ماموریت این مرد در ایران چیست؟

در حالی که هم روس ها و هم منابع غربی درباره اهمیت این سفر و دستور کارهای احتمالی آن سکوت کرده اند، به نظر می رسد که این سفر را مطلقا نباید در چارچوب دیدارهای مرسوم دیپلماتیک طبقه بندی کرد. اهمیت مسافرت پاتروشف به ایران زمانی دریافته می شود که بتوان میان تحولات اخیر راهبردی و سیاسی در منطقه و فرامنطقه، و رایزنی های سطح بالای ایران و روسیه پیوندی منطقی برقرار کرد.بر این مبنا می توان حدس زد که احتمالا دستورکارهای زیر در سفر پاتروشف به تهران مطرح خواهد بود.ادامه….

۱- پیش از هر چیز بدون شک پاتروشف تلاش خواهد کرد رایزنی های چند ماه گذشته روسیه با ایران درباره نحوه ورود این کشور به معادلات منطقه را هماهنگ تر و کامل تر کند. پس از ناآرام شدن سوریه و آغاز جنگ در لیبی روسیه احساس می کند در حال از دست دادن کامل جای پای خود در منطقه است و این تنها ایران است که می تواند مجرایی برای بازگشت دوباره مسکو به معادلات منطقه ای باشد. نکته مهم دراینجا این است که روسیه جزو اولین کشورهایی بود که به نقش حیاتی ایران در تعیین الگوی آینده منطقه پی برد و وارد رایزنی منطقه ای با ایران شد.

۲- در گام بعدی، پاتروشف روی موضوع هسته ای تمرکز خواهد کرد. روس ها اخیرا ایده ای مطرح کرده اند که راهبرد دو مسیره فشار- مذاکره را با راهبرد تشویق-مذاکره جایگزین می کند. سفر پاتروشف به ایران فرصتی خواهد بود تا اولا این طرح به طور رسمی به ایران ارائه شود، ثانیا تحلیل خفته در پس این ایده آشکار گردد و ثالثا معلوم شود در مذاکرات کارشناسی امریکا و رورسیه درباره این ایده که دو هفته قبل برگزار شد چه گذشته است. برخی تحلیلگران حدس می زنند این سفر تحت شرایط خاصی یک نقطه عطف در پرونده هسته ای یران باشد.

۳- گسترش همکاری های اقتصادی بدون شک در دستور کار پاتروشف قرار خواهد داشت. روس ها در یک سال گذشته به دنبال یافتن فرمولی بوده اند که بتوانند با گریز از تحریم ها روابط تجاری خود با ایران را تقویت کنند و در عین حال این کار به نحوی انجام شود که به روابط این کشور با امریکا آسیب نرساند. اگر مدالیته روسی در بحث هسته ای به نتیجه برسد به نظر می رسد یافتن چنین فرمولی هم دشوار نخواهد بود.

۴- مسئله دیگر این است که برخی کارشناسان عقیده دارند پاتروشف احتمالا مایل خواهد بود درکی از مناسبات درونی قدرت در ایران و میزان هماهنگی نهادهای مخنلف به دست بیاورد. پیچیدگی فزاینده معادله قدرت در ایران تبدیل به تبدیل به یک معضل برای جامعه اطلاعاتی غرب شده است. روس ها همواره بوده اند که نسبت به غرب شناخته پیشرفته تر و متکامل تری از ایران دارند اما اخیرا دیده شده است که روسیه هم در تحلیل مناسبات درونی ایران خطاهای فاحشی مرتکب شده است. پاتروشف به احتمال زیاد تلاش خواهد کرد برای برخی از سوال های حل نشده درباره اینکه «واقعا در ایران چه می گذرد» پاسخ هایی فراهم کند. اهمیت این قضیه در این است که توجه کنیم از نظر غربی ها «وجود یک طرف مذاکره کننده قدرتمند» شرط ضروری برای آغاز هرگونه فرایند دیپلماتیک جدید است. بدون شک این یک دستور کار در مذاکرات پاتروشف و مقام های ایرانی نخواهد بود اما این باعث نمی شود که یافتن پاسخ این سوال ها «ماموریت» پاتروشف هم نباشد.

۵- و نهایتا می توان حدس زد که دبیر شورای عالی امنیت ملی روسیه حامل پیشنهاد مبادله اطلاعاتی با ایران هم باشد. روس ها این نکته را به خوبی دریافته اند که »داده» های موجود در ایران درباره تحولات منطقه از هر کشور دیگری در منطقه غنی تر و در مواردی از لحاظ «دست اول» بودن بی همتاست. روس ها ایران را کشوری می دانند که در آن اطلاعات جلوتر از رویدادهاست و دسترسی به این اطلاعات برای کشوری که می خواهد دکمه ری ست را در نقش آفرینی منطقه ای خود –آن هم در منطقه ای که نقش امریکا در آن روز به روز کمرنگ تر خواهد شد-بفشارد، حیاتی است.
منبع: بررسی استراتژیک