دیپلماسی علیه گردوغبار
گردوغبار که بیاید، کسی به این اهمیت نمی دهد که منشأ بلندشدن این خاک، داخلی است یا خارجی. آسمان و زمین را تیره می کند و نفس شهر و روستا را تنگ؛ اما اگر قرار باشد برای حل این معضل کاری کرد، فهمیدن سرمنشأ آن اصلی ترین و مهم ترین گام است.
به گزارش شرق، براساس اعلام مسئولان و دستگاه های متولی مقابله با پدیده گردوغبار، نزدیک به ٧٠ درصد گردوغبارهایی که استان های غربی و جنوب غربی کشور و به ویژه خوزستان را هر ساله گرفتار می کند، سرمنشأ خارجی دارد و از بیابان های کشورهای همسایه، از عراق و عربستان تا اردن و سوریه بلند می شود؛ به همین دلیل نیز در صورت وجود عزمی جدی برای حل این مشکل اصلی ترین گام مذاکره با مقامات این کشورها و استفاده از دیپلماسی برای پیشبرد برنامه هاست.
گردوغبار در چهار سالی که دولت روحانی آغاز به کار کرده است تا امروز، مانند حدود ١٥ سال پیش از آن بارها و بارها سر از آسمان شهرها و روستاهای مختلف ایران درآورده است. در این مدت شهروندان خوزستانی بیشتر از همه طعم تلخ این پدیده را در زندگی خود چشیده اند و به همین دلیل چندین بار برای اعتراض به وضعیت پیش آمده تجمعاتی اعتراضی برپا کرده اند. مسئولان دولتی نیز از اقدامات و تلاش های خود در این زمینه سخن گفته اند.
در همین زمینه روز گذشته رئیس سازمان محیط زیست بخشی از اقدامات دولت را در استان خوزستان برای مقابله با ریزگردها و کاهش آلودگی هوا تشریح کرد. ابتکار در این باره به ایلنا گفته است: «از نخستین روز خوزستان یکی از مهم ترین کانون های توجه دولت یازدهم بوده و هست، اقداماتی نیز برای بهبود وضعیت این شهر انجام دادیم. گردوغبار مسئله ای بود که دولت از ابتدای تشکیل شدنش روی آن بسیار تأکید داشت.
به گزارش شرق، براساس اعلام مسئولان و دستگاه های متولی مقابله با پدیده گردوغبار، نزدیک به ٧٠ درصد گردوغبارهایی که استان های غربی و جنوب غربی کشور و به ویژه خوزستان را هر ساله گرفتار می کند، سرمنشأ خارجی دارد و از بیابان های کشورهای همسایه، از عراق و عربستان تا اردن و سوریه بلند می شود؛ به همین دلیل نیز در صورت وجود عزمی جدی برای حل این مشکل اصلی ترین گام مذاکره با مقامات این کشورها و استفاده از دیپلماسی برای پیشبرد برنامه هاست.
گردوغبار در چهار سالی که دولت روحانی آغاز به کار کرده است تا امروز، مانند حدود ١٥ سال پیش از آن بارها و بارها سر از آسمان شهرها و روستاهای مختلف ایران درآورده است. در این مدت شهروندان خوزستانی بیشتر از همه طعم تلخ این پدیده را در زندگی خود چشیده اند و به همین دلیل چندین بار برای اعتراض به وضعیت پیش آمده تجمعاتی اعتراضی برپا کرده اند. مسئولان دولتی نیز از اقدامات و تلاش های خود در این زمینه سخن گفته اند.
در همین زمینه روز گذشته رئیس سازمان محیط زیست بخشی از اقدامات دولت را در استان خوزستان برای مقابله با ریزگردها و کاهش آلودگی هوا تشریح کرد. ابتکار در این باره به ایلنا گفته است: «از نخستین روز خوزستان یکی از مهم ترین کانون های توجه دولت یازدهم بوده و هست، اقداماتی نیز برای بهبود وضعیت این شهر انجام دادیم. گردوغبار مسئله ای بود که دولت از ابتدای تشکیل شدنش روی آن بسیار تأکید داشت.
