راکت‌های «فجر»؛ سیلی سنگین ایران در نبردهای نامتقارن

خانواده راکتی «فجر» پاسخ سنگین جمهوری اسلامی ایران در جنگ ناهمطراز با دشمنان خواهد بود.

به گزارش گروه امنیتی دفاعی خبرگزاری فارس، در میان انواع سامانه‌ها و تسلیحات متناسب با نبردهای نامتقارن (که در آن یکی از طرفین به لحاظ فیزیکی و کمی، نسبت به طرف دیگر برتری دارد)، سامانه‌های راکتی، ازجمله توانمندی‌هایی هستند که می‌توانند سرنوشت نبرد را تا حد زیادی مشخص کنند.

پس بی‌راه نیست که در جمهوری اسلامی ایران نیز با توجه به دکترین نبردهای ناهمطراز که در نیروهای مسلح تعریف شده، سرمایه گذاری خوبی در حوزه راکت‌ها صورت گرفته باشد.

در این گزارش سعی شده است تا به معرفی و مرور یکی از مهمترین خانواده‌های راکتی ایرانی با نام «فجر» بپردازیم، با این توضیح که علاوه بر این راکت‌ها، سامانه‌های دیگری نیز وجود دارد که در کنار اعضای این خانواده می توانند صحنه نبرد را نه تنها بر روی زمین و خشکی، بلکه در دریا نیز آنطور که جمهوری اسلامی می خواهد، تعریف کنند.

راکت 107 میلیمتری فجر1

با فرا رسیدن سالهای پایانی جنگ تحمیلی یعنی در سال 1366 بود که اولین نسل از خانواده «فجر» به همت متخصصان صنعت و نخبگان جوان حاضر در نیروهای مسلح به تولید انبوه رسید و سامانه راکتی 107 میلی متری با نام «فجر1»، تولید و بلافاصله روانه جبهه‌های نبرد شد.

این سامانه به منظور نابود کردن نفرات مهاجم دشمن و افراد پنهان شده در سنگر‌های معمولی طراحی و تولید شد که البته می‌توانست برای خاموش کردن آتش‌بارهای توپخانه و نیز انهدام دسته‌های تانک و وسائل زرهی و همچنین تجهیزات فنی دشمن نیز بکار گرفته شود.

راکت سوخت جامد فجر1 با برد 8.3 کیلومتر و شعاع ترکش‌زایی 100 متر می‌توانست با سرعت 375 متر بر ثانیه و سرجنگی 7.9 کیلوگرم، تجهیزات زمینی و پست‌های فرماندهی و نیز آمادگاه‌های مهمات دشمن را نه تنها در زمین بلکه با استفاده از شناورهای تندرو در سطح دریا هم کاملا منهدم کند.

با نصب این سامانه راکتی بر روی شناورهای تندروی سپاه، موازنه قدرت در خلیج فارس در ایام دفاع مقدس تغییر کرد و اوضاع به گونه ای شد که دیگر هیچ شناور فرامنطقه‌ای متخاصمی امنیت عبور از تنگه هرمز و خلیج فارس را برای خود متصور نبود.

راکت 240 میلیمتری فجر2

اندکی بعد نسل دوم از راکت‌های فجر با برد 25 کیلومتر، شعاع ترکش‌زایی 300 متر و سرجنگی 85 کیلوگرم، طراحی و تولید شد که در راستای نیازهای عملیاتی نیروی کاربر به دستیابی به سیستم راکتی کوتاه برد و چالاک با قابلیت حجم آتش بالا و بدون نیاز به تجهیزات جانبی موجود بود.

راکت سطح به سطح فجر2 (مدل بالک تاشو) با قابلیت شلیک از لانچر فجر 3 موجود، توانایی تولید حجم بالای آتش را داشته و بر اساس توانمندی‌های خود، قابلیت انجام عملیات‌های ناهمطراز را نیز فراهم می‌کند.

راکت 240 میلیمتری فجر3

این راکت سوخت جامد بالک تاشو، طراحی و ارتقاء یافته برای ماموریت‌های توپخانه‌ای مختلف است که به منظور حمله به نیروهای دشمن نظیر مراکز فرماندهی مراکز تدارکات، مراکز اقتصادی و سیاسی، ایستگاه‌های رادار، شبکه‌های ارتباطی، فرودگاه‌ها و دیگر اهداف مهم به کار می‌برد.

راکت فجر3 یک پرتابه تک مرحله با کالیبر 240 میلیمتر، برد 43 کیلومتر، شعاع ترکش زایی 300 متر، سرجنگی 85 کیلوگرم و سرعت 930 متر بر ثانیه، قدرت تخریبی خوبی برای انهدام اهدافی چون مراکز فرماندهی و پشتیبانی، مراکز تجمع، پادگان ها، فرودگاه های نزدیک خطوط رزمی و سایر اهداف دارد.

خودروی حامل پرتابگر 12تایی این راکت 15تنی بوده و تا 57+ درجه به بالا و حدود 90 درجه به طرفین، قابلیت حرکت دادن پرتابگرها را دارد.

