من با تقلب مدیریت شده رقابت می کنم

سارا معصومی: انتخابات در افغانستان تا این لحظه بر اساس پیش بینی ها پیش رفته است. دکتر عبدالله عبدالله از مادری تاجیک و پدری پشتون که در انتخابات سال 2009 میلادی هم داعیه دار  تقلب تیم حاکم و ربوده شدن آرای ش بود،همچنان در سکوی نخست احراز رای مردمی ایستاده است. بر اساس شمارش 10 درصد از آرای به صندوق ریخته شده، عبدالله عبدالله تاکنون 42.9 درصد از آرای انتخاباتی را به خود اختصاص داده و اشرف غنی احمدزی با احراز 37 درصد از آرای شمارش شده در جایگاه دوم قرار دارد.دکتر عبدالله عبدالله در گفت و گو با تجارت فردا تاکید می کند که تقلب ها و تخلف های صورت گرفته در این انتخابات بیش از همه کاندیداها به ضرر وی تمام شده با اینهمه سلامت این انتخابات را بیش از انتخابات سال 2009 می داند.

از شعار انتخاباتی شما شروع کنیم: اصلاحات و همگرایی. اصلاحات مدنظر شما چه حوزه هایی را دربرخواهد گرفت؟ آیا این همگرایی تنها به معنای تلاش برای تقویت اتحاد ملی است و یا به همگرایی منطقه ای هم فکر می کنید؟

ابتدا باید بگویم که در چند سال گذشته هم فرصت های خوبی برای عملی کردن شعاری که ما انتخاب کردیم، وجود داشت. متاسفانه در این سالها ما فرصت های بسیاری را از دست دادیم . در پاسخی کلی باید بگویم که اصلاحات در ساختار سیاسی ، سیستم اداری نحوه حکومت داری و برخورد با منافع و دغدغه های ملی در زمره برنامه های ما برای افغانستان است. این اصلاحات باید در تمام عرصه های حیات سیاسی و اجتماعی افغانستان احساس شود. مردم افغانستان امروز بیش از هر روز دیگری به دنبال این اصلاحات هستند و ما هم که ادعای تلاش برای نمایندگی مطالبه های مردمی را در این انتخابات داریم همین دغدغه را به عنوان شعار انتخاباتی خود برگزیدیم.بر این اساس ما بنا داریم که اصلی ترین محور فعالیت های خود در دولت آتی در صورت پیروزی را بر پایه همین اصلاحات سوار کنیم. منظور از همگرایی هم مسائل داخلی و هم اولویت خارجی ما را شامل می شود. باید در سایه این همگرایی ملی بر اختلاف هایی که بنای آنها در سالهای پیشین گذاشته شده، پایان داد و وحدت ملی بر پایه عدالت اجتماعی را تقویت کرد. در سایه این همگرایی است که تک تک شهروندان افغانستانی با حقوقی که از آن برخوردار هستند و مسئولیت هایی هم که بر عهده دارند آشنا خواهند شد. تعمیق این سیاست همگرایی به عرضه دیپلماسی و تقویت آن در روابط با همسایگان و همکاری های منطقه ای هم در زمره برنامه های ما خواهد بود. بنابراین باید تاکید کنم که انتخاب این واژگان به عنوان شعار انتخاباتی ریشه در ضرورت هایی دارد که امروز در افغانستان احساس می شود. امیدواریم که فرصت عملی شدن این برنامه ها در آینده به ما دست بدهد  و مردم از این اصلاحات بهره مند شوند.

ما به دنبال تبدیل نظام ریاستی به نظام پارلمانی در افغانستان هستید.فکر نمی کنید که شکل گیری فعالیت های حزبی و تقویت آن به نوعی پیش نیاز نظام پارلمانی در کشوری باشد که مردم ان امروز به یک فرد در انتخابات رای می دهند و نه به یک تشکیلات؟