ما در این باره رویکردهای داخلی، منطقه ای و بین المللی داشتیم». او در ادامه با اشاره به احیای تالاب هورالعظیم عنوان کرد: «با همکاری وزارت نیرو توانستیم چهار و نیم میلیارد مترمکعب آب شیرین را از کرخه وارد چرخه کنیم که گردشگران و ناظران بین المللی بیش از ٧٨ درصد به این امر گواهی می دهند؛ درحال حاضر هورالعظیم دیگر کانون گردوغبار نیست. علاوه بر اقداماتی که گفته شد، سال گذشته وزارت جهاد کشاورزی هشت هزار هکتار نهال برای جلوگیری از سیلاب کاشت. همچنین سه هزار هکتار نیز در منطقه رامشیر و جنوب به باغات اضافه شد. شرایط بسیار دشواری را ما در خوزستان داشتیم که خوشبختانه برطرف شد».
ابتکار درباره انتقال گردوغبار از خاک عراق به ایران عنوان کرد: مسئله عراق و گردوغبار از همان ابتدای سال ٩٢ برای دولت بسیار حائز اهمیت بود، من به بغداد رفتم تا تفاهم نامه ای را امضا کنم که دو موشک در فرودگاه خورد و مانع از انجام این کار شد. دولت عراق به ما قول مساعدت داد؛ اما متأسفانه با ورود گروهک های تکفیری و داعش آن طور که باید به این مسئله رسیدگی نشد.
او همچنین گفت: دو ماه پیش مکاتبه ای را با رئیس جمهور عراق، نخست وزیر و رئیس سازمان محیط زیست این کشور انجام دادم. قرار است ٢٠٠ هکتار در قالب طرح های آموزشی و اجرائی در عراق به وجود بیاوریم. این کار بسیار مهمی بود. مسئله گردوغبار در سازمان ملل یکی از مسائل مهمی بود که قطع نامه برای آن صادر شد. قرار است امسال اولین اجلاس سازمان گردوغبار تیرماه در تهران برگزار شود.
طبق گفته ابتکار دولت با پیگیری های مستمر خود توانست رودخانه کارون را احیا کند و شرایط این رود را بهبود ببخشد. علاوه بر اقدامات در کارگروه ها، دو جلسه خاص موضوع خوزستان در سطح ملی در شورای عالی آب برای احیای کارون صورت گرفت.
رئیس سازمان محیط زیست همچنین عنوان کرد: برای کاهش آلودگی های خوزستان اقدامات بسیار زیادی انجام شده است. زمانی واحدهای صنعتی و بیمارستانی فاضلاب خود را به رودخانه کاروان می ریختند که با پیگیری های مداوم و برخوردهای قانونی از بستر این رودخانه دور شدند. حقابه کارون برای دولت یازدهم بسیار مهم است، براساس ارزیابی های محیط زیستی مجوز سدسازی ها و انتقال آب از سرشاخه های کارون داده نمی شود؛ حتی اگر این انتقال آب بر پایه مسائل سیاسی باشد. مجوز برای انتقال آب از سرشاخه های کارون باید براساس محیط زیست باشد؛ آن هم درصورتی که هدف تأمین آب شرب باشد.
او با اشاره به اینکه دولت یازدهم تمام تلاش خود را به کار گرفته تا مشکلات خوزستان را برطرف کند، گفت: متأسفانه در دولت قبل اقداماتی صورت گرفت که باعث به خطرافتادن محیط زیست خوزستان و رودخانه کارون شد. به عنوان مثال بارها سازمان محیط زیست به دولت گفته بود که سد گتوند نباید آبگیری شود؛ اما متأسفانه دستور آبگیری صادر شد و امروز مشاهده می کنیم که فاجعه ای رخ داده است.
