روابط ایران و عربستان نیازمند مکانیسم‌های جدید تعامل است
در مورد موضوع يمن و برخی اتهامات که در اين رابطه به ايران زده میشود گفته که"کشورهای منطقه و همسايگان را به طور جدی از دخالت در امور داخلی يمن بر حذر می‌‌داریم و قويا هشدار می‌دهيم که مراقبت کنند کمک‌های مالی و تسليحاتی به گروه‌های افراطی و تروريست و يا برخوردهای سرکوب‌گرايانه با مردم در حملات نظامی تبعات بسيار نامناسبی خواهد داشت. این در حالی است که مقامات سعودی در رسانه‌های عرب زبان مدعی هستند در طول درگیری با الحوثی‌های یمن سلاح‌هایی با برچسب ایران بدست آورده و با افرادی که به زبان فارسی سخن می‌گفتند مواجه شده‌اند.
گفت و گوی دیپلماسی ایرانی با محمد فرازمند، سفیر سابق ایران در بحرین و تحلیل‌گر مسائل کشورهای عربی خلیج فارس:
برداشت شما از واکنش ایران نسبت به این ادعاها چیست؟
به نظر می‌رسد که ادعاهای مطرح شده در مورد نقش ایران در یمن بازتاب روابط ایران و عربستان باشد، مسائل مطرح شده تا حدودی متاثر از شرایطی است که بر روابط فعلی تهران و ریاض حکم فرماست و هر روز مساله منطقه‌ای تازه ای با جنجال تبلیغاتی بین دو کشور مطرح میشود و از هر موضوعی نیز برای تشدید این جنجال‌ها استفاده میشود.
اگر روابط ایران و عربستان در مسیر صحیح خود قرار گیرد بطور قطع بسیاری از این جنجال‌ها و اتهامات نیز متوقف خواهد شد، اکنون یکی از صحنه‌های منعکس کننده اختلافات ایران و عربستان، درگیری‌های یمن است.
به اعتقاد شما چه راهکارهایی می‌تواند نگاه تردیدگونه عربستان و دیگر کشورهای عربی منطقه را نسبت به نقش و نفوذ ایران مرتفع کند؟
اولین راهکار، ایجاد مکانیسمی برای از سرگیری گفت و گوها میان ایران و عربستان است. حداقل طی دو سه سال گذشته مکانیسم‌های قبلی گفت و گو و ارتباط میان دو کشور از بین رفته و در شرایط کنونی هیچ مکانیسمی برای ارتباط بین ایران و کشورهای عربی وجود ندارد، راه حل پایان این مسائل این است که دو طرف مکانسیم‌های جدیدی برای تماس و مذاکره و رفع سوء تفاهم ایجاد کنند.
آیا با تاکید وزیر امور خارجه ایران بر عدم دخالت کشورهای منطقه در امور داخلی یمن بدبینی اعراب به ویژه عربستان نسبت به نقش و نفوذ تهران در یمن و حوزه‌های دیگر منطقه تغییر می ابد؟
در شرایط تنش و بحران معمولا چنین اظهاراتی از سوی دو طرف صورت می‌گیرد و هر طرف نیز معتقد است که اظهاراتش پاسخی است به اتهامات و اقدامات طرف مقابل. همچنین به طور معمول جنجال‌های تبلیغاتی بر سر این مساله که چه کسی شروع کننده بحران بوده به جایی نمی‌رسد. راه حل، ایجاد مکانیسم‌هایی برای انجام گفت و گوست، در این صورت همه این اتهامات قابل حل است.
ایران با عربستان دورانی شکوفا به لحاظ روابط دو جانبه داشته‌ایم که متاسفانه اکنون این دوران سپری شده است، اکنون شاهد رویکرد تقابلی میان دو کشور در کلیه مسائل بین دو کشور از جمله مراسم حج، مسائل لبنان و فلسطین، موضوعات منطقه خلیج فارس در ابعاد اقتصادی و سیاسی هستیم.
به طور مثال در فضای موجود ظرف روزهای گذشته شاهد حل یکی از بحران‌های منطقه‌ای بودیم و دولت لبنان بعد از 4 ماه بلاتکلیفی در آستانه تشکیل قرار گرفت، این گام مثبتی در جهت آرام سازی فضای منطقه بوده و گفته میشود دستاوردی است که در پی سفر ملک عبدالله پادشاه عربستان به سوریه حاصل شد. تحلیل‌گران سیاسی توافق سوریه و عربستان را منشا این تحول مثبت تلقی می‌کنند.
سوال این جاست که نقش ایران در دیپلماسی منطقه‌ای کجاست و چرا ایران نمی‌تواند اهرم‌های قدرت منطقه‌ای خود را نقد و در صحنه دیپلماسی آشکار ایفای نقش کند؟ سال گذشته شاهد بودیم که ایران این نقش را به قطر واگذار کرد و اکنون به عربستان و سوریه واگذار شده است. از همین جا می‌توان به اهمیت داشتن یک دیپلماسی فعال منطقه‌ای که یکی از مولفه‌های آن رابطه با عربستان است پی برد.
در این شرایط تا چه اندازه سفر منوچهر متکی، وزیر خارجه ایران به عربستان که احتمالا این هفته یا در آینده‌ای نزدیک انجام میشود، می‌تواند مثمر ثمر باشد؟
یکی از راه‌های بهبود روابط دو کشور، برقراری مکانیسم‌های مسکوت مانده تماس میان آنهاست. اکنون مدت‌هاست که تماسی میان دو کشور برقرار نشده و اگر تمایلی از سوی دو طرف برای تماس وجود داشته باشد، بدون تردید مثبت خواهد بود.
هدف از سفر وزیر خارجه ایران به عربستان بررسی حفظ آرامش در مراسم حج امسال عنوان شده است، آیا این هدف‌گذاری در شرایط فعلی میان دو کشور فرصت رفع سوء تفاهم‌ها را از بین نمی‌برد؟
معمولا برای اعلام اهداف یک سفر یا یک دیدار فضای حاکم بر زمانی که سفر در آن انجام میشود را مد نظر قرار می‌دهند. اکنون فصل حج است و همان طور که پیش بینی می‌شد، نگرانی‌هایی از سوی تهران و ریاض در مورد برگزاری یک حج آرام وجود دارد.
طبیعی است سفری که در این فضا انجام میشود با هدف بررسی راهکارهای آرام سازی فضای حج تحلیل میشود، اما اگر ایران و عربستان بخواهند فضای روابط فی مابین را به یکی دو سال قبل از تنش‌های موجود بازگردانند باید در چهارچوب گسترده‌تری از موضوع حج مذاکرات را پیگیری کنند.
نظر شما :