روسیه و اوکراین در آستانه جنگ به تحریک آمریکا

نویسنده: پیتر کورزان

دیپلماسی ایرانی: اوکراین حضور نظامی خود را در منطقه دریای آزوف افزایش داده است. امنیت ملی اوکراین و شورای دفاعی روز هفتم ماه سپتامبر جلسه برگزار و بر سر اقدامات گوناگون برای افزایش قابلیت های نظامی در منطقه از جمله ایجاد یک گروه پیاده نظام دریایی مجهز به موشک برای مقابله احتمالی و بمباران توسط نیروی دریایی مستقر در ساحل توافق کردند.

روسیه و اوکراین از سال 2003 و طبق توافقنامه بین دو کشور در زمینه همکاری در استفاده از دریای آزوف و تنگه کرچ، آزادانه از دریای آزوف استفاده می کنند. این سند همچنان به قوت خود باقی است، اما هیچ مرز مشخصی در آن تعیین نشده است. دو طرف توافق کردند که دریای آزوف و تنگه کرچ  را به عنوان آب های داخلی اوکراین و روسیه به رسمیت بشناسند.

گفت و گوها در این زمینه برای سال های طولانی ادامه داشته، اما هیچ گاه به نتیجه نرسیده است. اوکراین نمی خواهد حقوق روسیه را به رسمیت بشناسد و علتش هم پیوستن کریمه به دولت فدرال روسیه است. به علاوه، مقامات اوکراینی بر حقوق خود در دستگیری هر کشتی ای که از کریمه یا به مقصد کریمه و بدون اجازه کی یف سفر می کند، اصرار دارند.

اوکراین تحریم های بین المللی علیه بنادر روسیه در دریای سیاه روسیه را خواستار شده و علت آن را هم «انسداد» دریای آزوف اعلام کرده است. اوکراین خودش به صورت یک جانبه تحریم هایی را علیه روسیه اعمال کرده است. تنش ها از ماه مارس که بازداشت و جستجوی کشتی ها آغاز شد، بالا گرفته است. 24 مارس گارد مرزی اوکراین یک کشتی ماهیگیری ثبت شده در کریمه را در دریای آزوف متوقف کرد. اما کشتی عملا ربوده شده بود. خدمه گفتند که توسط مقامات اوکراینی که آنها را مسئول مشکلات داخلی می دانسته اند، بازجویی شده و مورد آزار قرار گرفته اند. خدمه کشتی در نهایت آزاد شدند و توانستند بدون گذرنامه هایشان به کریمه بازگردند. اوکراین با اقدامات این چنینی شمار زیادی از توافقنامه های بین المللی را نقض کرده و از آن زمان به بعد اقدامات تحریک آمیز بیشتری هم انجام داده است.

ایالات متحده برای دامن زدن به تنش ها، طرف اوکراین را گرفته و این کشور را به مقابله با روسیه ترغیب کرده است. واشنگتن بدون بررسی شرایط مسکو را مسئول هر اتفاقی که رخ می دهد، می داند و کی یف را به سمت استفاده از راه حل نظامی از جمله استفاده از رزمناوهای ناتو در منطقه هدایت می کند که ایده ای به شدت خطرناک است.

مقامات حاکم در اوکراین تاکنون در عمل به وعده های خود و ارتقاء سطح زندگی مردم در این کشور، شکست خورده اند. قرار است در ماه مارس سال 2019 در اوکراین انتخابات ریاست جمهوری برگزار شود. وضعیت اقتصادی و مالی اوکراین فاجعه آمیز است و فساد بیداد می کند. غرب هم از اوکراین و مشکلات تمام نشدنی آن خسته شده است. درست در زمانی که مقامات اوکراین به یک قربانی نیاز دارند، داستان های مربوط به «سیاست خارجی خصمانه» روسیه به کار می آید.

اما درگیری مسلحانه به نفع هیچ کس نخواهد بود. شماری از کشورها از محافظت از حق تردد آزادانه حمایت می کنند و ترجیح می دهند کشورها بدون مخاطره و تاخیر به مقصد برسند. شاید وقت آن رسیده که اوکراین و روسیه به مذاکره بنشینند و بر سر مسائل مناقشه برانگیز همچون توافقنامه تردد آزاد در دریای آزوف گفت و گو کنند. اما خوب، این چیزی نیست که خواسته وزارت امور خارجه آمریکا باشد. تنها گزینه ای که مطلوب دولت ایالات متحده است، تحریک اوکراین به درگیری مسلحانه با روسیه است و در همین راستا، کی یف را به ایجاد تنش ترغیب می کند. اگر روسیه و اوکراین هرچه سریع تر به شیوه ای مسالمت آمیز مشکلاتشان را حل نکنند، یک جرقه کوچک یک فاجعه تمام عیار به بار خواهد آورد. مایه تاسف است که آمریکا تصمیم گرفته چنین نقش مخربی را ایفا کند. کارشناسان و مقامات کی یف و مسکو بایستی هرچه زودتر اختلافات را کنار بگذارند و فرصت استفاده از مناقشات را به واشنگتن ندهند.

منبع: استراتژیک کالچر / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34