رئیس سازمان محیط زیست به دیگر مشکلات مردم خوزستان اشاره و گفت: مثلا در اولین باران ما با ٢٧ هزار بیمار با ناراحتی تنفسی و آسم روبه رو شدیم که به اورژانس بیمارستان های این شهر انتقال داده شدند. ما این جریان را تحت بررسی قرار دادیم و در نهایت به عامل اصلی آن یعنی درختان کنوکارپوس رسیدیم که با همکاری شهرداری، شورای شهر و استانداری و براساس کار کارشناسی این درختان هرس شدند؛ زیرا با گرده افشانی خود باعث ناراحتی تنفسی برای حدود ٣٠ هزار نفر می شدند.
او در ادامه افزود: علاوه بر این اقداماتی که گفته شد، یک برنامه جامع برای کاهش آلودگی خوزستان داریم؛ درحال حاضر در اهواز، خرمشهر و آبادان بنزین و گازوئیل یورو٤ توزیع می شود، واحدهایی که باعث مشکلات و آلودگی می شوند، در مواقعی فعالیت شان متوقف می شوند. مثل یک واحد فناوری که ٣٠ هزار بشکه نفت تولید می کرد و ما آن را متوقف کردیم.
ابتکار با اشاره به طرح آماک گفت: با اجرائی شدن آماک توانستیم بسیاری از آلاینده ها را کنترل کنیم این طرح کمک بسیار زیادی به ما در کاهش آلودگی خوزستان کرد. اقدام بعدی گازسوزکردن نیروگاه رامین بود که در درازمدت قطعا تأثیراتش را خواهید دید.
علاوه بر معصومه ابتکار رئیس ستاد ملی مقابله با گردوغبار نیز با تأکید بر اینکه هیچ برنامه ریزی نمی تواند ادعا کند گردوغبار را در یک دولت حل می کند، گفت: حل مشکل گردوغبار در صورت تأمین اعتبارات لازم، وجود امنیت کافی و همچنین تمایل همه طرف ها برای حل آن، حداقل به ۵۰ سال زمان نیاز دارد.
ابتکار درباره انتقال گردوغبار از خاک عراق به ایران عنوان کرد: مسئله عراق و گردوغبار از همان ابتدای سال ٩٢ برای دولت بسیار حائز اهمیت بود، من به بغداد رفتم تا تفاهم نامه ای را امضا کنم که دو موشک در فرودگاه خورد و مانع از انجام این کار شد. دولت عراق به ما قول مساعدت داد؛ اما متأسفانه با ورود گروهک های تکفیری و داعش آن طور که باید به این مسئله رسیدگی نشد.
او همچنین گفت: دو ماه پیش مکاتبه ای را با رئیس جمهور عراق، نخست وزیر و رئیس سازمان محیط زیست این کشور انجام دادم. قرار است ٢٠٠ هکتار در قالب طرح های آموزشی و اجرائی در عراق به وجود بیاوریم. این کار بسیار مهمی بود. مسئله گردوغبار در سازمان ملل یکی از مسائل مهمی بود که قطع نامه برای آن صادر شد. قرار است امسال اولین اجلاس سازمان گردوغبار تیرماه در تهران برگزار شود.
طبق گفته ابتکار دولت با پیگیری های مستمر خود توانست رودخانه کارون را احیا کند و شرایط این رود را بهبود ببخشد. علاوه بر اقدامات در کارگروه ها، دو جلسه خاص موضوع خوزستان در سطح ملی در شورای عالی آب برای احیای کارون صورت گرفت.
رئیس سازمان محیط زیست همچنین عنوان کرد: برای کاهش آلودگی های خوزستان اقدامات بسیار زیادی انجام شده است. زمانی واحدهای صنعتی و بیمارستانی فاضلاب خود را به رودخانه کاروان می ریختند که با پیگیری های مداوم و برخوردهای قانونی از بستر این رودخانه دور شدند. حقابه کارون برای دولت یازدهم بسیار مهم است، براساس ارزیابی های محیط زیستی مجوز سدسازی ها و انتقال آب از سرشاخه های کارون داده نمی شود؛ حتی اگر این انتقال آب بر پایه مسائل سیاسی باشد. مجوز برای انتقال آب از سرشاخه های کارون باید براساس محیط زیست باشد؛ آن هم درصورتی که هدف تأمین آب شرب باشد.
