اول توافق با ایران، بعد صلح خاورمیانه

نویسنده: کالم لینچ

دیپلماسی ایرانی: آمریکا در نهان از فرانسه و دیگر متحدان خود خواسته است اقدام در شورای امنیت سازمان ملل متحد را در زمینه روند صلح میان اسرائیل و فلسطین دست کم تا زمان پایان مذاکرات بر سر برنامه هسته ای ایران به تعویق اندازند. اندکی پیش از افشای تمایل آمریکایی ها برای این تعویق توسط دیپلمات های آگاه، لوران فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه اعلام کرده بود پاریس طی چند هفته قطعنامه ای را با جدول زمانی مشخص برای مذاکرات در راستای یافتن راه حلی برای مناقشات اسرائیل و فلسطین ارائه خواهد کرد.

اما به گفته منابع دیپلماتیک، جان کری وزیر امور خارجه آمریکا از همتای فرانسوی خود خواسته است دست کم تا پایان مهلت مذاکرات با ایران یعنی تا پایان ماه ژوئن و در صورت امکان بعد از آن و زمانی که دولت اوباما حمایت کنگره از توافق هسته ای را جلب کرد، اجرای این تصمیم را به تعویق اندازد. یکی از دیپلمات های آگاه گفت آمریکایی ها تاکنون زمان دقیق آمادگی خود برای پیشبرد برنامه در سازمان ملل را به فرانسه و یا دیگر متحدانشان اعلام نکرده اند.

این اقدام آمریکا به طور عمده نشان دهنده نگرانی های موجود از مخاطرات سیاسی احتمالی پیشبرد دو ابتکار عمل ناخوشایند برای اسرائیل و متحدانش در کنگره آمریکا، به طور همزمان است. با این حال، برخی ناظران در مورد این مسئله گمانه زنی می کنند که آمریکا از تصمیم خود در حمایت از اقدام در زمینه صلح خاورمیانه در سازمان ملل متحد، عقب نشینی کرده است.

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در تبلیغات انتخاباتی اعلام کرد تا زمانی که در قدرت باشد راه حل دو کشوری عملی نخواهد بود؛ با این حال، چندی پیش باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا به این مسئله اشاره کرد که احتمالا از مقاومت در برابر کشیده شدن مسئله به شورای امنیت دست خواهد کشید.

ایلان گلدنبرگ یکی از اعضای پیشین تیم خاورمیانه دولت اوباما در گفتگو با فارن پالسی تصریح کرد: «کاملا واضح است که آمریکا اکنون هیچ تمایلی به پیگیری این مسئله ندارد.» گلدنبرگ افزود کاخ سفید می بایست در تمایل خود به برقراری صلح در خاورمیانه از طریق ارجاع مسئله به سازمان ملل متحد و تلاش برای جلب حمایت کنگره از توافق ایران، توازن ایجاد کند. وی گفت: «دولت هیچ کاری نمی کند که (حمایت کنگره از توافق با ایران) را به خطر اندازد.»

ادگار واسکوئز سخنگوی وزارت امور خارجه در گفتگو با فارن پالسی تصریح کرد: «هنوز در مورد حمایت از هر تدبیر احتمالی در سازمان ملل متحد، تصمیمی گرفته نشده است و  آمریکا اقدامات آتی خود را در سازمان ملل متحد با احتیاط بررسی خواهد کرد.»

وی افزود: «برای پیشبرد راه حل دو کشوری و ایجاد چشم اندازی امیدوار کننده برای اسرائیلی ها و فلسطینی ها، به همکاری با شرکای خود از جمله فرانسوی ها ادامه می دهیم و در عین حال، به هر گونه تلاشی که دستیابی به چنین هدفی را به خطر اندازد، اعتراض خواهیم کرد.»

گلدنبرگ گفت باور دارد که دولت اوباما واقعا نوعی اقدام در شورای امنیت برای پیشبرد راه حل دو کشوری را خواستار است. با این حال، گلدنبرگ در مورد اینکه آمریکا بتواند زمان مناسبی را برای پیشبرد این مسئله بیابد، ابراز تردید کرد. آمریکا از دیرباز در مقابل تلاش ها برای درگیر کردن شورای امنیت سازمان ملل متحد در تلاش ها برای دستیابی به توافق صلح میان اسرائیلی ها و فلسطینی ها مقاومت و در مقابل از گفتگوهای مستقیم میان اسرائیل و فلسطین حمایت می کرد.