ما امیدوار هستیم که بتوانیم به شکل همزمان هم با تغییر قانون اساسی، نظام پارلمانی را به روی کار بیاوریم و هم در راستای شکل دادن و تقویت فعالیت های حزبی گام برداریم.پیش از تقویت جدی فعالیت های احزاب ما باید قانون انتخابات را در افغانستان تغییر دهیم تا به جای امروز که افراد در انتخابات مورد محک قرار می گیرند، پای احزاب به میان بیاید. این مساله نیز یکی از همان تغییراتی است که ما برای اصلاح ساختار سیاسی کشور باید به آن روی بیاوریم .حرف شما کاملا صحیح است که ما باید در دولت جدید افغانستان ، تقویت نقش احزاب را در زمره اولویت ها قرار دهیم و البته که برای تحقق این مساله نیازی به تغییر قانون اساسی نیست اما اصلاح ساختار از نظام ریاستی به پارلمانی به تعدیل قانون اساسی نیازمند است. در این میان باید مقدمات برگزاری انتخابات شورای ولایتی هم که تاکنون صورت نگرفته، فراهم شود. در حال حاضر برخی از نمایندگان مجلس سنا هم انتصابی و نه انتخابی هستند و این در حالی است که بر مبنای قانون تمام نمایندگان باید انتخابی باشند. مساله دیگر این است که ایجاد تغییر در قانون اساسی بدون برگزاری انتخابات شوراهای ولایتی امکان پذیر نیست چرا که لوئی جرگه ای که اعضای آن به شکل قانونی به آن راه یافته باشند باید بتواند به این تغییر رای دهد. این طرح مساله ای نیست که بتوانیم فردای به دست گرفتن قدرت در افغانستان به آن جامه عمل بپوشانیم بلکه باید در سالهای پیش رو تامین شرایط برای تبدیل نظام ریاستی به پارلمانی در راستای تقویت مشارکت مردمی را دنبال کنیم. بر اساس این تغییر ، حکومت های آتی در افغانستان موظف به پاسخگویی بیشتری به مردم خواهند شد. در همین راستا تغییر قانون اساسی برای نیل به این هدف یک اصلاح در ساختار درونی کشور به حساب می آید.

شما با 1400 ناظر انتخاباتی بیشترین میزان ناظران را در میان کاندیداها داشتید. آیا در این انتخابات نشانه هایی از بروز تقلب مدیریت شده دیده شد؟ موارد شکایت شما به کمیسیون به چه مسائلی محدود شده است؟

بله. صدها مورد از تقلب و یا تخلف ثبت شده و ما هم شکایت های خود را بر مبنای میزان اهمیت و تاثیرگذاری بر آرا طبقه بندی کرده ایم و تا این لحظه که با شما صحبت می کنم 180 مورد شکایت از جانب ما ثبت شده است. موارد تقلب و تخلف های بسیاری گزارش شده  و در برخی حوزه ها هم مشکلات فنی مانند نبود و یا کمبود برگه های رای گیری گزارش شده است. علاوه بر این در حوزه های دوردست و یا حوزه هایی که با مشکل ناامنی و تهدیدهای امنیتی روبه رو بوده اند هم تخلف هایی گزارش شده است . در حال حاضر که ما سیستم نظارت بر شمارش آرا را پیاده کرده ایم امیدوار هستیم که میزان تخلف های در این بخش کمتر شود اما مشکل اینجاست که باید ببینیم این تقلب ها و تخلف ها تا چه اندازه بر نتیجه انتخابات تاثیرگذار خواهد بود؟ در حال حاضر آنچه که اهمیت دارد رسیدگی به شکایت ها  و شفاف برگزار شدن تمامی این مراحل است. ما امیدوار هستیم که مراحل باقی مانده هم بر اساس قانون پیش برود.

بر اساس گزارش های میدانی داده شده میزان حملات طالبان در استان های جنوب غربی مانن هلمند و قندهار کمتر از انتخابات گذشته و رقم مورد پیش بینی بوده است. آیا طالبان به نوعی در برابر اراده مردمی برای شرکت در انتخابات پیش از انتخابات گذشته کوتاه امده است؟