این پرتابگرها با تحرک بالا برای اجرای حجم آتش بالا و نسبتا دقیق روی مواضع دشمن نقش مفیدی ایفا می کنند.

تجهیز یگان‌های توپخانه‌ای به این راکت اندازها امکان پوشش منطقه‌ای نسبتاً وسیع را در مدت کوتاهی بوجود آورده و با توجه به سرعت مناسب خودروی حامل، قدرت تحرک یگان‌های عملیاتی را به میزان زیادی افزایش داده و در عین حال آسیب پذیری واحدها در برابر آتش متقابل دشمن را کاهش می دهند.

خشاب گذار (لودینگ) فجر 3 مدل باکسی

خشاب گذار باکسی فجر 3 جهت بار گذاری باکس 6 لول راکت انداز فجر به کار می‌رود که در آن از یک سیستم هیدرولیک جهت راکت گذاری باکس لوله استفاده شده است.

از مهمترین ویژگی‌های این محصول می‌توان به سرعت عمل در خشاب گذاری در کوتاه ترین زمان با دقت بالا، اپراتوری ساده و افزایش ایمنی در هنگام خشاب گذاری توسط این محصول، کاهش صدمه به بدنه راکت، کاهش خطرات انسانی نسبت به بارگیری دستی، صرفه جویی در زمان، سبک و پرتاب بودن آن اشاره کرد.

راکت‌های فجر5

سامانه هوشمند سلاح فجر در کلاس جهانی، قابلیت محاسبه جدول تیر، قابلیت حذف زمان تراز کردن سکوهای راکت انداز، قابلیت فرماندهی و مدیریت  شبکه‌ای 64 سکوی خودکششی راکت انداز، قابلیت محور قرار دادن سکو در شرایط عملیاتی متفاوت و ناهمطراز، قابلیت شش مد عملیاتی بی‌سیم و باسیم، کنترلر سیار، اتوماتیک داخل سکو، نیمه اتوماتیک و دستی کامل، قابلیت فرماندهی و مدیریت با بعد مسافت 20 کیلومتر، سهولت بکارگیری، خشاب گذاری باکسی آسان و سریع، قدرت مانور بالا و حفاظت سلاح، حوزه وسیع عملیات، برد بالا و دقت هدف زنی، ایجاد اشباع حجم آتش، گزارش گیری رایانه‌ای در عملیات را داراست.

نرم افزار آن کاملا بومی بوده و دارای پروتکل‌های امنیتی است.

سامانه هوشمند راکتی سلاح فجر در 22 اسفند 1387 با حضور نمایندگان نیروهای مسلح در میدان تیر با موفقیت اهداف خود را زیر آتش راکت فجر5 قرار داد تا نیروی زمینی ایران مجهز به این سامانه مدرن در کلاس جهانی شود.

راکت 333 میلی‌متری فجر5

این راکت سوخت جامد بالک تاشو، طراحی و ارتقا یافته برای ماموریت‌های توپخانه‌ای مختلف است که به منظور حمله به نیروهای دشمن نظیر مراکز فرماندهی، مراکز تدارکات، مراکز اقتصادی و سیاسی، ایستگاه‌های رادار، شبکه‌های ارتباطی‌ فرودگاه و دیگر اهداف مهم به کار می‌رود.

برد 75 کیلومتر، شعاع تراکش زایی 500 متر، سرعت 1009 متر بر ثانیه و سرجنگی 178 کیلو گرم ازجمله ویژگی های این راکت 6 هزار و 485 میلی‌متری است.

راکت دو مرحله‌ای فجر5

سیستم دو مرحله‌ای راکت فجر 5 به منظور حمله به نیروهای ویژه دشمن نظیر مراکز فرماندهی، مراکز تدارکات، مراکز اقتصادی و سیاسی، ایستگاه‌های رادار، شبکه‌های ارتباطی، فرودگاه‌ها، کارخانه‌ها و دیگر اهداف مهم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این راکت با برد 190 کیلومتر، ارتفاء پرواز 58 کیلومتر، شعاع ترکش زایی 500 متر، سرجنگی 175 کیلوگرم، دوربردترین و مؤثرترین عضو خانواده راکتی فجر است که به صورت تک فروندی شلیک شده و پس از شتاب گرفتن توسط پیشران مرحله اول، این بخش جدا شده و پیشران مرحله دوم روشن می شود.

خودروی پرتابگر این راکت از همان نوع مربوط به راکت فجر3 است ولی با پرتابگر 4 لوله‌ای است که تا 57 درجه رو به بالا و 45 درجه به طرفین است.

گفتنی است پیشران مرحله اول این راکت قطر بیشتری نسبت به خود موشک دارد و سرعت موشک را تا حد زیادی افزایش می دهد بطوری که این موشک در زمان 35 تا 45 ثانیه به بیشینه برد خود می رسد.