او با اشاره به اینکه دولت یازدهم تمام تلاش خود را به کار گرفته تا مشکلات خوزستان را برطرف کند، گفت: متأسفانه در دولت قبل اقداماتی صورت گرفت که باعث به خطرافتادن محیط زیست خوزستان و رودخانه کارون شد. به عنوان مثال بارها سازمان محیط زیست به دولت گفته بود که سد گتوند نباید آبگیری شود؛ اما متأسفانه دستور آبگیری صادر شد و امروز مشاهده می کنیم که فاجعه ای رخ داده است.
رئیس سازمان محیط زیست به دیگر مشکلات مردم خوزستان اشاره و گفت: مثلا در اولین باران ما با ٢٧ هزار بیمار با ناراحتی تنفسی و آسم روبه رو شدیم که به اورژانس بیمارستان های این شهر انتقال داده شدند. ما این جریان را تحت بررسی قرار دادیم و در نهایت به عامل اصلی آن یعنی درختان کنوکارپوس رسیدیم که با همکاری شهرداری، شورای شهر و استانداری و براساس کار کارشناسی این درختان هرس شدند؛ زیرا با گرده افشانی خود باعث ناراحتی تنفسی برای حدود ٣٠ هزار نفر می شدند.
او در ادامه افزود: علاوه بر این اقداماتی که گفته شد، یک برنامه جامع برای کاهش آلودگی خوزستان داریم؛ درحال حاضر در اهواز، خرمشهر و آبادان بنزین و گازوئیل یورو٤ توزیع می شود، واحدهایی که باعث مشکلات و آلودگی می شوند، در مواقعی فعالیت شان متوقف می شوند. مثل یک واحد فناوری که ٣٠ هزار بشکه نفت تولید می کرد و ما آن را متوقف کردیم.
ابتکار با اشاره به طرح آماک گفت: با اجرائی شدن آماک توانستیم بسیاری از آلاینده ها را کنترل کنیم این طرح کمک بسیار زیادی به ما در کاهش آلودگی خوزستان کرد. اقدام بعدی گازسوزکردن نیروگاه رامین بود که در درازمدت قطعا تأثیراتش را خواهید دید.
علاوه بر معصومه ابتکار رئیس ستاد ملی مقابله با گردوغبار نیز با تأکید بر اینکه هیچ برنامه ریزی نمی تواند ادعا کند گردوغبار را در یک دولت حل می کند، گفت: حل مشکل گردوغبار در صورت تأمین اعتبارات لازم، وجود امنیت کافی و همچنین تمایل همه طرف ها برای حل آن، حداقل به ۵۰ سال زمان نیاز دارد.
ضیاءالدین شعاعی افزود: در موردی مشابه گردوغبار ایران، چهار کشور مهم چین، کره، ژاپن و مغلوستان برای ساماندهی فقط دو میلیون هکتار، دست به دست هم دادند و توانستند این میزان اراضی را در ۲۳ سال سامان دهند. وی درباره اقدامات دولت یازدهم برای مقابله با گردوغبار کشور، اظهار کرد: برای کاهش گردوغبار حرکت هایی اساسی صورت گرفته است.
مطالعات لازم انجام شده، منشأهای گردوغبار شناسایی شده و ستاد مقابله با گردوغبار تشکیل شده است. همچنین در شرایط حاضر متناسب با بحران های مختلف گردوغبار تیم هایی تجهیز شده است و موضوع را رتق وفتق می کنند. با وجود این، برای ساماندهی وضع گردوغبار کشور به زمان احتیاج داریم.
