بازار بزرگ ایران رویای شرکت های اروپایی و آمریکایی

دیپلماسی ایرانی: دیپلمات های آلمانی و فرانسوی قبل از سخنرانی نتانیاهو در مجمع عمومی سازمان ملل، خواستار تشدید لحن اسرائیل علیه ایران برای مقابله با سیاست های جدید اوباما در تنش زدایی با ایران شدند. شبکه خبری  العالم گزارش داد، دبکا فایل از اندیشکده های فکری مرتبط با رژیم صهیونیستی نوشته است: در روز 30 سپتامبر پس از دیدار اوباما و نتانیاهو در کاخ سفید، جان کری وزیر خارجه آمریکا در پیامی به نخست وزیر اسرائیل از وی خواست لحن نطق روز بعدش را علیه ایران آرام تر کند.

از سوی دیگر دست کم دیپلمات های دو کشور اروپایی یعنی آلمانی و فرانسه درخواست متضادی را ارائه دادند. آنها از نتانیاهو خواستند در نطقی شدید ضربه ای سخت به ایران وارد کرده و مرزهایی را برای فعالیت های هسته ای ایران تعیین کند. موضوع نگرانی اتحادیه اروپایی یا برخی کشورهای عضو آن از احتمال عادی شدن روابط دیپلماتیک ایران و امریکا یکی از موضوعات حائز اهمیت است که از نقطه نظر کارشناسی باید مورد بحث و بررسی قرار گیرد. برخی کارشناسان این پرسش را مطرح می کنند که  آیا می توان احتمال داد کشورهای اروپایی که از روابط بسیار ویژه و راهبردی با امریکا برخوردار هستند، مایل به بهبود روابط ایران وامریکا نباشند؟ سعید خالوزاده استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش می گوید: "نکته ای که همواره در ارزیابی این دور از گفتگوها مطرح بود زیاده خواهی کشورهای اروپایی بود. در واقع این ذهنیت برای کشورهای اروپای غربی ایجاد شده بود که در نبود رابطه و گفتگو بین ایران و امریکا آنها یکه تاز عرصه سیاست خارجی ایران هستند. حتی در ایران برخی می گفتند نباید تمام تخم مرغها را در سبد اروپایی گذاشت و باید توازنی در روابط خارجی ایجاد کرد. چه اینکه اروپاییان بسیار زیاده خواه شده اند و عرصه را برای یکه تاری در سیاست خارجی ایران مناسب می بینند."

با این همه به جز رژیم صهیونیستی که مخالفت آن با هر گونه تحرک در روابط ایران و آمریکا امری پیش بینی شدنی است، برخی اعضای گروه ۱+۵ نیز مستقیم یا غیر مستقیم به این روند پیوسته اند؛ امری که به نوبه خود می تواند حاکی از نگرانی این کشور ها از امکان خارج شدن ابتکار عمل موضوع هسته ای ایران از دست خودشان باشد. البته شاید نتوان نگرانی از مذاکره ایران و آمریکا را به همه اعضای ۱+۵ تعمیم داد، زیرا خبرگزاری های آلمانی در این باره موضع گیری منفی نداشته اند و چینی ها نیز صرفاً به بیان اخبار بسنده کرده اند. با این حال، بر کسی پوشیده نیست که قرار گرفتن ایران و آمریکا در مقابل هم و مذاکره آن ها، وزن ۱+۵ را در حل یکی از مهمترین مسائل بین المللی چند ساله اخیر کاهش می دهد و چنین کاری پسندیده هیچ یک از آنها نیست. خالوزاده در این باره نیز بیان می کند:" نگاهی به تحولات صورت گرفته در مذاکرات اخیر جمهوری اسلامی ایران با گروه ۱+۵ در نیویورک و اخیرا در ژنو نشان می دهد که اتفاقات زیادی در حال وقوع است. این اتفاقات ممکن است به حل و فصل پرونده هسته ایران کمک کند و بعد از این دیگر این موضوع مانعی در سر راه روابط ایران با غرب نباشد." او حضور در " بازار بزرگ " ایران را عامل نگرانی اروپا می داند و می گوید:" بنظر می رسد این رقابت خیلی زود و قبل از موعد شروع شده است. می توان تصور کرد هم اکنون نه تنها بین کشورهای اروپایی بلکه بین اروپا و امریکا و بخصوص در سطوح غیر دولتی و شرکتهای تجاری آنها بر سر حضور در بازار بزرگ ایران رقابت آغاز شده است. در این فضا منافع تجاری بیشتر از هر چیزی مطرح است. هم اکنون زمزمه هایی در باره مذاکره شرکت های بزرگ نفتی دنیا با وزارت نفت که عمدتا شرکتهای اروپایی و امریکایی هستند شروع شده است. طبیعی است این شرکت ها مایلند از هم اکنون قراردادهایی در حوزه نفت و گاز با ایران به امضا برسانند. حتی اخباری مبنی بر گشایش دفاتر این شرکتها در تهران منتشر شده است." روزنامه "نویه رور استایتونگ" جدیت نزدیکی امریکا و ایران را زیر سوال می برد و می پرسد آیا اوباما به ایران و روحانی به امریکا نیاز دارند؟ و می افزاید روحانی بر روی طرح حسن نیت از جانب امریکا حساب کرده تا به این ترتیب از تحریم های اعمال شده علیه کشورش بکاهد. اوباما به ایران نیاز دارد چرا که بدون یافتن راه حل دیپلماتیک برای پرونده هسته ای ایران نمی تواند به فکر پایان دادن به جنگ داخلی در سوریه باشد، زیرا که ایران قوی ترین هم پیمان حکومت رئیس جمهور بشار اسد است.

خالوزاده استاد دانشگاه و پژوهشگر مسایل اروپا جایگاه کشور آلمان را در نگرانی های کشورهای اروپا حایز اهمیت میداند و می افزاید: "نزدیکی ایران و امریکا، آلمانی ها را به طور ویژه نگران کرده است، با این حال برلین نمی خواهد این گونه وانمود شود که طرف تندروها را در جامعه بین المللی گرفته است، به ویژه که کشورهای اروپایی رسیدن تفاهم میان ایران و امریکا را تایید کرده اند." با این حال مسوولان دفتر تبلیغاتی اوباما در مقابل ابزار نگرانی های اروپا بیان کرده اند:" تمایل آمریکا برای تعامل با ایران می تواند به عنوان تحریکی هم برای ایران و هم برای هم پیمانان آمریکا مورد استفاده قرار گیرد، از جمله از طریق تعهد صادقانه اروپا، روسیه و چین برای حمایت از تحریم های سخت تر در صورتی که مذاکرات به شکست بیانجامد."