عربستان در پی برنامه اتمی است

دیپلماسی ایرانی مذاکرات با هدف انتقال فن آوری هسته ای ایالات متحده به عربستان سعودی به عنوان نمایه ای از اینکه رقابت ایران – سعودی به کجا قرار است برود و همچنین اتحاد غیر رسمی سعودی – اسرائیل علیه ایران کارکرد دارد. انتقال احتمالی این فن آوری می تواند رقابت تسلیحاتی تازه ای در خاورمیانه شعله ور کند و می تواند توضیح دهنده این پرسش باشد که چرا واکنش سعودی ها به شناسایی بیت المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل از سوی پرزیدنت دونالد ترامپ، خاموش و به بیانیه های شعارگونه محدود ماند.

شاید بیش از همه، تصمیم آقای ترامپ برای سعودی ها، به عنوان خادم حرمین اسلام، که انتظار می رفت نقش کلیدی در پاسداری از سومین شهر مقدس مسلمانان ایفا کنند، چالش برانگیز بود. عربستان سعودی هفته گذشته در جریان کنفرانس کشورهای اسلامی در استانبول از طریق عادل الجبیر و نه ملک سلمان یا ولیعهد یا حتی یکی از اعضای ارشد خاندان سلطنتی، بیت المقدس شرقی را به عنوان پایتخت فلسطین به رسمیت شناخت.

دشواری سعودی ها صرفا همکاری نزدیک با اسرائیل نیست ، خواسته آنها برای علنی شدن ارتباطی که مدت آزگاری مخفیانه بود و موقعیت آنها به عنوان نزدیک ترین دوست ایالات متحده در جهان عرب، که طبق گزارش ها قرار بود در نقشه صلح آمریکا برای اسرائیل و فلسطین نقش آفرینی کند، حالا باعث افول آنها نزد افکار عمومی جهان عرب و فلسطینی ها شده است و کمترین حمایت را پشت سر دارند.

با وجود حمایت آقای ترامپ تلاش های سعودی برای مقابله با نفوذ ایران در سرزمینی باریک از آسیا تا سواحل آتلانتیک در آفریقا، و به دلیل فقدان انتقاد از  مداخله نظامی سعودی در یمن از سوی ایالات متحده، اینک ریاض منافع بسیاری در برقراری روابط نزدیک با واشنگتن دارد. محکومیت بین المللی علیه آقای ترامپ وی را در موقعیت بدی قرار داد و اهرم فشار بر سعودی را افزایش داد.

پشتیبانی ترامپ از عربستان سعودی به همراه رویکرد مالی او در سیاست خارجی که بیشتر به دنبال حفظ منافع اقتصادی ایالات متحده است باعث شده که وعده های آمریکا برای برقراری توازن قوای نظامی در خاورمیانه به نفع آل سعود اوج بگیرد.

در آخرین اقدام رئیس جمهور آمریکا، دولت وی در حال سبک و سنگین کردن صدور اجازه به عربستان سعودی برای غنی سازی اورانیوم به عنوان بخشی از مزایده کمپانی وستینگ هاوس الکتریک و دیگر کمپانی های ساخت رآکتور هسته ای است.

عربستان سعودی در سال 2008 به آمریکا اطمینان خاطر داد به دنبال غنی سازی اورانیوم نرود اما حالا از آن تعهد عقب نشینی کرده است. مکس برگمن، یکی از دستیاران ویژه وزارت امور خارجه در امور کنترل تسلیحاتی و امنیت بین المللی می گوید: "آنها تعهد نمی دادند و همین مانعی بر سر راه بود."

در ماه نوامبر کریستفر فورد، مدیر ارشد شورای امنیت ملی ایالات متحده در امور کشتار جمعی و مقابله با تکثیر تسلیحات، در هنگام شهادت در کنگره از تعهد دولت ترامپ به محدودیت های ایالات متحده سرباز زد. آقای فورد گفت: "محدودیت ها، ضرورت حقوقی نیستند. (بلکه) نتیجه ای مطلوب هستند." وی همچنین اضافه کرد توافق بین المللی در سال 2015 با ایران که برنامه هسته ای ایران را با محدودیت های جدی برای دست کم یک دهه روبه رو کرده است، کار ایالات متحده برای اصرار بر محدود ماندن دیگر کشور ها در غنی سازی اورانیوم را دشوار کرده است.

عربستان سعودی در نظر دارد تا سال 2030 با بودجه ای تقریبا 100 میلیارد دلاری 16 نیروگاه هسته ای تاسیس کند. به طور رسمی عربستان می گوید انرژی هسته ای راهی است برای آنکه این کشور که با افزایش مصرف داخلی غیرمترقبه و تنوع مشارکت اقتصادی روبه رو است، با خیال راحت تر نفت خود را صادر کند. این اقدام همچنین باعث می شود سعودی ها از رقابت با ایران در غنی سازی اورانیوم جا نمانند و اطمینان خاطر حاصل کنند در مسیر طولانی بدل شدن به قدرت مسلط خاورمیانه قرار دارند.

عربستان سعودی از ذخایر چشمگیر اورانیوم برخوردار است. عربستان در تلاش برای برگزاری مزایده در خصوص برنامه هسته ای اش در ماه اکتبر از ایالات متحده، فرانسه، کره جنوبی، روسیه و چین خواست تا اطلاعات مقدماتی خود را ارسال کنند.

منبع : لوبلاگ / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33