تلفن سرخ پل ارتباطی میان ایران وآمریکا؟

پیشنهاد ایجاد ارتباط تهران -واشنگتن با عنوان" تلفن سرخ "را تا چه اندازه عملی می دانید؟

به دلیل آنکه این پیشنهاد از طریق ارگان های رسمی امریکایی اعلام نشده است، نمی توان نظری در این مورد داد. اما با توجه به تردد زیاد کشتی های تجاری و نفت کش ها و یا برخی از مانورهای نظامی که جهموری اسلامی ایران در خلیج فارس انجام می دهد و همچنین با توجه به حضور نظامی امریکا در خلیج فارس و پایگاه های نظامی که امریکا در کشورهای حوزه خلیج فارس دارد،علی القاعده چنین اتفاق های اجتناب ناپذیر است که ما در گذشته هم شاهد بودیم که بسیار تکرار شده است.

اما با توجه به این امر که از بعد نظامی از جانب ایران از قبل اطلاع رسانی رسمی انجام می شود، بنابراین کسانی که در خلیج فارس چه حضور مشروع و یا غیرمشروع دارند، از این فعل و انفعالات های نظامی ایران مطلع می شوند و به طور طبیعی نباید مشکلی بوجود آید. روی دیگر سکه این است که طرفین زمانی که مشکلی هم پیش آمده همانند اینکه کشتی دچار مشکل شده و یا لنج هایی که برای همکاری های بازرگانی در حوزه خلیج فارس دچار بحران شدند و یا ماهیگران، کمک هایی از جانب ایران دریافت کردند و یا ایران هم در گذشته کمک هایی را دریافت کرده است. بنابراین این کانال های غیررسمی و موثر در گذشته وجود داشته و در حال حاضر نیز هم وجود دارد. اما آیا این امر که امروزه نیاز به چنین خطی و یا تلفن سرخی وجود دارد، بستگی به این دارد که طرفین ضرورت آن را حس کنند که در این باره باید مقامات دولتی پاسخ دهند. اما چنانچه چنین درخواستی از جانب امریکا مطرح شده، می تواند مطلع علامت  مثبتی برای همکاری ها میان دو کشور باشد. باید دید تا چه اندازه زمینه این گونه همکاری ها حداقل در  حوزه خلیج فارس وجود دارد. باید توجه داشت که خلیج فارس متعلق به کشورهای حاشیه ای و پیرامونی این آبراه بزرگ بین المللی و موثر است و در شرایطی که نیروهای خارجی در آن وارد می شوند و امنیت این منطقه را تحت تاثیر قرار می دهند، همین امر نیز آمادگی برای برهم زدن ثبات در این منطقه تلقی می شود.

شما به این مساله  اشاره کردید که   شاید این پیشنهاد مطلعی  برای همکاری میان تهران و واشنگن باشد. آیا این امر می تواند راهی را برای مذاکره میان دو کشور باز کند؟

شرایط روابط ایران و امریکا پرمساله تر از این است که به واسطه یک تلفن خط سرخ آن هم به دلیل نگرانی هایی که وجود دارد بتواند مرهمی باشد بر عمق اختلاف های دو کشور که در موضوعات مختلف دارند. این امر می تواند ژست سیاسی مثتبی باشد ولی نمی تواند راهی برای آغاز گفتگو و یا حل مشکلات اساسی که میان طرفین وجود دارد، باشد. چراکه مسایلی که میان دو طرف وجود دارد به مشکلات اساسی ترس بر می گردد که تا به امروز لاینحل باقی مانده است.

سابقه چنین تعاملاتی چه بوده است؟

در ارتباط با ایران از طریق مجاری رسمی که چنین چیزی وجود نداشته است. اما چنین خطی میان شوروی سابق و امریکا بوده است که امروزه هم امریکا با برخی از کشورهای همپیمان خودش و روسیه دارد که در شرایط اضطراری مقامات دو کشور در عالیترین سطح بتوانند با یکدیگر کفتگو کنند. اما به نظر نمی رسد که در مورد ایران و امریکا چنین چیزی صدق کند. به دلیل آنکه ایران و امریکا در سطح پایین هم با هم مذاکراتی ندارند، چه برسد به آنکه مقامات در سطح بالا قصد برقرار کردن ارتباط داشته باشند.

سابقه این امر در گذشته وجود دارد و اصل آن هم در دوران جنگ سرد برای رقابت تسلیحاتی میان امریکا و شوروی بوده و چنین خطی دایر شده که کماکان هم برقرار است تا در مواقع بحرانی مقامات و سران کشورها درباره آن با یکدیگر گفتگو کنند.

یکی از نمایندگان مجلس ایران اعلام کرده است که چنین ارتباطی برای دو کشور متخاصم است.آیا شرایط دو کشور ایران و امریکا در حال تخاصم نیست؟

به نظر من روابط ایران و امریکا در حال تخاصم نیست. اگر میان دو کشور جنگ باشد تخاصم است که ما در حال جنگ نیستیم. گرچه ممکن است امریکایی ها درگذشته تهدیدهایی را انجام دادند و به تناسب آن جمهوری اسلامی ایران هم آمادگی هایی را ایجاد کرده است، اما وضعیت روابط ما در حد تخاصم نیست. اگرچه اختلاف های ایران و امریکا بسیار اساسی است. از جمله این مشکلات مسایل هسته ای ایران، صلح خاورمیانه، بحث حقوق بشر ایران و مساله هژمونی و یکجانبه گرایی امریکا در منطقه و تحریم هایی که علیه ایران وضع کرده است، فشارهایی که از طریق کانال ها و سازوکارهای بین المللی با صدور قطعنامه های به ایران وارد کرده است را می توان نام برد. نام این مشکلات را نمی تواند تخاصم نامید که دو کشور در آستانه بحران نظامی قرار بگیرند. اگر در گذشته هم تلفن سرخ میان کشورها در دوران جنگ سرد ایجاد شده بیشتر عامل بازدارنده بوده است. اگرچه ممکن است از چنین خطوطی برای گفتگو و مذاکره هم استفاده کرد.

باید در اینجا متذکر شد که منبع این موضوع باید معلوم شود. تا به امروز نشنیدیم که یک مقام رسمی امریکایی چنین مساله ای را تایید کند.

اما به طور کلی این موضوع می تواند مهم باشد و در حقیقت هم جنبه هشداردهنده ای داشته باشد. از سوی دیگر می تواند نشانه مثتبی هم برای رفتارهای سیاسی باشد. اما باید این مساله از سوی مقامات رسمی امریکا به مقامات ایرانی اعلام شود تا بتوان نظر دقیقی در این مورد داد.