توضیح سفیر روسیه درباره مدل پوتین-مدودف

«لوان جاگاریان» سفیر روسیه در تهران می گوید: در ایران این تصور وجود دارد که حکومت در روسیه منحصرا براساس رهبری دوجانبه «پوتین-مدودف» پایه گذاری شده است. چنین برداشتی یک توهم و بخشی از تبلیغات ضدروسی است که در جهت برهم زدن ثبات سیاسی در داخل کشور و ضربه زدن به مواضع آن در عرصه بین المللی صورت می گیرد. هم ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری کنونی و هم دمیتری مدودف، رییس جمهور سابق و نخست وزیر فعلی روسیه از سوی مردم و در جریان انتخاباتی دموکراتیک برگزیده شدند.

روزنامه «شرق» قصد داشت تا با جاگاریان مصاحبه ای حضوری داشته باشد اما چنین امکانی فراهم نشد و در عوض سفیر ترجیح داد تا به سوالات روزنامه پاسخ کتبی دهد، آنچه می خوانید پاسخ سفیر روسیه به سوالات «شرق» است:

 نظر مسکو درباره روند پرونده هسته ای ایران چیست؟
موضع گیری روسیه درخصوص مساله حل وفصل برنامه هسته ای ایران قاطع است. ما معتقدیم حل وفصل درازمدت این مساله باید بر اساس اصل به رسمیت شناختن حق ایران در توسعه برنامه هسته ای صلح آمیز باشد. البته بعد از روشن شدن همه ابعاد این برنامه و کنترل قابل اطمینان و همه جانبه آژانس بین المللی انرژی اتمی هم از نظر کرملین حایزاهمیت است.

در جریان چند دور مذاکرات هسته ای با ایران، گروه «1+5» میانجیگران بین المللی، همواره موضع گیری واحد مورد توافقی دارد. هدف همه اعضای این گروه یکی است: حل وفصل سیاسی- دیپلماتیکی اوضاع پیرامون برنامه هسته ای ایران، بر اساس اصول مرحله به مرحله و عمل متقابل. به همین دلیل هم ایران و هم گروه «1+5» باید به اقداماتی در جهت جلب نظر طرف مقابل بر اساس اصولی که در جریان دورهای قبلی مذاکرات به دست آمده، انجام دهند.

چرا نیروگاه اتمی بوشهر هنوز فعال نشده است؟
در مساله راه اندازی نیروگاه اتمی بوشهر، برای ما مساله مهم امنیت است. تنها پس از آنکه بارها کار تمامی سیستم ها مورد آزمایش قرار بگیرد، نیروگاه به صورت کامل شروع به فعالیت خواهد کرد. امیدواریم که این مساله به زودی تحقق پیدا کند.

آینده روابط روسیه و ایران را چگونه می بینید؟
همکاری روسیه- ایران جنبه های مختلفی دارد. ما درصدد توسعه همه جهت گیری ها، از جمله در زمینه اقتصادی هستیم. امیدواریم که در پایان سال جاری موفق شویم تا بر روند منفی در کاهش حجم مبادلات بازرگانی فایق آییم.

روسیه و آمریکا چه توافقاتی برسر بحران سوریه داشته اند؟
موضوع سوریه امروزه جایگاه برتری در دستور کار بین المللی دارد. طرف روسی خواستار توقف هرچه سریع تر خشونت ها از سوی همه طرفین درگیری در جمهوری عربی سوریه و تحقق کامل مفاد بیانیه ژنو مصوبه نشست «گروه اقدام» درخصوص سوریه در تاریخ 30 ژوئن سال 2012 است. در این رابطه در تاریخ هفتم ماه می سال جاری در زمان سفر جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا به مسکو، توافقاتی با طرف آمریکایی درخصوص تشکیل کنفرانس بین المللی بدون هیچ گونه پیش شرطی صورت گرفت. هدف اصلی کنفرانس آتی «نشاندن طرفین مناقشه سوریه بر سر میز مذاکره» است.

