ابهامات تظاهرات قزاقستان

نویسنده: سیلکه بیگالکه   

دیپلماسی ایرانی: قاسم جومارت توقایف، رئیس جمهوری قزاقستان در جدیدترین سخنرانی تلویزیونی خود گفت نیروهای امنیتی و سربازان می توانند بدون هیچ هشداری به افرادی که باعث ناآرامی در کشور می شوند، شلیک کنند. او این افراد را "تروریست" نامید، اما مشخص نیست که منظور او دقیقا چه کسانی است.

حدود یک هفته است که هزاران قزاق در چندین شهر علیه رژیم سیاسی تظاهرات کرده اند. به ویژه در آلماتی، درگیری های خیابانی خشونت آمیزی بین پلیس و معترضان رخ داده است. تلویزیون دولتی قزاقستان صبح جمعه گزارش داد که 26 تظاهرکننده جان باخته و به گفته مقامات، 18 افسر پلیس نیز کشته شده اند.

توقایف معترضان را تروریست های آموزش دیده توسط کشورهای دیگر خواند و تظاهرات را حمله ای از خارج تعبیر کرد. این تظاهرات به طور مسالمت آمیز و علیه افزایش دو برابری قیمت سوخت آغاز شده و به دلیل ناامیدی بسیاری از قزاق ها از یک رژیم استبدادی ظاهراً تغییرناپذیر، تشدید شده است.

وضعیت در قزاقستان همچنان گیج کننده است و همچنان بسیاری از وب سایت ها و شبکه های خبری اینترنتی هنوز غیرقابل دسترسی هستند. با این حال، ناظران مدت‌هاست که سؤالات کاملاً متفاوتی می‌پرسند. مهمترین مسئله این است که آیا گروه های خشونت آمیز عمداً به میان معترضان گسیل شده اند یا خیر؛ و اگر چنین است، توسط چه کسی یا کسانی؟ این نکته قابل توجه است که رژیم به آنها اجازه غارت مغازه ها، بانک ها و فرودگاه را داده است. فرستادن تحریک‌کنندگان در میان تظاهرات برای تشدید اوضاع و خطرناک جلوه دادن تظاهرات مسالمت‌آمیز، تاکتیک جدیدی نیست.

در هر صورت، توقایف بی دلیل این اعتراضات را حمله ای که از سوی خارج حمایت می شود، تفسیر نمی کند؛ زیرا با این استدلال توانسته شرکای خود را در یک اتحاد نظامی به کمک فراخواند: سازمان پیمان امنیت جمعی که در حدود 20 سال عمر خود هرگز به درخواست کمک هیچ یک از کشورهای عضو پاسخ نداده، بلافاصله نیروهایی را از بلاروس، ارمنستان، قرقیزستان، تاجیکستان و روسیه اعزام کرده است. به ویژه مسکو به سرعت پاسخ داد و سربازان خود را به آلماتی فرستاد. گفته می شود که آنها کنترل فرودگاه و وظیفه گشت زنی در خیابان های کلان شهر را به عهده گرفته اند. 

به راحتی می توان حدس زد که چرا پوتین این بار واکنش نشان داد. او احتمالاً نمی‌خواست یک مناقشه دیگر را در همسایگی خود تحمل کند یا مثال دیگری از یک خودکامه سقوط کرده را به چشم خود ببیند و در معرض دید همگان قرار داده شود. علاوه بر این، قزاقستان به دلیل منابع، وسعت و موقعیتش بین روسیه و چین برای مسکو بسیار مهم است.

منبع: زوددویچه سایتونگ (آلمان) / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11