البته ما چنین برداشتی از حرکت های طالبان در روزهای منتهی به انتخابات و روز رای گیری نداشته ایم. طالبان از مدتها پیش مخالفت خود را با برگزاری این انتخابات اعلام کرده و تهدیدهای خود را هم عملی کرد. ما شاهد بروز ناامنی هایی که طالبان مولود آن بودند در روزهای منتهی به انتخابات بودیم. با اینهمه من فکر می کنم که حضور گسترده مردم در پای صندوق های رای، طالبان را مایوس کرد و البته نباید این حقیقت را نادیده گرفت که عملکرد نیروهای امنیتی بسیار خوب بود. ضریب تامین امنیت رای دهندگان در این دور از انتخابات بیش از دور قبل بود. متاسفانه برگزاری این انتخابات تلفاتی هم به دنبال داشته است و تعدادی از نیروهای امنیتی، شهروندان غیرنظامی و خبرنگاران خارجی هم در این روزها در جریان حملات طالبان جان خود را از دست داده اند. بنابراین من فکر می کنم که طالبان همانگونه که تهدید کرده بودند برای بر هم زدن آرامش و امنیت این انتخابات تلاش کردد اما حضور مردم در پای صندوق های رای در شرایطی که هم ناآرامی های امنیتی وجود داشت و هم شرایط جوی در بسیاری از مناطق افغانستان مناسب نبود و بارندگی های شدید وجود داشت به خودی خود به طالبان پیام داد. مردم با حضور خود در صحنه به آنهایی که خشونت و توسل به فعالیت های تروریستی را ابزاری برای رسیدن به هدف خود می دانند، نشان دادند که خواهان برقراری آرامش و نظم از طریق شرکت در فرآیند انتخابات و رای گیری هستند. حکومتی که با رای مردم بر سر کار می آید در حقیقت نظر مثبت مردم را برای مبارزه با افراط و ترروریسم در چنته دارد و می تواند این کار را انجام دهد. البته هنوز برای قضاوت در این خصوص شاید اندکی زودهنگام باشد.

به نظر می رسد که انتخابات به دور دوم کشیده شود و شما با یکی از دو نفر زلمی رسول و اشرف غنی احمدزی رقابت کنید. حضور با کدام یک از این دو چهره در دور بعدی انتخابات برای شما چالشی تر خواهد بود؟

من فکر می کنم که رقابت اصلی من با تقلب در انتخابات است. مساله اینجاست که اگر رای مردم درست شمرده شده و سره از ناسره جدا شود، ما نگرانی بابت رقابت با افرادی که احتمالا نام آنها به عنوان رقیب ما مطرح خواهد شد، نخواهیم داشت. حقیقت اینجاست که در بررسی های اولیه ای که انجام گرفته و بر اساس شمارش اولیه آرا همگان به این نتیجه رسیده اند که بیشترین میزان آرای مردم را من در اختیار دارم.

این بدان معنا است که شما امیدوار هستید که انتخابات یک مرحله ای بوده و نام شما به عنوان برنده قاطع اعلام شود؟

این برداشت شخصی من است اما هنوز برای قضاوت زود است و ما هم نمی خواهیم که در مسئولیت های کمیسیون مستقل انتخابات دخالت کنیم. اعلام نتیجه نهایی در زمره مسئولیت های این کمیسیون است اما برداشت فعلی من این است که احتمال بسیار زیاد وجود دارد که انتخابات در یک مرحله به پایان برسد.

آیا در شرایطی که رقیب شما در دور دوم انتخابات اشرف غنی احمدزی باشد، حاضر به ائتلاف سیاسی با تیم زلمی رسول و جلب آرای وی به سمت خود خواهید بود؟

ما با اصل ائتلاف سیاسی مخالفتی نداریم.در حال حاضر هم تیم ما با تیم های سایر کاندیداها ارتباط هایی دارد. در شرایطی که انتخابات با استناد به رای مردم و در شرایط سالم به دور دوم کشیده شود ما نگرانی از حضور در این دور هم نخواهیم داشت. امروز اصلی ترین مساله این است که شمارش آرای مردم به خوبی صورت بگیرد و امیدوار هم هستیم که در صورت کشیده شدن انتخابات به دور دوم، مشکلات و تخلف هایی که در دور نخست وجود داشت مانند کمبود برگ رای و مسایلی مشابه دیگر تکرار نشود. بدون شک در دور نخست بیشترین ضرر را تیم ما از مشکلات کمبود برگه های رای دید. متاسفانه این نقصان در مناطقی که ما بیشترین رای مردمی را داشتیم، رخ داد. با اینهمه با وجود این نواقص هنوز هم موقعیت ما بهتر از سایر کاندیداها است و من فکر می کنم که اگر انتخابات به دور دوم هم کشیده شود، یپروزی ما چشمگیر خواهد بود. با این وجود حکومت آینده  در شرایطی که ما در راس هرم آن باشیم حکومتی انحصاری نخواهد بود و از ظرفیت هایی که وجود دارد با در نظر گرفتن اصل شایسته سالاری کمال استفاده را خواهیم کرد.