در شرایط کنونی اصلی ترین وظیفه روشن شدن مساله ترکیب شرکت کنندگان درنشست آتی است. دولت سوریه به طور دقیق اعلام کرده است که در این کنفرانس شرکت خواهد کرد. اکنون لازم است موضع گیری از سوی مخالفان دولت هم دقیقا همین باشد. ضمن اینکه ضروری است توجه شود که علاوه بر «ائتلاف ملی نیروهای انقلابی و مخالفان سوریه» که در «خواسته اولتیماتوم وار» برای برکناری بشار اسد از سمت ریاست جمهوری با یکدیگر متحد هستند، سازمان های دیگری نیز وجود دارند که در داخل سوریه فعالیت دارند. این سازمان ها شامل کمیته هماهنگ کننده ملی و سازمان کردهای سوریه و چندین ساختار دیگر هستند. آنها می خواهند نمایندگی همه طرفداران خود در کنفرانس را به نام خود داشته باشند، برای اینکه گروه خاصی از شهروندان سوری را در پشت سر خود دارند و حاضر نیستند تا در اصول تند حاکم بر «ائتلاف ملی نیروهای انقلابی و مخالفان سوریه» شریک شوند.

یکی از مسایل مهم دیگر، مساله شرکت نقش آفرینان خارجی است. یکی از مسایل کلیدی، مشکل حضور ایران در این نشست است. ما بر شرکت ایران در کنفرانس سوریه اصرار داریم، به خصوص به این دلیل که نمایندگان همه کشورهای دارای نفوذ بر هریک از طرفین مناقشه سوریه بدون استثنا باید در این نشست شرکت داشته باشند. ایران، بدون تردید، از جمله کشورهای بسیار مهم در این بین به شمار می رود. این مساله درخصوص شرکت عربستان سعودی دراین کنفرانس نیز صادق است.

لازم است به چند عامل موثر در ممانعت از برگزاری این کنفرانس بین المللی نیز اشاره شود. تصمیم اتحادیه اروپا درخصوص عدم تمدید تحریم ارسال سلاح برای مخالفان در سوریه بسیار ناامید کننده بود. بر اساس حقوق بین الملل، ارسال سلاح برای طرف غیردولتی در مناقشه داخلی یک کشور، اقدامی غیرقانونی به شمار می رود. این مساله شامل پیش نویس قطعنامه های یک جانبه و غیرواقع بینانه مورد بررسی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد هم می شود که اقدامات مقامات دمشق را محکوم کرده است. قطعنامه مشابهی اخیرا در شورای حقوق بشر سازمان ملل مورد تصویب قرار گرفته است.

آیا موشک های اس-300 به سوریه فرستاده شده است؟
روسیه در حال اجرای قراردادهایی است که مدت ها قبل در مورد فروش تسلیحات نظامی تدافعی با طرف سوری منعقد کرده و قصد ندارد تا سلاح هایی را به غیر از توافقات قبلی به این کشور بفروشد. فروش سامانه های موشکی اس-300 به سوریه هم برای ایجاد ثبات در وضعیت منطقه است و امکان دخالت از خارج در این مناقشه را از بین می برد.

آینده روابط روسیه و آمریکا را چگونه می بینید؟
در مرحله کنونی می توان به فعال سازی تماس ها بین مسکو و واشنگتن درخصوص طیف وسیعی از روابط، چه دوجانبه و چه بین المللی اشاره کرد. بعد از انتخابات ریاست جمهوری که در سال 2010 در هردو کشور برگزار شد، دستور کار روابط روسیه و آمریکا شامل یک سری نقاط مشکل ساز بود: فقدان درک مشترک در مساله سامانه دفاع ضدموشکی، تا حدودی ضعف مشارکت در زمینه مبارزه با مواد مخدر، برخوردهای متفاوت در حل وفصل مناقشه سوریه، گفت وگوها در زمینه برنامه هسته ای ایران و کره شمالی و دیگر مسایل. در حال حاضر درخصوص اکثر این مسایل روسیه و آمریکا اگرچه هنوز با یکدیگر به توافق نرسیده اند، ولی فعالانه تلاش می کنند تا نقاط مشترکی پیدا کنند.

  طبق ارزیابی دیپلمات های بلندپایه، این امکان بعید نیست که مشارکت روسیه و آمریکا به زودی وارد سطح جدیدی شود. تبادل پیام های اخیر بین روسای جمهوری دو کشور که شامل برخی پیشنهادات در عرصه اقتصادی و سیاسی، از جمله مسایل مربوط به ثبات راهبردی، تروریسم، سپر موشکی و سوریه است، گویای این مساله می باشد. علاوه بر این، در آینده نزدیک قرار است سه ملاقات شخصی بین روسای جمهوری دو کشور صورت گیرد که باز هم گویای علاقه مندی مشترک دو طرف به گفت وگو با هدف رسیدن به نتیجه است.