با این حال، در پی حمله اسرائیل به غزه در تابستان سال گذشته که به کشته شدن بیش از 2100 فلسطینی و 66 سرباز و 7 غیرنظامی اسرائیلی منجر شد، آمریکا به اقدام در سازمان ملل متحد ابراز تمایل کرد. خشونت ها در این حمله، تلاش های آمریکا را برای میانجی گری در دستیابی به توافق صلح میان اسرائیلی ها و فلسطینی ها نقش بر آب کرد و به اعمال فشار بیشتر برای پیگیری مسئله در سازمان ملل از سوی فرانسوی ها که مشتاق ایفای نقشی پررنگ تر در روند صلح خاورمیانه هستند، منجر شد.

در عین حال، اظهارات نتانیاهو در تبلیغات انتخاباتی به تنش ها میان آمریکا و اسرائیل افزود. نتانیاهو پیشتر در یک سخنرانی در سال 2009 به پیشبرد راه حل دو کشوری متعهد شده بود.

وندی شرمن معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور سیاسی و مذاکره کننده ارشد این کشور در گفتگوهای هسته ای روز دوشنبه در این باره گفت: «نتانیاهو شک و تردیدها را به تعهد اسرائیل به راه حل دو کشوری برانگیخت. آمریکا با دقت نظاره گر خواهد بود تا ببیند پس از تشکیل دولت جدید در روند پیشبرد راه حل دو کشور در صلح و امنیت در کنار یکدیگر، چه اتفاقاتی رخ خواهد داد.» شرمن تصریح کرد: «اگر دولت جدید اسرائیل از تعهدات خود در زمینه راه حل دو کشوری عقب بکشد، این مسئله کار ما را در فضای بین المللی به شدت دشوار خواهد ساخت؛ چرا که توانایی ما در عقب نشینی از تلاش ها برای بین المللی سازی روند رسیدگی به مسئله اسرائیل و فلسطین به باور ما به این مسئله بستگی دارد که بهترین شیوه برای دستیابی به راه حل دو کشوری، مذاکرات مستقیم بین دو طرف است.»

در عین حال، مقامات فرانسوی نیز با نظر آمریکا در این مورد هم عقیده هستند که اقدام سازمان ملل در زمینه صلح خاورمیانه مذاکرات ایران را پیچیده می سازد. فابیوس روز 19 ماه آوریل در گفتگو با فایننشال تایمز تصریح کرد پاریس هنوز هم مشتاق ارائه یک قطعنامه (در شورای امنیت) است. اما فرانسه می بایست زمان بندی این اقدام را با آمریکا هماهنگ سازد.

فابیوس گفت: «مسائل دیگری وجود دارد که می بایست به آنها رسیدگی شود. یک مذاکرات نباید به مذاکراتی دیگر صدمه بزند؛ اما در عین حال همیشه اتفاقات بسیاری در حال وقوع است و این خطر وجود دارد که ما هیچگاه زمان مناسب را نیابیم.»

یک دیپلمات ارشد غربی گفت: «فرانسوی ها مشتاق هستند پیش بروند. اما آمریکایی ها از آنها خواسته اند که صبر کنند، چرا که نمی توان اجازه داد اسرائیلی ها از دو ابتکار عمل بزرگ در سیاست گذاری های آمریکا به طور همزمان انتقاد کنند.»

یک دیپلمات شورای امنیت سازمان ملل در ادامه این مسئله گفت: «در نهایت، هر قطعنامه ای در مورد یک کشور فلسطینی (در کنار اسرائیل) چه متن آن توسط فرانسه تنظیم شده باشد و چه کشوری دیگر، می بایست با موافقت همه اعضای شورای امنیت به تصویب برسد. در نهایت مسئله به این بستگی خواهد داشت که آمریکایی ها چه نظری دارند و چه زمانی اقدام می کنند.»

منبع: فارن پالسی / مترجم: طلا تسلیمی