چگونه قلب اروپا به «منطقه جنگی» تبدیل شد؟

دو روز از وقوع انفجارهای مرگبار بروکسل ـ که به کشته و زخمی شدن ده ها نفر منجر شد ـ می گذرد و همچنان بحث درباره عوامل، زمینه ها و پیامدهای این واقعه، در محافل مختلف داغ است. از سوی دیگر، بررسی مجموعه تحولات و روندهای پیرامون این واقعه، پرسش ها و ابهامات گوناگونی را درباره جنبه های مختلف این واقعه برمی انگیزد که نیازمند پاسخ دقیق است.

به گزارش «تابناک»، بر پایه آخرین آمار رسمی اعلام شده از سوی مقامات بلژیکی، حملات تروریستی روز سه شنبه در بروکسل، به کشته شدن 31 تن و زخمی شدن حدود 300 تن دیگر منجر شده که به گفته وزیر بهداشت بلژیک، حال 61 نفر آنها وخیم است. به این ترتیب، احتمال بیشتر شدن تعداد قربانیان این فاجعه در روزهای آتی وجود دارد.

پیشتر مقامات اطلاعاتی و امنیتی بلژیک اعلام کرده بودند، هویت دو تن از چهار عامل حملات روز سه شنبه را شناسایی کرده اند که دو برادر به نام های خالد و ابراهیم البکری بوده اند. همزمان، گزارش های منتشره در برخی رسانه ها، از جمله «اسکای نیوز» و «آسوشیتدپرس»، حکایت از آن دارد که ده ها و بلکه صدها تروریست آموزش دیده در سوریه توسط داعش، آماده انجام عملیات تروریستی در اروپا هستند.

اما نکته مهم درباره حملات تروریستی بروکسل ـ که پس از بروز موارد مشابه در فرانسه و سپس ترکیه رخ داد ـ اتفاق افتادن آن در قلب اروپا و شهری بود که مقر اتحادیه اروپا در آن است. شدت این واقعه، در کنار اهمیت محل وقوع آن و همچنین پیروی آن از یک الگوی تکراری مشابه در کشورهای مختلف، سبب شد بسیاری از مقامات اروپایی از وارد شدن اروپا به شرایط جنگی سخن بگویند.

در همین راستا، فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه، طی سخنانی پس از واقعه بروکسل اظهار داشت که «ما در حال جنگ هستیم» و این جنگ، تمام اروپا را هدف قرار داده است. کارل بیلد، وزیر خارجه پیشین سوئد نیز در این زمینه در صفحه توئیتر خود نوشت: پایتخت اتحادیه اروپا، به یک «منطقه جنگی» تبدیل شده است.

در پی این موضع گیری ها و موارد مشابه، پرسشی که اکنون به محور بحث بسیاری از محافل رسانه ای و افکار عمومی بین المللی تبدیل شده، این است که عوامل اصلی بروز این وضعیت جنگی در اروپا چیست؟ کدام سیاست ها، تفکرات و رویکردها، زمینه بروز چنین وضعیتی را در اروپا فراهم کرده و نقش عوامل و بازیگران دولتی و غیردولتی در بروز این وضعیت چیست؟

در مرحله بعد، آن گونه که «سی ان ان» امروز در مطلبی اشاره کرده، تمرکز اصلی کشورهای اروپایی بر جلوگیری از تکرار چنین حوادثی است؛ آن هم در شرایطی که به بیان نیک رابرتسون، سردبیر بخش دیپلماتیک این شبکه خبری، «سد، شکسته است» و اکنون ثابت شده که تروریست ها می توانند به آسانی و با آزادی عمل در قلب اروپا به انجام عملیات بپردازند.

طی دو روز اخیر، تلاش های فراوانی برای جلوگیری از تکرار این گونه وقایع تروریستی صورت گرفته و تمامی کشورهای اروپایی تدابیر امنیتی را تشدید کرده اند؛ اما به باور ناظران، این اقدامات هنوز برای رسیدن به هدف کافی نیست.

باب بائر، تحلیلگر حوزه اطلاعات و امنیت «سی ان ان» در این زمینه می گوید: «فکر می کنم هدف بعدی، انگلیس است و حملات بیشتری هم در فرانسه رخ خواهد داد. آن ها (نیروهای امنیتی) در آپارتمان های مورد سوء ظن، بمب های بسیاری کشف کرده اند».

در میانه این هراس ها و نگرانی ها، برخی موارد ابهام آمیز مطرح از سوی منابع مختلف، بر پیچیدگی ماجرا می افزاید. در یکی از این موارد، روزنامه اسرائیلی «هاآرتص» مدعی شد، سرویس های امنیتی و اطلاعاتی بلژیک پیش از وقوع حملات اخیر، هشدارهایی را دریافت کرده بودند، مبنی بر اینکه احتمال وقوع این حملات در فرودگاه و مترو بروکسل وجود دارد.

از سوی دیگر، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه نیز مدعی شد که نیروهای اطلاعاتی کشورش، پیشتر یکی از عوامل حملات تروریستی بروکسل را بازداشت و از کشور اخراج کرده بودند؛ اما وی پس از تحویل به بلژیک، توسط مقامات آن کشور آزاد شده بود. البته دولت بلژیک به فاصله اندکی پس از این اظهارات، آن را تکذیب و اعلام کرد که فرد مذکور، به هلند تحویل داده شده بود، نه بلژیک.

یکی دیگر از جنبه های ابهام آمیز وقایع اخیر، سخنان یکی از نمایندگان کنگره امریکا بود که اظهار داشت حملات بروکسل، احتمالاً علیه امریکا ترتیب داده شده بود. دوین نانس، رئیس کمیسیون اطلاعات مجلس نمایندگان امریکا مدعی شد، با توجه به اینکه انفجارها نزدیک گیشه های شرکت های هواپیمایی آمریکایی اتفاق افتاده، احتمال دارد عاملات حملات این اقدام علیه امریکا را ترتیب داده باشند.

این اظهارات در حالی بیان می شود که مهمترین هدف احتمالی نزدیک به محل وقوع حملات بروکسل، مقر اتحادیه اروپا بوده که تنها چند صد متر با محل واقعه فاصله داشته است. از سوی دیگر، برخی منابع به این نکته اشاره می کنند که طی ماه های اخیر و با وجود تشدید سطح هشدارهای امنیتی در کشورهای اروپایی و بروز وقایع تروریستی در این کشورها، امریکا از این موج برکنار بوده و هیچ مورد جدی تهدید امنیتی در این کشور گزارش نشده است.

افزون بر این، ادعاهایی همچون مطلع بودن مقامات بلژیکی از وقایع بروکسل نیز توسط رسانه های صهیونیستی، بدون اشاره به منبعی مشخص و «بعد از» وقوع این حوادث منتشر می شود و در هیچ یک از این موارد، اشاره ای نشده که اگر منابع اطلاعاتی صهیونیستی و آمریکایی از پیش از احتمال وقوع چنین حملاتی آگاه بوده اند، چرا هیچ گونه هشداری در این زمینه نداده و درباره آن سکوت کرده اند؟

در مجموع باید گفت، دو روز پس از وقایع تروریستی بروکسل و با وجود تشدید تدابیر امنیتی، نه تنها چشم انداز جلوگیری از وقوع حوادث مشابه در اروپا کمتر نشده، بلکه مجموعه ابهامات و سوالات فوق، بر پیچیدگی ابعاد ماجرا افزوده است.