جریان افراط، یک جریان تمامیت خواه است
دولت مرکزی پاکستان با برقراری قانون شریعت و توقف حملات نظامی در بخش عظیمی از شمال پاکستان موافقت کرد. این توافق برای جلوگیری از گسترش طالبان در مناطق قبیله نشین پاکستان انجام شد.
این توافق پس از مذاکرات دولت مرکزی با رهبران قبایل حاضر در شمال پاکستان و در نزدیکی مرز با افغانستان که برخی از آنها رابطه نزدیکی با طالبان دارند به دست آمد.
به گفته مقامات رسمی اسلام آباد، دره سوات در شمال غربی پاکستان که تا چندی قبل به عنوان یکی از مراکز مهم گردشگری و همچنین پیشرفته ترین شهر این کشور مطرح بود امروز به دست چندین هزار نفر از نیروهای طالبان افتاده و جمعیت آن که زمانی تحصیل کرده ترین پاکستانی ها در آن زندگی می کردند هم اکنون در ترس و وحشت به سر می برند.
دیپلماسی ایرانی در گفت و گو با محمد ابراهیم طاهریان ابعاد این توافقنامه را مورد بررسی قرار داده است:
به نظر شما دلیل این توافقنامه چیست و آیا می تواند نشانی از ضعف دولت مرکزی باشد؟
طبق اخباری که از رسانه ها شنیده شده و هنوز از منابع رسمی شنیده نشده است، توافقی بین جریان افراط و بخشی از طالبان با بخش سیاسی در حاکمیت پاکستان شده است. که در مناطق سوات و ملکان احکام مورد نظر جریانات غیر دولتی، احکام شریعت دراین مناطق اجرا و عملیاتی بشود. اگر این خبر صحیح باشد و منابع رسمی آن را تایید کنند، ترجمه آن نزد افکار عمومی این است که برای اولین بار جریان افراط قادر شده است که جغرافیایی را در اختیار خود بگیرد.
درک من از این تحول این است که همان اشتباهی که یک بار در منطقه موسی قلعه هلمند اتفاق افتاد که هم حکومت مرکزی افغانستان و هم برخی از کشورهای غربی پشت این تفکر بودند، دوباره اتفاق بی افتد. بعدها همگی فهمیدند که اشتباه بوده و هزینه های زیادی را به مردم افغانستان و منطقه تحمیل کرد. اگر این خبر هم در رابطه با پاکستان درست باشد، قطعا یک ارزیابی غلط است و با توجه به رفتار تمامیت خواه جریان افراط به نظر نمی رسد که این نقطه پایانی باشد برای رسیدن به یک صلح بلکه نقطه شروعی خواهد بود برای به هم ریختگی و تشنج بیشتر.
آیا چنین مسئله ای به منزله فرصتی برای طالبان برای بازسازی خودش نیست؟
دقیقا اگر چنین اتفاقی بی افتد، در حقیقت یک ارزیابی غلط است از طرف تصمیم سازان که یک جغرافیا در اختیار این تفکر قرار بدهند. این مسئله بر خلاف آنچه که فکر می کنند، نقطه پایانی نخواهد بود، بلکه نکته آغازی خواهد بود برای رفتار افراطی بیشتر که به همه جای پاکستان تسری خواهد کرد. چراکه جریان افراط یک جریان تمامیت خواهی است، سهم نمی خواهد همه چیز را می خواهد.
این توافق با سفر آقای هالبروک، نماینده امریکا در افغانستان و پاکستان همزمان شده است، به نظر شما دلیل آن چه می تواند باشد؟
طبق اخباری که از طریق رسانه ها شنیدم، هم دولت جدید و هم نماینده جدید امریکا، گفته است که من بیشتر برای شنیدن آمده ام، لذا از این جهت ممکن است که بخواهند با این تصمیم نوعی فشار وارد کنند به کشورهای غربی.
همچنین در سوالی که از وزیر امور خارجه امریکا پرسیده شد در این خصوص، وی پاسخ داد که باید ببینیم کارشناسان ما وزارت خارجه چه می گویند. این بدان معنا است که وی به طور کامل در جریان نیست. در هر حال این مسئله چه با نظر آنها چه بدون نظر آنها تغییری نمی کند و یک اشتباه ارزیابی است از تحولات در این منطقه.
آیا این توافقنامه اختلافات میان هند و پاکستان را تقویت نمی کند؟
به هر صورت آنچه که به اسلام آباد و دهلی مربوط می شود، اسلام آباد و دهلی به میزانی که بتوانند به یک همگرایی برسند، قادر خواهند بود جریان افراط را کنترل کنند. جریان افراط هم برای مردم منطقه و هم برای مردم خارج از این منطقه مشکل ایجاد خواهد کرد، اگر دهلی و اسلام آباد به سمت یک واگرایی پیش بروند و فکر کنند می توانند از جریان افراطی علیه هم بهره بگیرند قطعا کار اشتباهی است و مجموعه اتفاقاتی که تا کنون واقع شده، چه در پاکستان و چه در هند بیانگر این است که هرگاه بر اساس رقابت از یک جریان افراطی حمایت شده، هزنیه های آن خیلی بشتر از فایده آن بوده و هزینه ها و فواید آن با یکدیگر همخوانی نداشته است.
نظر شما :