اشتباهات محاسباتی آمریکا درباره پرونده هسته‌ای ایران به کجا ختم می‌شود؟
تهران-ایرنا- خروج آمریکا از برجام و سیاست فشار حداکثری با کاهش تعهدات برجامی ایران مواجه شده است. این گام‌ها برگشت‌پذیر هستند اما در عین حال اشتباه محاسباتی‌آمریکا را عیان کردند. اکنون این سوال مطرح است که آیا دولتمردان آمریکایی به مسیر اشتباه خود ادامه می‌دهند یا ممکن است در رویه خود تجدیدنظر کنند.
به گزارش خبرنگار ایرنا، هنگامی که دولت ترامپ سیاست فشار حداکثری خود علیه ملت ایران را آغاز کرد گمان می‌کرد که ایران راه و ابزاری برای مقابله با این اقدامات ندارد و آمریکا می‌تواند با اعمال فشارهای بی‌هزینه ملت ایران را به زانو دربیاورد. اما از اردیبهشت ماه امسال بود که ایران با کاهش تدریجی تعهدات خود برگ‌های خود را رو کرد و اشتباه محاسباتی آمریکایی‌ها را به رخ آنها کشید. اکنون به نظر می رسد زمان برداشت محصول سیاست فشار حداکثری ترامپ فرارسیده است. ایران در این مدت هر دو ماه یک گام از تعهدات برجامی خود در حوزه فنی و هسته ای عقب نشینی کرد هر چند این گام‌ها برگشت پذیر است با این حال این برگشت منوط به‌آن است که شرکای برجامی گام ملموس و عملی در عمل به تعهدات خود بردارند.
نکته قابل تامل که شرکای برجامی باید به‌آن توجه کنند این که برگشت پذیری اقدامات ایران در هر مقطع سخت‌تر از دوره قبل می‌شود. قرار بود برجام معادله برد- برد باشد با این حال ترامپ آن را به معادله برد(برای آمریکا) - باخت (برای ایران) تبدیل کرد و ایران در ماه‌های اخیر در راستای توازن بخشی به حقوق و تعهدات برجامی عمل کرده و امروز می‌توان گفت طرفین در حال بازگشت به شرایط پیش از برجام هستند.
کشورهای غربی که بیش از یک سال و نیم با گفتار درمانی به دنبال اجرای برجام با هزینه ایران بودند در ماه‌های اخیر و از گام سوم به بعد وارد فاز «ابراز نگرانی» شده اند؛ همزمان با اجرای گام سوم کاهش تعهدات برجامی کشورهای اروپایی ابراز نگرانی کرده و در مورد خروج خود در برجام هشدار دادند. روزنامه انگلیسی گاردین مطلبی منتشر کرد با عنوان «به ایران گفته شده که اتحادیه اروپا ممکن است از توافق هسته ای خارج شود» که در آن نوشته بود که کشورهای عضو اتحادیه اروپا به طور خصوصی به ایران هشدار داده‌اند که اگر به تهدید خود در مورد گام‌های جدیدی برای دور شدن از برجام عمل کند آنگاه ممکن است مجبور شوند روند خروج از توافق هسته‌ای را آغاز کنند. اکنون با اجرایی شدن گام چهارم مقامات اروپایی بار دیگر ضمن ابراز نگرانی از ایران خواستند که برجام را به طور کامل اجرا کند.
این هشدارها در حالی داده می‌شود که ایران بارها تاکید کرده در صورت برداشته شدن تحریم‌ها یا اجرای تعهدات اروپا به تمامی تعهداتش باز خواهد گشت. اما اروپا تاکنون به هیچکدام از تعهدات خود در برجام عمل نکرده است از جمله ۱۱ تعهدی که محمد جواد ظریف، وزیر امورخارجه کشورمان تیر ماه گذشته آنها را بر شمرد. رفتار اروپایی‌ها در این مدت عملا امید به اتفاق مثبت از سوی آنها را از بین برده است و به نظر می‌رسد اروپا یکجانبه گرایی را پذیرفته است.
سیدعباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که برای شرکت در کنفرانس عدم اشاعه، خلع سلاح و انرژی هسته‌ای به مسکو سفر کرده بود در خصوص کاهش تعهدات برجامی ایران و شرایط بازگشت ایران به تعهداتش گفت: شرایط ایران کاملا روشن است و توسط دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران بیان شده است، ما آمادگی داریم به اجرای کامل برجام برگردیم اگر تحریم‌هایی که در این مدت وضع شده، برداشته شوند. برداشته شدن تحریم‌های بانکی و نفتی از اولویت‌های ماست و اگر برداشته شوند امکان بازگشت ایران به اجرای کامل برجام و گفت‌وگو درخصوص نحوه اجرای کامل و بهینه برجام و بهرمندی کامل ایران از این توافق فراهم می‌شود.
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه هم که به منظور شرکت در بیست و چهارمین نشست شورای وزیران امور خارجه سازمان همکاری‌های اقتصادی اکو به آنتالیای ترکیه سفر کرده بود بود در جمع خبرنگاران گفت: ما گام چهارم را برداشتیم. با توجه به اینکه گفته بودیم که اگر اقدامات طرف مقابل در مورد برجام به نتیجه نرسد، گام‌های بعدی را برمی‌داریم و این اقدام در همین چارچوب انجام شده است.
در همان روز اول کاهش تعهدات برجامی، حجت الاسلام و المسلمین روحانی اعلام کرد که «ایران گام‌های خود را در راستای کاهش تعهدات برجامی در چارچوب برجام و جهت حفظ حقوق ملت در پاسخ موارد نقض موارد توسط آمریکایی‌ها و همچنین کاستی‌ها و موارد نقضی که اروپایی‌ها که در این زمینه داشته‌اند برخواهد داشت ولی مذاکره نیز خواهیم کرد و در همین چارچوب از همان روز اول مذاکره را آغاز کردیم. ما همیشه در را برای مذاکره و رسیدن به توافق باز گذاشته‌ایم.»
گفته می شود مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا سیاست فشار حداکثری را از استراتژی «اقتدار» توماس شلینگ برنده جایزه نوبل اقتصادی ۲۰۰۵ وام گرفته است این استراتژی در کتاب «اسلحه و نفوذ» مطرح شده است. ماهیت اصلی این استراتژی، چانه‌زنی و تهدید و برای تغییر رفتار بازیگر مقابل است. ماهیت اصلی استراتژی اقتدار، چانه زنی همراه با خشونت است. این استراتژی از تئوری بازی‌ها گرفته شده است و با هدف تغییر یا ترک رفتار طراحی شده است که لازم است بر اساس یک برنامه دقیق طراحی شود و بر اساس سیستم تنبیه و مجازات برای وادار کردن دشمن به تغییر مسیر صورت بگیرد. اگر دشمن رفتار دلخواه را نشان نداد، تنبیه باید سخت‌تر شود و در نهایت ممکن است این مسیر به استفاده از نیروی نظامی هم منجر شود.
بر اساس این سیاست تاکنون تحریم های ایران به مرور سخت‌تر شده است اما ایران نیز در مقابل این سیاست خشونت آمیز، با کاهش تدریجی تعهدات برجامی خود به مقابله برخاسته و اعلام کرده که پیش شرط هر نوع گفتگویی با آمریکا لغو تحریم ها است.
پمپئو که هنگام خروج آمریکا از برجام و آغاز تحریم های ایران امیدوار بود که ایران از برجام خارج نخواهد نشد، قادر نبود پیشبینی کند که ایران بدون خروج از برجام می تواند با کاهش تعهدات برجامی در مقابل تحریم های آمریکا امتیاز کسب کند. او بارها ابراز امیدواری کرده است که اروپا به کمپین فشار حداکثری آمریکا بپیوندد. آمریکا گمان می کند که در صورت خروج اروپا از برجام ایران راهکاری برای مقابله نخواهد داشت.
اکنون زمان مناسبی برای ارزیابی نتایج و دستاوردهای سیاست فشار حداکثری آمریکا علیه ملت ایران است. در آستانه انتخابات ترامپ و دولت وی باید از سیاست فشار حداکثری و نتایج آن در تامین امنیت‌آمریکا و نظم و امنیت بین المللی دفاع کند و اینکه این اقدام چه کمکی به اهداف کلان آمریکا در عرصه بین الملل کرده است.
نظر شما :