دیدارهای تقریبا شخصی بین سرگئی لاوروف و جان کری، وزرای امور خارجه (تاکنون شش دیدار ظرف سه ماه گذشته) و نتیجه این مذاکرات به ویژه درخصوص مشارکت در حل وفصل بحران سوریه در سطح بین المللی، نیز قابل توجه است. ضمن اینکه به نظر ما صحبت تنها بر سر فصل جدیدی از همکاری روسیه و آمریکا در مسایل خاورمیانه نیست، بلکه به احتمال زیاد، ابزار تازه ای پیدا شده که پاسخگوی منافع هردو کشور در تمایل برای کمک به روند حل وفصل مسالمت آمیز مناقشه سوریه است. روسیه و آمریکا مبتکر نخستین کنفرانس ژنو درخصوص سوریه در سال گذشته بودند که منجر به امضای بیانیه ای شد که به عامل کلیدی برای حل وفصل این مناقشه تبدیل شد. در سال جاری دو کشور همه تلاش خود را به کار بسته اند تا هر دو طرف مخاصمه، چه نمایندگان رسمی دولت سوریه و چه رهبران مخالفان پراکنده را مجبور کنند تا در جریان دومین کنفرانس ژنو، بر سر میز مذاکره بنشینند.

آیا قرار است در آینده نیز روسیه با همان فرمول پوتین – مدودف اداره شود؟
امروزه در میان جوامع خارجی، از جمله، با توجه به موضوع، در ایران، این تصور وجود دارد که حکومت در روسیه منحصرا بر اساس رهبری دوجانبه «پوتین-مدودف» پایه گذاری شده است. بسیاری حتی از این صحبت می کنند که این «رابطه دوجانبه» دیگر در ساختار سیاسی روسیه ریشه ای محکم یافته و دیگر سیاستمداران را که گویا روسیه را به راه توسعه دموکراتیک سوق می دهند از «عرشه هدایت کشور» بیرون رانده است.

در اینجا می خواهم تاکید کنم که چنین برداشتی یک توهم و بخشی از تبلیغات ضدروسی است که در جهت برهم زدن ثبات سیاسی در داخل کشور و ضربه زدن به مواضع آن در عرصه بین المللی صورت می گیرد. هم ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری کنونی و هم دمیتری مدودف، رییس جمهور سابق و نخست وزیر فعلی روسیه از سوی مردم و در جریان انتخاباتی دموکراتیک برگزیده شدند. و این واقعیت که شهروندان روسی بیشترین آرا را به آنها دادند، مظهر اعتماد به این رجال سیاسی و گویای درستی خط مشی انتخاب شده از سوی آنها چه در امور داخلی و چه در مسایل خارجی است.

واضح است که در طول کار مشترک چندین ساله در سمت هایی چنین مهم، بین پوتین و مدودف، ارتباط قابل اعتماد محکمی به وجود آمده است که این امکان را به آن دو می دهد تا وظایف دولتی پیش رویشان را به طور موثر انجام داده و به تدریج روسیه را به موقعیت رهبری جهانی سوق دهند. البته مسلما چنین مساله ای به مذاق بسیاری در غرب خوش نیامده و چنین واکنش هایی دقیقا از همین جا ناشی می شود.

روسیه مدعی مبارزه با فساد مالی در داخل است. این پرونده ها به کجا رسیده است؟
در رابطه با مساله فسادمالی و فقدان آزادی های شهروندی در روسیه باید بگویم که به نظر من این مشکلات هم در بسیاری از موارد از سوی ناظرانی که درصدد بزرگ جلوه دادن مشکلات روسیه در جهت منافع خاص خویش هستند، دامن زده شده است. بله، مسلما در حال حاضر در کشور ما بسیاری، از جمله در سطح مقامات بلندپایه، از مشکلات مربوط به فسادمالی و رشوه در جامعه و اجرای سیاستی در جهت ریشه کن کردن این «پدیده شوم» صحبت می کنند. ولی شما یک کشور را نام ببرید که درگیر این مشکل نبوده و در حال مبارزه با آن نباشد.