به گزارش ایسنا رئیس ستاد ملی مقابله با گردوغبار با اشاره به اینکه چطور می توانیم ادعا کنیم که مشکل گردوغبار خوزستان را در کوتاه مدت حل خواهیم کرد، گفت: ما در برابر این پرسش قرار می گیریم که چرا مشکل گردوغبار خوزستان حل نشد، درحالی که هیچ وقت ادعا نکردیم مشکل گردوغبار خوزستان را یک شبه حل می کنیم، بنابراین وقتی یک موضوع را تکرار می کنیم و جا نمی افتد مصداق خود را به خواب زدن است و وقتی قرار نیست یک نفر موضوعی را درست بفهمد و درست نقل کند، دیگر کاری از دست ما برنمی آید.
به گزارش ایسنا رئیس ستاد ملی مقابله با گردوغبار با اشاره به اینکه چطور می توانیم ادعا کنیم که مشکل گردوغبار خوزستان را در کوتاه مدت حل خواهیم کرد، گفت: ما در برابر این پرسش قرار می گیریم که چرا مشکل گردوغبار خوزستان حل نشد، درحالی که هیچ وقت ادعا نکردیم مشکل گردوغبار خوزستان را یک شبه حل می کنیم، بنابراین وقتی یک موضوع را تکرار می کنیم و جا نمی افتد مصداق خود را به خواب زدن است و وقتی قرار نیست یک نفر موضوعی را درست بفهمد و درست نقل کند، دیگر کاری از دست ما برنمی آید.
وی تأکید کرد: بارها تکرار کرده ایم که برای گردوغباری که ۲۷ بار در سال ۹۵ در خوزستان اتفاق افتاده و ۲۴ بار آن از منشأ خارجی و سه بار آن از منشأ داخلی بوده است، یک شبه نمی توان کار کرد. البته سه بار توفان گردوغبار خوزستان با منشأ داخلی باعث قطع خطوط برق و به تبع آن آب شد بنابراین از نظر آسیب همین سه بار هم اهمیت دارد ولی وقتی ۲۴ بار منشأ گردوغبار خارجی بوده است، این مسئله نشان می دهد اقدامات مقابله ای با گردوغبار احتیاج به زمان دارد.
برای مثال برای ١٤,٥ میلیون هکتار کانون های گردوغبار طرف عراقی یک یا دو دولت نمی توانند مشکل را حل کنند و لازم است همکاری منطقه ای برای این موضوع شکل گیرد. رئیس ستاد ملی مقابله با گردوغبار با اشاره به اینکه در این دوره اقدامات بنیادین و حساب شده ای در زمینه مقابله با گردوغبار انجام شده است، گفت: مگر تاکنون چند کنفرانس بین المللی در کشور برای مقابله با گردوغبار داشته ایم و این برای اولین بار است که میزبان کنفرانس بین المللی گردوغبار می شویم.
این کنفرانس با تصویب مجمع عمومی سازمان ملل در تیرماه سال جاری در تهران برگزار می شود چون در تعامل با کشورهای منطقه به این نتیجه رسیدیم که ایران یک تنه نمی تواند با این مشکلات به مقابله بپردازد بنابراین موفق شدیم این مصوبه را از مجمع ۷۱ سازمان ملل بگیریم که اجلاس بین المللی گردوغبار در تهران برگزار شود. هدف آن است که الزاماتی برای کشورهای مختلف به منظور گردهمایی و مقابله با این پدیده فرامرزی فراهم شود.
شعاعی با اشاره به قطع نامه های اخذشده در سازمان ملل در حوزه مقابله با گردوغبار در این دوره که با ابتکار عمل جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است، اظهار کرد: آیا این اقدامات، مقابله ای محسوب نمی شود؟ هیچ وقت ادعا نکردیم می خواهیم مشکل گردوغبار را در تنها چهار سال حل کنیم. خوشبختانه امروز UNEP (برنامه محیط زیست سازمان ملل) و UNDP (برنامه عمران سازمان ملل) پشت این کار قرار گرفته اند و این بخش های بین المللی هستند که برگزاری کنفرانس بین المللی مقابله با گردوغبار در تهران را برعهده دارند.
