمان در ظاهر همیشه روابط خوبی با ایران داشته ولی کشور عربستان روابط خشن‌تری را اعمال می‌کرده و در برخی موارد هم رابطه مناسب‌تری با ایران داشته است. این کشورها از زمان جنگ صدام علیه ایران در کنار رژیم بعث برضد ایران عمل می‌کردند و حتی بعضی از کشورها مانند عربستان، کویت و امارات کمک‌های ده‌ها میلیارد دلاری را به عراق می‌کردند.

در واقع می‌توان گفت که بین این کشورها نوعی خصومت و حالت رقابت با ایران در دوره‌های گذشته وجود داشته است و در مقابل ایران همیشه سعی بر ایجاد روابط برادرانه و حسنه با این کشورها هم به دلیل همسایه بودن و هم به دلیل مسلمان بودن آن‌ها داشته است، ولی این کشورها امنیت خود را در همکاری با امریکا تعریف کردند. بنابراین نوع رابطه ایران با امریکا بر روابط ایران با این کشورها و همچنین نوع رفتارهایی که اعمال می‌کردند، تاثیرگذار بوده است.

در اسناد ویکی لیکس نیز مذاکراتی که با مقامات امریکایی داشتند، این امر کاملا روشن است. همچنین سیاستی به چشم می‌آید مبنی بر این که مخالف برنامه هسته‌ای ایران هستند و از اعمال فشار بر ایران هم حمایت می‌کنند. حتی در این اسناد نیز این کشورها مواضع تندتری در خفا نسبت به برخی از کشورهای اروپایی و امریکا نسبت به ایران داشته‌اند.

باید به این نکته هم توجه کرد که این شرایط تا حدی در دوران پس از انقلاب و حتی در رژیم گذشته نیز همیشه به صورت نوعی رقابت خصمانه بین این کشورها با ایران وجود داشته، در حالیکه در آن زمان ایران همسو با سیاست‌های امریکا عمل می‌کرده و به نوعی کشورهای عربی و ایران در یک جبهه محسوب می‌شدند. اما در آن زمان باز هم این کشورهای عربی نوعی نگاه بدبینانه نسبت به ایران داشتند که تا امروز هم ادامه دارد.

این در حالی است که در سال‌های اخیر بیشترین سود را کشورهای عربی از طریق صادرات مجدد کالا به ایران یا از طریق برداشت گاز و نفت از حوزه‌های مشترک داشته‌اند.