حامد کرزی در گفتگویی که اخیرا داشته ادعا کرده است که در انتخابات سال 2009 میلادی دخالت های خارجی بخشی از تقلب ها را رقم زد . آیا در این انتخابات هم نشانه هایی از دخالت های خارجی مشهود بود؟

البته سخن در خصوص حوادث رخ داده در انتخابات سال 2009 بسیار است اما در حال حاضر من ترجیح می دهم در خصوص انتخابات جاری صحبت کنم و تا این لحظه ای که با شما صحبت می کنم به نظر می رسد که خارجی ها بیطرفی خود را حفظ کرده اند. من تا این لحظه شاهد دخالت مستقیم نیروهای امریکایی و یا غربی حاضر در افغانستان در روند انتخابات نبوده ام.

یکی از اصلی ترین انتقادهای مردمی به دولت فعلی سکوت در پرونده فسادهای گسترده مالی و اداری است. آیا در شرایطی که در راس هرم اجرایی کشور قرار بگیرید اقدام به تعقیب قضایی افرادی خواهید کرد که امروز در سایه مصونیت های سیاسی از بازخواست در این خصوص فرار می کنند؟

روحیه من روحیه پرداختن به اولویت های مدنظر مردم افغانستان است. بر همین اساس من مبارزه با فساد اداری را در صدر کار قرار خواهم داد اما در این مسیر به دنبال انتقام گرفتن  و بدنام کردن افراد و برخورد سیاسی با این مساله نخواهم بود. مبارزه با فساد در زمره برنامه هایی بود که ما در شعارهای انتخاباتی خود قرار داده بودیم و مطالبه مردم هم از دولت آتی همین خواهد بود. از سوی دیگر اصلاحات هم بدون مبارزه قاطعانه با فساد اداری و مالی ممکن نیست. بر همین اساس ما عزم خود را برای مبارزه با این مساله جزم کرده ایم اما هرگز به سیاسی کردن این پرونده روی نخواهیم آورد.

برخی تحلیل گران تاکید دارند که طالبان به تلاش برای ساقط کردن حکومت افغانستان پایان داده و تحقق این هدف را نه در توان نظامی و نه در برد سیاسی خود می بیند. در شرایطی که طالبان در مسیر مذاکره با دولت آتی، درخواست در اختیار داشتن بخش هایی از افغانستان را در ازای برقراری صلح بدهد، با آن موافقت خواهید کرد؟

در هیچ صورتی تحقق چنین مساله ای در دولت ما ممکن نخواهد بود. بحث مذاکره با طالبان و تلاش برای برقراری صلح یک مساله است و بحث واگذاری مناطقی از افغانستان به گروهی که در جنگ با مردم افغانستان است، بحث دیگری است. ما در دولت خود دروازه ها برای گفتگوی جدی و صادقانه را باز می کنیم و همزمان هم از حقوق مردم خود دفاع خواهیم کرد. ما هرگز مردم خود و منافع ملی را قربانی یک حرف واهی به نام مصالحه نخواهیم کرد. ما به دنبال مصالحه واقعی هستیم که نتیجه آن رسیدن به صلحی عادلانه و پایدار و مدنظر مردم باشد. دولت من به نمایندگی از مردم افغانستان در برقراری صلح از هیچ کوششی فروگذار نخواهد بود اما سپردن سرنوشت مردم در گوشه ای از افغانستان به یک گروه مساله ای نیست که به هیچ وجه با آن کنار بیاییم. ما به دنبال حفظ افغانستان واحد و متحد هستیم و تغییراتی هم که در ساختار نظام پیش بینی می کنیم به گونه ای خواهد بود که هم این انسجام و اتحاد حفظ شود و البته استقلال شوراهای ولایتی هم لحاظ خواهد شد. در این انتخابات هم مردم دورافتاده ترین مناطق هم به ما و سایر کاندیداها رای داده اند و هر رای به یک کاندید به معنای رد درخواست طالبان است . در هرکدام از مناطق افغانستان که مساله رای گیری در میان باشد و طالبان هم در انتخابات فرضی شرکت کنند بی شک کمترین آرا را به خود اختصاص خواهند داد. در مسیر صلح با طالبان به دنبال به دست آوردن این صلح در ازای قربانی کردن مردم نیستیم.