رازهاى رئيس جمهور سابق افغانستان
نویسنده خبر:
على موسوى خلخالى
گفت و گوی ديپلماسی ایرانی با برهان الدین ربانی
«برهانالدين ربانى» رئيسجمهورى سابق افغانستان هنوز يکى از شناختهشدهترين شخصيتهاى سياسى افغانستان است. وى گرچه همانند سابق نقش چندانى در فعاليتهاى حکومتى افغانستان ندارد و نامش کمتر در کنار شخصيتهاى سياسى افغانستان برده مىشود، اما همچنان از چهرههايى است که دولمتردان افغانى احترام ويژهاى به وى قائلند و همچنان مورد قبول مجامع بينالمللى است.
در زمان حمله ايالات متحده آمريکا و متحدانش به افغانستان در سال 2002 ربانى از جمله کسانى بود که در کنار موافقان حمله آمريکا به کشورش که باعث سقوط نظام خشن طالبان شد، ايستاد و آن جنگ را تاييد کرد.
برهانالدين ربانى هفته گذشته براى شرکت در دومين همايش بينالمللى «علما و فرهيختگان شيعه و سنى» به ايران آمد. آمدن وى فرصتى شد تا بتوانيم در حاشيه همايش گفت و گويى را با وى انجام دهيم.
آقاى ربانى آيا ممکن است روزى دولتمردان افغانستان با طالبان وارد مذاکره شده و آن را در فعاليتهاى سياسى کشور شريک کنند؟
طالبان را ما نصيحت مىکنيم. طالبان بايد بداند راهى که در گذشته انتخاب کرده بوده راه مفيدى نبود. بهتر است آنها بيايند و فضاى جنگ را کنار بگذارند و به فعاليتهاى صلحآميز سياسى بپردازند. طالبان بهتر است براى تلاش براى رسيدن به اهداف مشروع سياسىاش به راههاى مشروع سياسى تن دهد و به انجام فعاليتهاى مشروع سياسى بپردازد. ما به تمام گروههاى سياسى افغانى توصيه مىکنيم که به راههاى مشروع بپيوندند و اهداف سياسى خود را از راههاى رقابتهاى مشروع سياسى دنبال کنند.
اتهامهايى مبنى بر دخالت ايران در امور داخلى افغانستان وجود دارد. به نظر شما چنين اتهامهايى مىتواند تاثيرى بر روابط ايران و افغانستان بگذارد؟
ملت و دولت افغانستان همواره روابط تنگاتنگى با ايران داشته و دارند. مقامهاى افغانى و ايرانى بارها به کشور هم سفر کرده و در رفت و آمد دائم هستند. اتهامها نمىتوانند روابط حسنه ما با ايران را به هيچ وجه خدشهدار کنند.
فعاليتهاى سياسى شما اکنون چگونه است و آيا فکرى براى بازگشت به هسته اصلى قدرت و در اختيار گرفتن آن در افغانستان داريد؟
ما در چارچوب فعاليتهاى سياسى مسالمتآميز حرکت مىکنيم و با ديگر گروههاى سياسى فعال در کشور نيز همکارى مستمر داريم. به اعتقاد ما ديگر فعاليتهاى مسلحانه به نفع کشور نيست. ما اکنون تنها به فکر رقابتهاى سياسى بر اساس اصول جارى در افغانستان هستيم. ما بيشتر به فکر همبستگى و وحدت ملت افغانستانيم. به همين دليل برنامهاى را آغاز کردهايم که تمام گروههاى سياسى افغان اعم از مجاهد و سياسى که آرزوى افغانستانى آزاد، متحد و مستقل دارند در آن شرکت کنند تا يک جبهه وسيعى در کشور ايجاد شود. ما اميدواريم با آغاز اين برنامه جديد بتوانيم مقابل تهاجم فرهنگى بايستيم و نسل جوان را با حقايق و فرهنگ اصلى و اسلامى خود آشنا کنيم و با انتقال اين فرهنگ به جاى جاى افغانستان جوانان کشور را براى حفظ فرهنگ اصلى افغانستان ترغيب و تشويق کنيم تا زمينه خروج نيروهاى خارجى از کشور آغاز شود و افغانستان کاملا مستقل و عارى از حضور نيروهاى نظامى بيگانه باشد.
«گلبدين حکمتيار» در زمان رياستجمهورى شما در افغانستان نخستوزير دولت شما بود. اما اکنون شاهديم که وى به سمت فعاليتهاى مسلحانه روى آورده و براى مبارزه با دولت کنونى افغانستان فعاليت مىکند. نظر شما درباره حکميتار و فعاليتهاى مسلحانهاش چيست؟
ما از تمام گروههاى افغانى از جمله آقاى حکمتيار بارها دعوت کردهايم که دست از فعاليتهاى مسلحانه برداشته و به انجام فعاليتهاى سياسى روى آورند. به آنها گفتهايم که جنگهاى طولانى افغانستان تا کنون تعداد زيادى کشته و زخمى بر جاى گذاشته و خونهاى بسيارى از زنان و کودکان و پير و جوان در افغانستان ريخته شده است. به آنها گفتهايم که انجام فعاليتهاى مسلحانه و جنگ و خونريزى بهانه به دست نيروهاى خارجى مىدهد تا در امور داخلى افغانستان دخالت کنند و استقلال سياسى افغانستان را تحت الشعاع قرار دهند. به همين دليل از آنها خواستهايم که جنگ مسلحانه را کنار بگذارند، به مبارزه سياسى بپردازند و به همراه ما در رقابتهاى سياسى کشور شرکت کنند.