 مساله مهم آن است که روسیه در این مسایل درجا نزده و دایما در حال تکمیل مکانیسمی برای به حداقل رساندن فساد مالی موجود در ساختارهای دولتی و البته سایر ساختارهاست. استعفاهای هر از چندگاهی یک بار و برکناری برخی مقامات از سمت های بالای خود که ما امروزه شاهد آن هستیم، دقیقا گویای وجود و موفقیت تحقق برنامه دقیق برای سالم سازی دولت ما و برخورد کاملا جدی رهبران روسیه برای حل این مشکل است. در عین حال، مبارزه با فساد مالی در روسیه، مبتنی بر یک پایه و اصول حقوقی محکم است.

فدراسیون روسیه از مرکزیت نقش هماهنگ کننده سازمان ملل متحد و همکاری بین المللی در مساله مقابله با فساد مالی حمایت می کند. کشور ما از جمله نخستین شرکت کنندگان و تصویب کنندگان کنوانسیون سازمان ملل علیه فساد مالی است.

فدراسیون روسیه عضو کنوانسیون شورای اروپا در زمینه کیفر حقوقی در ازای فساد مالی و مطابق با آن، عضو گروه کشورهای مخالف فسادمالی است که در چارچوب همکاری با دفتر سازمان ملل در مبارزه با مواد مخدر و جنایات در چهار طرح مشترک ضدفساد مالی تامین مالی شده و موسس مشترک و اعطا کننده مالی آکادمی بین المللی ضدفساد مالی محسوب می شود.  مقابله با فسادمالی همچنین یکی از اولویت های نمایندگی روسیه در «گروه 20» است.

همچنین بسیار مهم است یادآور شد که 21 سپتامبر سال 2012 در چارچوب یازدهمین نشست بین المللی سرمایه گذاری «سوچی-2012» منشور مبارزه با فساد مالی تجارت روسیه و «نقشه راه» برای تحقق آن مورد تصویب قرار گرفت. این اسناد از سوی جامعه کارشناسان بین المللی با بازتاب مثبتی مواجه شد.

برخی معتقدند روسیه دچار یک رکود فرهنگی شده و دیگر از نام آوران گذشته دراین کشور خبری نیست؟
در رابطه با مساله توسعه فرهنگی روسیه می خواهم در همین جا اشاره کنم که اظهارات شما درخصوص رکود در این زمینه در مجموع با واقعیات موجود مطابقت ندارد.

 امروزه در کشور ما نویسندگان، کارگردانان، بازیگران، موسیقی دانان و هنرمندان بسیاری وجود دارند که آثار آنها سزاوار احترام و توجه بسیار فراوان است. بله، ممکن است مقایسه آنها با افراد نابغه ای مانند چخوف، تولستوی، داستایفسکی و تارکوفسکی مشکل باشد، ولی حتی این افراد برجسته هم همیشه در میان همزمانان خویش مورد درک واقع نمی شدند و تنها بعد از گذشت زمان به طور شایسته مورد قدردانی قرار گرفتند.

در همین رابطه احتمالا چنین سوالی هم عجیب به نظر می رسد که چرا امروزه در ایران شخصیت های برجسته ای همچون فردوسی، حافظ، منوچهری، طبری، بیرونی، مسعودی و دیگران دیده نمی شوند. به عقیده من، در این قبیل مسایل نمی توان از اصل تشابه سفت و سخت استفاده کرد، چرا که دقیقا هنر در همه زمینه های ظهور آن سنگ قیمتی است که تنها منعکس کننده دوران معاصر خویش نیست، بلکه در حقیقت شکل دهنده صفحه ای از تاریخ تمدن هم محسوب می شود. بنابراین بهتر است نسل های آینده در مورد دستاوردها یا ناکامی ها در این زمینه قضاوت کنند.

درخصوص همکاری دوجانبه در این عرصه نمی توانم به تاریخ 24-20 ماه می سال جاری اشاره نکنم که روز فرهنگی اصفهان در سنت پترزبورگ برگزار شد و به همین دلیل می خواهم از مقامات این دو شهر «خواهرخوانده» و به ویژه از کنسولگری روسیه در اصفهان تشکر کنم. من معتقدم که ما باید چنین ابتکارعمل های سودمندی را گسترش دهیم و در فکر اقدامات مشابه نظیر برگزاری روز فرهنگی ناحیه آستاراخان در استان گیلان باشیم.