زنگنه: شرکت جایگزین توتال هنوز کار را شروع نکرده است

تا امروز ۱۷ ماه از فرآیند ۴۰ماهه توسعه فاز ۱۱ برای رسیدن به تولید گاز به‌خاطر وجود شرکت توتال و تعلل این شرکت هدر رفته و از این به بعد، باید شاهد هدررفتن زمان توسعه این فاز مرزی پارس جنوبی با وقت‌کشی چینی‌ها باشیم.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم ، تیرماه 96 قرارداد طرح توسعه فاز 11 پارس جنوبی به‌ارزش 4 میلیارد و 800 میلیون دلار با حضور بیژن زنگنه، وزیر نفت، میان شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیومی متشکل از شرکت‌‌های توتال فرانسه، شرکت ملی نفت چین (CNPC) و شرکت پتروپارس به امضا رسید. توتال رهبری کنسرسیوم پروژه توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی را به‌عهده داشت و سهم این شرکت فرانسوی در این کنسرسیوم 50.1 درصد، سهم شرکت چینی CNPC به‌میزان 30 درصد و سهم شرکت پتروپارس 19.9 درصد تعیین شد.

 هم‌زمان با مذاکرات برای انعقاد این قرارداد، سوابق سوء شرکت توتال کنار عدم پیش‌بینی سازوکار مناسبی برای شرایط بازگشت احتمالی تحریم‌ها، انتقادات زیادی را از سوی کارشناسان به‌همراه داشت، به‌عنوان‌مثال مهدی بهرامیان، رئیس سازمان بسیج حقوقدانان با اشاره به سابقه بد توتال در صنعت نفت کشور، گفت: «توتال طی 20 سال گذشته در چند مرحله قراردادهای متعددی با شرکت ملی نفت ایران به امضا رسانده و هر بار به‌بهانه‌های واهی پروژه‌ها را نیمه‌کاره رها کرده است».

*** متهمان اصلی تأخیر توسعه فاز 11

یکی از مصادیق این موضوع، همین فاز 11 پارس جنوبی است. شرکت ملی نفت ایران و شرکت توتال در سال 1379 برای توسعه بخش بالادستی فاز 11 پارس جنوبی به توافق رسیدند و تفاهم‌نامه‌ای به امضا رساندند. اما عملاً اقدام خاصی از طرف این شرکت فرانسوی صورت نگرفت و در نهایت توتال فرانسه که به‌دنبال خروج از این پروژه بود با ارائه رقمی بسیار بالا برای توسعه این فاز، ایران را در شرایطی قرار داد که نتواند پس از حدود 8 سال معطل ماندن فاز 11، این قرارداد را با شرکت فرانسوی به امضا برساند. شرکت ملی نفت ایران با پیشنهاد حدود 10 تا 11 میلیارد دلاری فرانسوی‌ها مخالفت کرد و به این ترتیب شرکت توتال از این پروژه کنار گذاشته شد.

چینی‌ها گزینه بعدی ایران برای توسعه فاز 11 پارس‌جنوبی بودند. این طرح در سال 1388 با هزینه 4 میلیارد دلاری به شرکت سی.ان.پی.سی. واگذار شد. بعد از گذشت چهار سال از امضای قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی با این شرکت چینی، به‌دلیل اینکه چینی‌ها هیچ اقدام مؤثری برای توسعه این فاز انجام نداده بودند، طی یک توافق دوجانبه قرارداد توسعه این فاز با چینی‌ها فسخ شد.

*** بلاتکلیفی چند میلیارد دلاری فقط به‌خاطر توتال

در سال 1397 نیز تنها یک هفته بعد از اعلام خروج آمریکا از برجام توسط ترامپ، شرکت فرانسوی توتال با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که چنانچه این شرکت نتواند از آمریکا معافیت تحریمی دریافت کند، از پروژه توسعه فاز 11 میدان گازی پارس جنوبی کناره‌گیری می‌کند.

مردادماه 97 وزیر نفت از خروج شرکت فرانسوی توتال به‌صورت رسمی از قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی خبر داد و روز گذشته (چهارم آذرماه 97) وزیر نفت از جایگزینی رسمی شرکت CNPC چین به‌جای توتال خبر داد.

*** زمان‌بندی قرارداد سال 96 محقق نمی‌شود؟

طبق زمان‌بندی اولیه، قرار بود 40 ماه بعد از امضای قرارداد، تولید گاز از میدان فاز 11 پارس جنوبی آغاز شود. اما با گذشت حدود 17 ماه، اقدام قابل‌توجهی در این میدان صورت نگرفته و برای ماههای متوالی فقط اعلام شده که مناقصات این پروژه در حال برگزاری است و یا اتمام یافته‌اند.

به‌عبارتی 17 ماه از زمان 40 ماه توسعه فاز 11 برای رسیدن به تولید گاز، معطل توتال مانده و با وجود اینکه این کشور فرانسوی ایران را ترک کرده، هنوز ردپای آن در جریان توسعه فاز 11 و سالها تأخیر و عدم‌النفع توسعه آن دیده می‌شود.
*** چشم وزارت نفت به‌روی توان داخلی بسته است؟

این در حالی است که شرکت‌هایی چون پتروپارس، گروه مپنا، توسعه پتروایران، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) و... می‌توانند این پروژه را در اختیار بگیرند و برای بخش‌هایی که نیازمند فناوری جدید است، از شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات فنی نفت و گاز استفاده کنند.

حتی مدیرعامل شرکت گروه مپنا اعلام کرده که این شرکت توانایی تأمین مالی این پروژه را نیز داد و مشخص نیست وزارت نفت چرا هیچ نگاهی به توانمندی داخلی در توسعه این فاز مرزی و مهم میدان مشترک پارس جنوبی ندارند.

*** "تکرار تاریخ" و دسته‌گلی که وزارت نفت به آب داد

وزیر نفت در جدیدترین اظهار نظر رسمی خود در خصوص وضعیت فاز 11 پارس جنوبی اعلام کرد: "شرکت CNPC چین رسماً جایگزین توتال برای توسعه فاز 11 پارس جنوبی شده، اما عملاً شروع به کار نکرده است. باید با شرکت چینی CNPC مذاکره شود تا مشخص شود فعالیت عملیاتی و اجرایی را از چه‌زمانی آغاز می‌کند".

طبق گفته زنگنه، هنوز جایگزین توتال، کار را آغاز نکرده و همچنان مشخص نیست چه‌زمانی کار را آغاز می‌کند. این یعنی تا امروز 17 ماه از فرآیند 40ماهه توسعه فاز 11 برای رسیدن به تولید گاز به‌خاطر وجود شرکت توتال و تعلل این شرکت هدر رفته و از این به بعد، باید شاهد هدررفتن زمان توسعه این فاز مرزی پارس جنوبی با وقت‌کشی چینی‌ها باشیم.

"تعلل توتال و تأخیر بی‌حاصل چینی‌ها" یعنی تکرار تاریخ در فاز 11 پارس جنوبی و مشخص نیست استراتژی وزارت نفت برای توسعه این فاز مهم چیست.