حامد کرزاى رئيسجمهورى افغانستان اکنون همکارىهاى تنگاتنگى با آمريکايىهاى و دولتمردان واشنگتن دارد. به نظر شما فعاليتهاى آقاى کرزاى و طرافدارنش به نفع ملت افغانستان است يا به ضرر آنها؟
شکى نيست که آقاى کرزاى خود نيز به فکر استقلال کشور است و مىخواهد اوضاع کشور بهبود يابد. اما به هر حال ايشان هم نيازمند کمکهاى خارجى است و بايد کشور را به سامان برساند. ما خود نيز بايد براى استقلال کشور و وحدت گروههاى سياسى با دولت همکارى کنند. ما از آقاى کرزاى مىخواهيم که شرايط کشور را به گونهاى آماده کند که زمينههاى وحدت و همدلى نيروهاى سياسى فعال در افغانستان بيش از پيش افزايش يابد و ديگر نيازى به دخالت خارجىها در امور افغانستان نباشد و ما بتوانيم خود با همکارى و همدلى يکديگر به فکر سامان دادن به اوضاع جارى در افغانستان باشيم و خود تصميمگير اصلى براى مردم و دولت افغانستان شويم.
به نظر مىرسد گروههاى مجاهد افغانى که در گذشتهاى نه چندان دور صاحب قدرت در افغانستان بودند، اکنون ديگر از آن انسجام قديم خود برخوردار نيستند و براى مبارزه با نيروهاى خارجى امکان مقاومت ندارند. به نظر شما دليل اصلى اين افتراق ميان گروههاى مجاهد چيست؟
به اعتقاد من اين که گفته مىشود گروههاى مجاهدين افغان در صحنه سياسى کشور قدرت ندارند، اشتباه است. برعکس آنها در حرکتهاى سياسى کشور سهم دارند. اما تفاوتى که اکنون در افغانستان براى نيروهاى مجاهد به وجود آمده اين است که اوضاع سياسى کشور متحول شده و اين سبب شده که تاثيرگذارى آنها که در گذشته يگانه تاثيرگذار کشور بودند، دچار تغيير شود. من معتقدم بر عکس آنچه مىگوييد، يگانگى و تعاون نيروهاى مجاهد اکنون بيش از پيش افزايش يافته و هر روز نيز بهتر و بهتر مىشود. ما اميدواريم افغانستان در آيندهاى نه چندان دور به سمت همدلى و همصدايى حرکت کند و شاهد اتحاد و همدلى تمام گروههاى سياسى افغانى باشيم.
«احمد شاه مسعود» در گذشتهاى نه چندان دور از تاثيرگذاران اصلى در جامعه و عرصه سياسى افغانستان بود. به نظر مىرسد پس از مرگ وى، جايگاه مسعود در افغانستان کمرنگ شده و با تشکيل نظام جديد نيز انديشهها و افکارش ديگر جايگاه چندانى در افغانستان ندارد. در همين حال تاثيرگذارى طرفداران وى نيز در کشور بسيار کمرنگ شده است. به نظر شما دليل اصلى چنين اتفاقى چيست؟
تفکرات اسلامى و آزادىبخش که همواره بر آزادى ملتها و مسلمانان از استبداد و استعمار تاکيد دارد، هميشه هست و وجود دارد هميشه باقى است. اما اين که چرا مجاهدين در گذشته در ميان دولت افغانستان جايگاه داشته و صاحب قدرت بودند اما اکنون ديگر صاحب اين قدرت نيستند دليلش اين است که فضاى سياسى و اجتماعى در افغانستان تغيير کرده است. اما انديشههاى جهادى اسلامى هميشه بوده و هست اما تفکراتى که در سابق دنبال مىشده به دليل تغيير ظرفيتهاى سياسى و اجتماعى کشور ديگر چندان طرفدارى ندارد.
آقاى ربانى آيا با حضور در چنين همايشهايى هدف ويژهاى را دنبال مىکنید؟
ما اميدواريم چنين همايشهايى بتواند حس همدلى در افغانستان و ميان طائفههاى مذهى و قومى کشورمان به وجود آورد. در افغانستان کسانى هستند که اهداف ناپاکى دارند. ما با حضور در چنين همايشهايى اميد داريم بتوانيم طرفداران انديشههاى اشتباه را ترغيب کنيم که از اين انديشهها بگذرند و راه تفاهم را در پيش بگيرند و به نظرات مشترکى برسند تا اختلافهاى عميق بتواند به روابط تنگاتنگ و دوستانه ميان آنها تبديل شود.
نظر شما :