در رزمایش های دریایی سالیان اخیر از راکت های فجر 3 و 5 نیز استفاده شده است که می تواند ناشی از وجود انواع هدایت شونده این سلاح ها و خطای بسیار کم آنها باشد.

با توجه به اینکه عدم وجود هدایت در یک راکت به عنوان عامل وجود خطای ذاتی است احتمال وجود انواع هدایت شونده از این راکت ها منطقی به نظر می رسد به خصوص رونمایی از مهمات توپخانه ای هدایت لیزری بصیر که در سرعت و شتاب بسیار بالا کار می کند این احتمال را تقویت می کند که در این راکت ها نیز چنین سامانه ای قابل بکارگیری است.

وجود سلاح هایی اینچنینی برای ایجاد آتش پشتیبانی و حتی تهاجمی در یک نیروی مسلح امری ضروری است که بکارگیری انواع مشابه خارجی و جدید در کشورهای غربی و شرقی نیز گواه این مدعاست. این راکت‌ها به تعداد زیادی ساخته شده و در نیروهای مسلح کشورمان آماده خدمت هستند.

راکت دو مرحله‌ای فجر 3 و 5 به منظور منهدم کردن مراکز فرماندهی و تداراک و مراکز اقتصادی و سیاسی، ایستگاههای رادار، شبکه های ارتباطی، فرودگاهها، کارخانه‌ها و مراکز مهم طراحی شده است.

خشاب‌گذار (لودینگ) فجر5 مدل باکسی

این خشاب گذاری جهت بارگذاری باکس 2 لول راکت انداز فجر به کار می‌رود که در آن از یک سیستم ریلی چرخ زنجیری، جهت راکت گذاری باکس لوله استفاده شده است.

از مهمترین ویژگی‌های این محصول می‌توان به سرعت عمل در خشاب‌گذاری در کوتاه‌ترین زمان و با دقت بالا، اپراتوری ساده و افزایش ایمنی در هنگام خشاب گذاری، کاهش صدمه به بدنه راکت، کاهش خطرات انسانی نسبت به بارگیری دستی، صرفه جویی در زمان، سبک و پرتاب بودن آن اشاره کرد.

دقت در نشانه‌روی

اهمیت دقت در نشانه‌روی این راکت‌ها از موضوعاتی بود که با بکارگیری سامانه نشانه‌روی بر روی آنها میسر شد.

این محصول که با ماهیت زاویه یابی و همچنین تنظیم زاویه تیر و زاویه سمت، به منظور هدف گیری دقیق و اصابت گلوله به هدف پس از احراز شرایط بالستیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد، در انواع لانچر‌ها از جمله راکت انداز‌های 240 میلی‌متری فجر 3 و 333 میلی‌متری فجر 5 قابلیت نصب و به کار گیری داشته و در حقیقت یک نوع زاویه یاب مکانیکی است که از دو قسمت اصلی پایه آلات و دوربین شانه روی که با یک مکانیزه ساده به یکدیگر متصل شده‌اند، تشکیل شده است.

در این محصول بر روی طبلک پایه آلات زاویه برد و بر روی طبلک نشانه روی زاویه سمت بر حسب میلی‌متری شرقی، (یک دایره کامل 6 هزار میلی‌متری) بسته می‌شود.

این زاویه علاوه بر راکت‌ انداز‌های فجر 3 و 5 قابلیت نصب بر روی راکت انداز‌های 122 کیلومتری و توپ‌های کششی بلوک شرق (هویتزر کششی 122 ، 130، 152 و 177) و همچنین موشک انداز‌های زلزال را نیز داراست.

نحوه بارگذاری

به منظور جابه‌جایی لوله‌ها، راکت‌ها باکس‌های موجود در ادوات که امکان نصب بر روی انواع خودروهای مختلف را داراست، از نوعی جرثقیل مفصل تاشو ویژه استفاده می‌شود که به کمک آن، امکان بار گذاری و انتقال راکت‌ها و همچنین باکس‌های مربوط به لانچر‌های فجر3 و 5 و همچنین بارگذاری باکس‌های لود شده بر روی خودروی حمل کننده در کمترین زمان میسر می‌شود.

به گزارش فارس، راکت‌های خانواده فجر بخصوص فجر 3 و 5، در سالهای اخیر در انواع رزمایش‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مورد تست و ارزیابی میدانی قرار گرفته است که برای نمونه می توان به رزمایش پیامبر اعظم(ص)5 اشاره کرد که این سامانه‌ها توانستند بیشترین حجم آتش را بر سر اهداف از پیش تعیین شده فرود بیاورند.

با این حساب، زنجیره تهاجمی ایران در نبردهای آینده که به گواه قاطبه کارشناسان و تحلیلگران نظامی، نبردی ناهمطراز خواهد بود، با بکارگیری این سامانه راکتی و انواع دیگر موشکها و توپخانه‌های مدرن و دقیق نیروهای مسلح، به گونه ای است که علاوه بر حجم گسترده آتش، روش‌ها و تاکتیک‌هایی را به نمایش می‌گذارند که برای هر متجاوزی غافلگیرکننده خواهد بود.