شعاعی با اشاره به قطع نامه های اخذشده در سازمان ملل در حوزه مقابله با گردوغبار در این دوره که با ابتکار عمل جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است، اظهار کرد: آیا این اقدامات، مقابله ای محسوب نمی شود؟ هیچ وقت ادعا نکردیم می خواهیم مشکل گردوغبار را در تنها چهار سال حل کنیم. خوشبختانه امروز UNEP (برنامه محیط زیست سازمان ملل) و UNDP (برنامه عمران سازمان ملل) پشت این کار قرار گرفته اند و این بخش های بین المللی هستند که برگزاری کنفرانس بین المللی مقابله با گردوغبار در تهران را برعهده دارند.
وی افزود: علت موفقیت کنونی ما در بخش بین المللی این است که گذشتگان ما توانستند قطع نامه ها و مصوبه هایی را در سطح جهان اخذ کنند تا ابزاری برای اقدامات و فعالیت های امروز ما باشد. کارهای بین المللی زمان بر است ولی داشتن یک مصوبه و قطع نامه خوب در سطح سازمان ملل ابزار بسیار خوبی برای رسیدن به اهداف است. برای مثال چهار یا پنج سال گذشته وقتی برای مذاکره و مکاتبه با کشورها تماس گرفته می شد، کسی به ما توجه نمی کرد و جوابمان را نمی داد.
رئیس ستاد ملی مقابله با گردوغبار تأکید کرد: در شرایط حاضر به علت صدور این قطع نامه های بین المللی مسیر همکاری های منطقه ای برای مقابله با گردوغبار هموار و گشوده شده است. در آینده نیز کسی که قصد پیگیری این موضوع را داشته باشد، می تواند با استناد به این قطع نامه ها و مصوبه ها در سازمان ملل از کشورها بخواهد که پاسخ گوی عملکرد خود باشند و توضیح دهند چرا برای مقابله با آسیبی مثل گردوغبار که در کشورشان ایجاد می شود و کشور ما را تحت تأثیر قرار می دهند، جدی نیستند.
وی با اشاره به توافق صورت گرفته بین ایران و عراق در زمینه مهار کانون های گردوغبار و راه اندازی مرکز منطقه ای مقابله با گردوغبار، گفت: مذاکرات با عراقی ها دراین باره نهایی شده ولی چون قرار است بخشی از هزینه ها از سوی ایران برای نهال کاری و تعریف طرح های تحقیقات مشترک تأمین شود، احتیاج به مجوزهای خاص دولت دارد البته بخش زیادی از هزینه های ساخت این مرکز از سوی دولت عراق تأمین خواهد شد.
شعاعی در پایان با تأکید بر ضرورت تداوم برنامه های تدوین شده برای مقابله با گردوغبار در دولت دوازدهم، اظهار کرد: هر دولتی که به قدرت برسد باید معضل گردوغبار را مشکل اساسی بداند و فارغ از گرایش های سیاسی و تحولاتی که هر دولت در نظام مدیریتی کشور ایجاد می کند، این موضوع خاص را با جدیت پیگیری کند بنابراین لازم است فرایند علمی و بنیادین مقابله با گردوغبار تا حل شدن بحث گردوغبار ایران ادامه یابد.
شعاعی در پایان با تأکید بر ضرورت تداوم برنامه های تدوین شده برای مقابله با گردوغبار در دولت دوازدهم، اظهار کرد: هر دولتی که به قدرت برسد باید معضل گردوغبار را مشکل اساسی بداند و فارغ از گرایش های سیاسی و تحولاتی که هر دولت در نظام مدیریتی کشور ایجاد می کند، این موضوع خاص را با جدیت پیگیری کند بنابراین لازم است فرایند علمی و بنیادین مقابله با گردوغبار تا حل شدن بحث گردوغبار ایران ادامه یابد.
نظر شما :