نگاه استراتژیک پاریس به حزب الله لبنان

دیپلماسی ایرانی: دیری نپایید که فرانسوی ها از اقدام اخیر خود مبنی بر درج نام حزب الله در لیست گروه های تروریستی عقب نشینی کردند. چندی پیش به بهانه نشست پارلمانی فرانسه و لبنان، در پاریس از سه تن از نمایندگان مجلس لبنان که یکی از آنها عضو فراکسیون وفاداران به مقاومت یعنی فراکسیون حزب الله بود توسط فرانسوی ها دعوت به عمل آمد. دعوت از دکتر علی فیاض یکی از نمایندگان حزب الله در پارلمان در کنار دو نماینده دیگر در وهله اول موجب شگفتی بسیاری از ناظران امور لبنان بود، چرا که هنوز از ماجرای قراردادن شاخه نظامی حزب الله لبنان در لیست تروریستی اتحادیه اروپا که البته در این اقدام فرانسوی ها نقش عمده ای را ایفا کردند، مدت زمان زیادی نمی گذرد.این اقدام اتحادیه اروپا درست پس از پیروزی های مهم ارتش سوریه و نیروهای حزب الله در منطقه القصیر سوریه بود که راه ارتباطی و تدارکاتی مخالفان دولت سوریه به گروه های لبنانی قطع شد.

پیش از پرداختن به اهداف و علل این اقدام فرانسه باید گفت رفتار سیاسی فرانسوی ها در لبنان با حزب الله و اصولا با شیعیان این کشور دارای نکات کلیدی است که به چند نکته آن اشاره می شود:

۱. فرانسوی ها در پایان جنگ ۱۶ روزه اسرائیل علیه لبنان در آوریل ۱۹۹۶ که موسوم به خوشه های خشم بود، ناگزیر شدند حزب الله لبنان را به رسمیت شناسند. این امر از خلال مذاکرات مستقیم آنها با حزب الله برای میانجیگری به منظور پایان درگیری و امضای توافقنامه آتش بس حاصل گردید که در نوع خود دستاورد مهمی برای حزب الله محسوب شد.

۲. فرانسه همواره خود را حافظ سنتی منافع مسحیت در شرق به ویژه در لبنان می داند. موضوع تفاهم اقلیت ها در این کشور همواره مورد اهتمام فرانسوی ها بوده است، گرچه شیعیان لبنان از اکثریت نسبی در مقایسه با دیگر طوایف این کشور برخوردارند، اما در نگاه کلی به ترکیب بندی طوایف و مذاهب در کل منطقه، به دلیل آنکه شیعیان و مسحیت در مقایسه با اهل سنت در اقلیت هستند دیدگاه کلی پاریس نسبت به موضوع طایفه گرایی لبنان، برقراری تفاهم و روابط حسنه میان این دو اقلیت است. البته فرانسه از رشد فزاینده شیعه در لبنان نیز به خوبی آگاه است و بارها بر نقش اساسی این طایفه در آینده لبنان تاکید داشته است.

البته این به معنای نادیده گرفتن نقش اهل سنت نیست، در معادلات لبنانی بزرگ ترین دوست و همپیمان فرانسوی ها از طایفه اهل سنت خانواده حریری است که در حال حاضر نقش گذشته را در توازن قدرت طایفی در لبنان ندارد.

۳. موضوع دیگر مورد اهتمام فرانسوی ها در لبنان نگرانی از تروریسم و رشد جریانات افراطی است که متاسفانه پایگاه آن در میان گروه های تندروی سنی مذهب است. هر دو جریان مسحیت و شیعه بیش از اهل سنت در معرض آسیب افراطیون طایفی و تروریست های مذهبی قرار دارند.

با توجه به مواضع اشاره شده فرانسوی ها زمینه همکاری با شیعیان و البته با جریان اصلی شیعه در لبنان یعنی حزب الله را مناسب می دانند. بنابراین دعوت رسمی از نماینده این حزب در پارلمان لبنان تنها منحصر به حضور در نشست پارلمانی فرانسه و لبنان نبوده، بلکه بر اساس اخبار وارده، وزارت خارجه فرانسه جلسه مفصلی را با دکتر علی فیاض داشته است. به نظر نمی رسد در این نشست سیاسی صرفا سخن از اوضاع لبنان به میان آمده باشد بلکه بررسی آخرین وضعیت سوریه، سناریو های آینده و چگونگی یافتن یک راه حل سیاسی برای این کشور از جایگاه مهمی برخوردار بوده است.

در یک نگاه عمیق تر می توان چنین ارزیابی کرد که فرانسوی ها از اینکه نقش سنتی آنها در تحولات سوریه و بالطبع لبنان نادیده گرفته می شود زیاد راضی به نظر نمی رسند و  نسبت به اینکه از امریکا و روسیه در بحث تحولات سوریه و آینده آن عقب افتاده اند خشنود نیستند. برقراری رابطه با حزب الله به معنای آن نیست که مواضع فرانسوی ها نسبت به سوریه تغییر یافته، بلکه حداقل می تواند گویای این واقعیت باشد که دیپلماسی فرانسه در سوریه در کنار مخالفان استانبول نشین دمشق موفق نبوده و به نتیجه نرسیده است. /14

انتشار اولیه: شنبه 27 مهر 1392/ باز انتشار: دوشنبه 29 مهر 1392